Kościół św. Andrzeja Apostoła w Słopnicach
 A-158/M[1] z dnia 29 lipca 2008
| |||||||||||||||
| kościół pomocniczy | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
30 listopada | ||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||
| Relikwie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Słopnice  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |||||||||||||||
 49°42′00,03″N 20°21′06,41″E/49,700008 20,351781
| |||||||||||||||
Kościół św. Andrzeja Apostoła w Słopnicach – zabytkowa[1] drewniana świątynia rzymskokatolicka w miejscowości Słopnice, pełniąca pierwotnie funkcję kościoła parafialnego, a obecnie kościoła pomocniczego miejscowej parafii pw. św. Andrzeja Apostoła.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Słopnicach powstał już w II połowie XIV wieku[2], a rozebrany został pod koniec XVII wieku. Podjęto wówczas decyzję o budowie świątyni zachowanej do dziś.
Inicjatorem budowy kościoła był ówczesny proboszcz parafii w Słopnicach - ks. Jan Zwiernikiewicz[2][3]. Prace budowlane pod kierownictwem miejscowego cieśli Jana Golenckiego[3] trwały od 1774 do 1776[4]. Konsekracji świątyni dokonał 25 października 1776 Franciszek de Potkana Potkański[4].
W XIX i XX wieku kościół przeszedł kilka remontów[5]:
- w 1853 obito wnętrze deskami, wymieniono okna i odnowiono ogrodzenie;
- w 1854 odnowiono ołtarz i wykonano malowidła naścienne;
- w latach 60. XIX wieku odnowiono ołtarze, wstawiono rzeźby i zmieniono pokrycie dachu;
- po drugiej wojnie światowej kościół został odnowiony;
- w latach 1953-1955 odnowiono ołtarze i wykonano nowe tabernakulum, a kościół został zelektryfikowany;
- w latach 1962-1965 zdarto stare polichromie i zastąpiono je nowymi;
- w 1973 wykonano ołtarz "twarzą do ludu"[6].
- w 2009 wymieniono pokrycie dachu, zachowując cenną populację gnieżdżącego się pod nim nietoperza podkowca małego[7].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół św. Andrzeja w Słopnicach to drewniana świątynia wzniesiona według zasad konstrukcji zrębowej z wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Nie posiada wieży, a jedynie niewielką wieżyczkę na sygnaturkę. Do głównej bryły kościoła przylega piętrowa zakrystia, kaplica św. Józefa i od frontu niski przedsionek z pulpitowym daszkiem[3].
Obok kościoła, wkomponowana w ogrodzenie, stoi murowana dzwonnica parawanowa z trzema arkadami[3]. Wiszą w niej trzy dzwony: "Maryja", "Andrzej" i "Wojciech"[8], wykonane w latach 60. XX wieku. Dzwonnicę zdobią również figury Matki Bożej Bolesnej i Chrystusa Frasobliwego, wykonane przez Andrzeja Kwiatkowskiego[9].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze kościoła nakryte jest stropami płaskimi z zaskrzynieniami w nawie, wspartymi na słupach[3]. Na ścianach znajdowała się kiedyś polichromia figuralna, ale zdarto ją w latach 1962-1965. W ich zastępstwie wykonano polichromię z wizerunkami polskich świętych i błogosławionych. Na górną część ścian nałożono płótno i krakowski artysta Romuald Reguła wykonał na nim polichromię, stylizując ją na styl renesansowy. Poszczególne obrazy zostały podpisane[5].
Ołtarze[edytuj | edytuj kod]
- ołtarz główny
- częściowo murowany z drewnianą nadstawą, poświęcony jest Najświętszej Maryi Pannie[10]. Umieszczono w nim późnorenesansowy obraz Święta rozmowa[2], namalowany na desce, przedstawiający Maryję z Dzieciątkiem, św. Andrzejem, św. Mikołajem i małą postacią duchownego z herbem Odrowąż, która wyobraża fundatora kościoła[10]. Obraz namalowany został w 1637[3].
- ołtarze boczne
- w kościele znajdują się cztery ołtarze boczne:
- ołtarz św. Józefa - rokokowy, z obrazem św. Józefa z XVIII wieku[3];
- ołtarz św. Antoniego Padewskiego;
- ołtarz Matki Bożej Częstochowskiej.
Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Na uwagę zasługują również inne elementy wyposażenia kościoła w Słopnicach:
- XVIII-wieczna ambona[2];
- kamienna chrzcielnica z XIX wieku[2];
- barokowa rzeźba Matki Boskiej[10];
- gotycki obraz Ukrzyżowany[10];
- dwa moździerze[6];
- skarbiec o 12 ryglach[6];
- 5 krucyfiksów[10];
- XVIII-wieczne obrazy[10],
- stacje Drogi Krzyżowej, wykonane w 1967 przez Romualda Reguła[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023., s.96
- ↑ a b c d e Zabytki Słopnic. Gmina Słopnice. [dostęp 2011-08-12]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g "Kościoły...", s. 156
- ↑ a b "Parafie...", s. 291.
- ↑ a b "Parafie...", s. 292
- ↑ a b c Historia parafii św. Andrzeja. parafia Słopnice. [dostęp 2011-08-12]. (pol.).
- ↑ Kościół w Słopnicach. Fundacja EkoFundusz. [dostęp 2011-08-12]. (pol.).
- ↑ Kościół św. Andrzeja Apostoła (1776). polskaniezwykla.pl. [dostęp 2011-08-12]. (pol.).
- ↑ "Parafie...", s. 295
- ↑ a b c d e f g "Parafie...", s. 294
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 290-295. ISBN 978-83-88383-43-4.
- Magdalena Michniewska, Artur Michniewski, Magdalena Duda, Paweł Luboński: Kościoły drewniane Karpat – Polska i Słowacja:przewodnik. Białystok: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2006, s. 156. ISBN 83-89188-43-0.