Elżbietanki
| Dewiza: 'Przykazuję wam, abyście się wzajemnie miłowali’ | |
| Pełna nazwa | Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety |
|---|---|
| Nazwa łacińska | Congregatio Sororum a Sancta Elisabeth |
| Skrót zakonny | CSSE |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Założyciel | bł. Maria Merkert, Matylda Merkert, Franciszka Werner, Klara Wolff |
| Data założenia | 27 września 1842 |
| Data zatwierdzenia | 26 stycznia 1887 przez Leona XIII |
| Przełożony | Maria Samuela Werbińska |
| Strona internetowa | |
Elżbietanki, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety – żeńskie, rzymskokatolickie zgromadzenie zakonne powstałe 27 września 1842 z inicjatywy 4 młodych sióstr zakonnych (Marii i Matyldy Merkert, Franciszki Werner i Klary Wolff – wszystkie należały do III Zakonu św. Franciszka), zdecydowanych służyć chorym i ubogim, o charakterze wspólnoty kontemplacyjno-czynnej, łączącej codzienną modlitwę z posługą człowiekowi, którego patronką jest od 1850 św. Elżbieta Węgierska.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zgromadzenie powstało ze względu na przemiany, jakie zachodziły w XIX wieku w wyniku natężającego się rozwoju gospodarki kapitalistycznej. Na Śląsku klęski żywiołowe oraz głód, które były główną przyczyną dość licznych epidemii tyfusu i cholery, przy niedostatecznej liczbie lekarzy, pielęgniarek i szpitali, pociągały za sobą wiele ofiar ludzkiego życia, zwłaszcza wśród ludzi najbiedniejszych[1].
27 września 1842 roku swoją działalność rozpoczęło stowarzyszenie dla terenowej pielęgnacji chorych, które wkrótce przekształciło się w zgromadzenie zakonne. Powstało z inicjatywy siostry Klary Wolff z Prudnika, do której z czasem dołączyła Franciszka Werner oraz siostry Maria i Matylda Merkert z Nysy. Głównym celem zakonnic była bezinteresowna służba ludziom potrzebującym, bez względu na wiek, stan i wyznanie[1].
W 1846 roku arcybiskup wysłał Klarę Wolff i Marię Merkert do Kongregacji Sióstr Miłosierdzia w Pradze, by mogły zapoznać się z życiem zakonnym i przyswoić wzorową metodę pielęgnowania chorych. Władze kościelne chciały połączyć nyską wspólnotę Elżbietanek z Boromeuszkami, ku sprzeciwie Klary i Marii, które twierdziły, że duchowość Boromeuszek różni się od duchowości założonego przez nie stowarzyszenia. Władze uniemożliwiały Klarze dalszą działalność w Nysie, przez co wyjechała do Bystrzycy Kłodzkiej, gdzie kontynuowała swój życiowy ideał, natomiast Franciszka i Maria pozostały w Nysie[1].
Matylda i Franciszka od 1846 roku przebywały w Prudniku, gdzie pracowały w szpitalu. Wskutek zarażenia się tyfusem od podopiecznych – Matylda zmarła 8 maja w Prudniku[2].
W 1849 roku dotychczasowe stowarzyszenie w Nysie zostało rozwiązane. Franciszka i Maria postanowiły pójść w ślady Klary. Zostały pozbawione środków utrzymania, a dawne mieszkanie nyskiej wspólnoty zajęły Boromeuszki. Zarząd miasta Nysy, uwzględniając prośby obywateli, stanął w obronie Elżbietanek i zezwolił im na rozwinięcie dawnej działalności. Maria i Franciszka obrały św. Elżbietę Węgierską za patronkę wspólnoty. 19 listopada 1850 ponownie rozpoczęły rozdzielanie ciepłych potraw i odzieży ubogim i chorym. Kierownictwo nad zgromadzeniem przejęła Maria, jako najstarsza[1].
4 września 1859 książę biskup Heinrich Förster zatwierdził stowarzyszenie szarych sióstr św. Elżbiety. Matka Maria została pierwszą przełożoną generalną. 23 maja 1864 król Wilhelm I Hohenzollern nadał na wieczne czasy fundacji Matki Marii „Katolicki Zakład Dobroczynności pw. św. Elżbiety” prawa korporacyjne. W następnych latach powstało około 80 placówek z Domem Macierzystym w Nysie. Siostry opiekowały się osobami w podeszłym wieku. Działały m.in. w Nysie, Wrocławiu, Złotoryi, Prudniku i Jeleniej Górze[2]. 7 czerwca 1871 papież Pius IX udzielił Zgromadzeniu aprobaty[1].
Maria sprawowała w Zgromadzeniu władzę przełożonej generalnej przez 13 lat (jej Proces beatyfikacyjny, rozpoczęty w 1985 na szczeblu diecezjalnym zakończyła 30 września 2007 uroczysta beatyfikacja w Nysie). Pod koniec jej życia (zmarła w 1872) wspólnota liczyła ponad 450 sióstr. Zabiegi kolejnych przełożonych generalnych: Franciszki Werner i Melchiory Klammt doprowadziły do ostatecznego zatwierdzenia Zgromadzenia 26 stycznia 1887 przez papieża Leona XIII[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Obecnie Matką generalną zgromadzenia jest siostra Maria Samuela Werbińska.
Zgromadzenie posiada Dom Generalny w Rzymie oraz liczne placówki misyjne m.in. w Boliwii, Brazylii, Czechach, Danii, Gruzji, Kazachstanie, Litwie, Paragwaju, Rosji, Ukrainie i w Ziemi Świętej.
W 2006 zgromadzenie liczyło ok. 1000 sióstr pracujących w szpitalach jako pielęgniarki, w przedszkolach i szkołach jako katechetki, w parafiach jako zakrystianki i organistki oraz w kuriach biskupich. Siostry prowadzą też domy opieki, domy dziecka, zakłady wychowawcze i internaty.
Prowincje elżbietanek[edytuj | edytuj kod]
W Polsce[edytuj | edytuj kod]
- prowincja katowicka
- prowincja nyska
- prowincja poznańska
- prowincja toruńska
- prowincja warszawska
- prowincja wrocławska
Na świecie[edytuj | edytuj kod]
- prowincja brazylijska
- prowincja niemiecka
- prowincja norweska
- prowincja włoska
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Maria Paschalis Jahn i dziewięć Towarzyszek ze Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety
- Maria Paschalis Jahn
- Juliana Edelburgis Kubitzki
- Marta Melusja Rybka
- Teodora Witkowska
- Włodzimira Czesława Wojtczak
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Elżbietanki – Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety [dostęp 2021-06-17] (pol.).
- ↑ a b Założycielki, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety [dostęp 2021-06-17] (pol.).