Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Ostródzie
53°41′59″N 19°57′40″E/53,699722 19,961111
 |
Ten artykuł od 2020-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| kościół parafialny | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Miejscowość | |||||||
| Wyznanie | |||||||
| Kościół | |||||||
| Parafia | |||||||
| Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Ostródy  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |||||||
| 53°41′59″N 19°57′40″E/53,699722 19,961111
| |||||||
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Ostródzie – świątynia neogotycka, jedna z dominant w panoramie miasta.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą świątynią parafialną w Ostródzie był gotycki kościół na Starym Mieście (obecnie pw. św. Dominika Savio). Od wprowadzenia w 1525 r. reformacji w Prusach Książęcych aż do zniszczenia w 1945 r. był on świątynią ewangelicką. Nabożeństwa dla katolików – głównie dla żołnierzy – w Ostródzie były odprawiane ponownie od 1834 r., zaledwie 2 razy do roku. Stałym duszpasterzem został z ramienia diecezji chełmińskiej ks. Szczepan Keller, który pierwszą mszę odprawił dla 50 uczestników 23 października 1853 r. Początkowo nie było stałej kaplicy, a od następnego roku nabożeństwa odprawiano w zamku[1].
Poświęcenie kamienia węgielnego pod kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny miało miejsce 28 sierpnia 1856 roku, a gotowej budowli 20 grudnia 1857. Autorem projektu był Vincenz Statz[1], wybitny architekt niemiecki z Kolonii, autor szeregu świątyń w Niemczech i w Austrii (w tym nowej katedry w Linzu). Fundusze uzyskano z Towarzystwa śś. Bonifacego i Wojciecha, wspierającego katolicką diasporę, ponieważ jednak okazały się niewystarczające, realizacja nastąpiła w zredukowanej formie, m.in. bez wieży[1]. Wymiary pierwszej świątyni wynosiły 25 x 16 m.
W 1861 r. dotychczasową stację misyjną przekształcono w parafię, której pierwszym proboszczem został ks. Teofil Gierszewski. Od końca XIX w. działały przy niej liczne bractwa i stowarzyszenia, w 1900 r. w Ostródzie osiadły Siostry Elżbietanki. Rozbudowa kościoła do obecnej postaci nastąpiła w latach 1910-1913 (według projektu Fritza Heitmanna z Królewca), dodano wówczas wieżę, konsekracja miała miejsce w 1923 r. Po I wojnie światowej wielu katolików przeniosło się do Polski, a w 1924 r. parafię włączono do diecezji warmińskiej. W latach 1928-1941 istniała szkoła katolicka[1]. Po II wojnie światowej kościół był gruntownie remontowany w latach 80. XX w. W związku ze zmianami ludnościowymi w mieście powstały dalsze parafie rzymskokatolickie[potrzebny przypis].
Architektura i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Kościół, zbudowany na wzgórzu górującym nad starym centrum i jeziorem, jest budowlą ceglana, neogotycką. Jest świątynią trójnawową, halową, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium i wieżą od strony płd. We wnętrzu gwiaździste sklepienie podtrzymywane jest przez okrągłe filary. Przed rozbudową był krótszy o 2 przęsła zachodnie, a zamiast 54-metrowej wieży miał tylko małą wieżyczkę w fasadzie. Zewnętrzną bryłę ożywiają jasno tynkowane blendy trójkątnego szczytu zachodniego i wieży. Również wyposażenie wnętrza jest neogotyckie. 18-głosowe organy pochodzą z 1892 r. (firma Gobel, d. Terletzki z Królewca). Ołtarz główny, ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej (dawniej św. Józefa), ambona, stacje Drogi Krzyżowej, konfesjonały i ławki powstały na początku XX w. Witraże, przedstawiające Jezusa Miłosiernego, Matkę Boską z Dzieciątkiem, 4 Ewangelistów, św. Józefa, św. Elżbietę i św. Cecylię wykonała głównie firma Joseph Schneider z Ratyzbony w latach 1913-1915, niektóre noszą polskie napisy fundacyjne. W latach 1924-1925 wzniesiono ołtarz Serca Jezusowego. Duży barokowy obraz przedstawiający Zwiastowanie pochodzi z Grudziądza. Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest rzeźba Pieta, gotycka drewniana figura o niezwykłej ekspresji. Powstała w końcu XIV w. Około 1914 r. została przeniesiona z Gietrzwałdu na Warmii, jednak jej pierwotne miejsce przechowywania nie jest znane[potrzebny przypis].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Ostródzie [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2023-07-01] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, praca zbior., red. prow. Bronisław Magdziarz, t. 2, Olsztyn, Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-912605-0-X
- Anna Błażejewska, Gotycka rzeźba Marii z ciałem Chrystusa z Ostródy. Plastyczna interpretacja wizji mistycznej, Toruń: Wydaw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2005, ISBN 83-7251-430-5, OCLC 69483470.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok, Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 41