Kościół San Cassiano w Wenecji
| Kościół parafialny | |||||||||||||
 Kościół od strony Campo San Cassiano | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres |
Calle dei Morti, 30125 Venezia VE, Italia; | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||
 45°26′22,83″N 12°19′55,52″E/45,439675 12,332089
| |||||||||||||
Kościół San Cassiano (pl. kościół św. Kasjana) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji, w dzielnicy (sestiere) San Polo. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym w parafii pod tym samym wezwaniem, wchodzącej w skład dekanatu San Polo - Santa Croce - Dorsoduro[1][2].
Z dzieł sztuki zachowanych w jego wnętrzu wyróżniają się obrazy Tintoretta:Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią.
W kościele znajdowało się niegdyś znane dzieło Antonella da Messina: Ołtarz z San Cassiano (fragmenty obecnie w zbiorach Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Według dawnych kronik kościół został założony w VIII wieku; wymienia się zwłaszcza rok 726 i hojne wsparcie Angela Michiela[3]. Pierwotnie było to oratorium benedyktynek pod wezwaniem św. Cecylii[4]. Po przebudowie obiektu w 926 roku z inicjatywy rodzin Michiel, Minotti i Mian oratorium stało się kościołem filialnym, a następnie parafialnym, zarządzanym przez duchownych. Kościół został odnowiony po gwałtownym pożarze z 1105 roku, w którym oprócz niego ucierpiały również inne kościoły. Przy tej okazji wytyczono dokładniej granice jego parafii. Pełne prawa parafialne kościół uzyskał dopiero w 1188 roku dzięki dokumentowi papieża Klemensa III[3]. Odbudowany został po raz kolejny w roku 1205 i 1350[4]. W tym ostatnim roku otrzymał obecne wezwanie[5]. 25 lipca 1367 roku został konsekrowany przez Paola Foscari, biskupa Castello[3]. W 1611 roku rozpoczęto jego kolejną przebudowę[3]. Prace te zakończyły się w 1663 roku. W ich wyniku wnętrze kościoła uzyskało obecny wygląd[4]. Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[6]. W efekcie liczbę parafii zmniejszono z nieco ponad 70 do 40, ale San Cassiano przetrwał jako kościół parafialny zachowując pierwotne granice swojej jurysdykcji[3]. Do 1807 roku miał status kolegiaty. Parafia była zarządzana przez kapitułę składającą się z czterech kapłanów tytularnych (od 1555 roku trzech), diakona i subdiakona. Od 1807 roku parafią kieruje proboszcz nominowany przez patriarchę[3]. W XIX wieku rozebrany został portyk i wówczas kościół uzyskał obecny wygląd zewnętrzny[4]. Rozbiórki portyku dokonano z uwagi na fakt, iż był on (podobnie jak inne tego typu obiekty) miejscem kradzieży, gwałtów i uprawiania prostytucji[7].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół San Cassiano jest widoczny z trzech stron, natomiast jego strona północna przylega do sąsiednich budynków. Fasada, zakończona trójkątnym szczytem, zwrócona jest w stronę kanału Rio di San Cassiano. Jest pozbawiona dekoracji, ponieważ do XIX wieku wznosił się przed nią portyk, który ją zasłaniał. W fasadzie zachowane zostały drzwi z czasów bizantyńskich, pochodzące prawdopodobnie z pierwotnego kościoła[4]. Strona południowa, wychodząca na Campo San Cassiano, została również przebudowana w XIX wieku. Jest rozczłonkowana pionowo za pomocą pilastrów i przepruta półkolistymi oknami[1]. Znajdujące się w niej niewielkie drzwi służą jako główne wejście do kościoła[4].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
Gotycka, wolno stojąca kampanila, wznosi się w pobliżu północnej kaplicy apsydialnej[1]. Została zbudowana w 1295 roku, a w 1350 roku dodano gotycką komorę dzwonną. Jej solidna konstrukcja wskazuje, iż powstała być może jako wieża obronna, a dopiero później została nabyta przez kościół. Ma 43 metry wysokości i system dzwonów uruchamianych elektromechanicznie[4].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze na planie kwadratu, podzielone jest na trzy nawy czterema dużymi ceglanych kolumnami pokrytymi marmurem. Kaplice apsydialne są zamknięte prostymi ścianami. Sklepiony sufit jest bogato zdobiony polichromowanymi stiukami[1]. Autorem malowideł, w tym Św. Kasjana w chwale jest Costantino Cedini. Wnętrze utrzymane jest w jasnej kolorystyce[4].
Prezbiterium[edytuj | edytuj kod]
Na ścianach prezbiterium znajdują się trzy cenne obrazy Tintoretta: Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią i Zstąpienie do piekieł. Wszystkie zostały zamówione przez Scuola del Sacramento i wszystkie odrestaurowane w 1996 roku. Ukrzyżowanie (zrealizowane w 1568 roku) wisi po lewej stronie. Zmartwychwstanie (z 1565 roku) znajduje się nad ołtarzem. Przedstawia zmartwychwstałego Chrystusa, flankowanego postaciami św. Kasjana (po lewej stronie) i św. Cecylii, poprzedniej patronki kościoła (po prawej). W Zstąpieniu do piekieł (z 1568) Jezus poskramia piekło uwalniając Adama i Ewę, a scenę obserwują z ciemności członkowie bractwa, które zamówiło obrazy[4].
- Obrazy Tintoretta w prezbiterium
-
Ukrzyżowanie -
Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią -
Zstąpienie do piekieł
Kaplica św. Karola Boromeusza[edytuj | edytuj kod]
Przylegająca do zakrystii kaplica św. Karola Boromeusza, zbudowana w 1746 roku przez opata Carla dal Medico, stanowi klejnot sztuki rokokowej. Jest udekorowana polichromowanymi marmurami, kamieniami półszlachetnymi i stallami z orzecha włoskiego. Znajdujące się w niej obrazy wyszły spod ręki takich artystów jak Leandro Bassano (Modlitwa w Ogrójcu i obraz ołtarzowy Madonna z Dzieciątkiem) i Giovanni Battista Pittoni (Św. Karol Boromeusz, Św. Filip Neri oraz płótno na suficie)[8].
Korpus nawowy[edytuj | edytuj kod]
W korpusie nawowym znajdują się po trzy ołtarze z każdej strony. Autorem obrazów ołtarzowych jest między innymi Rocco Marconi, uczeń Giovanniego Belliniego (Św. Jan Chrzciciel ze świętymi Piotrem, Pawłem, Markiem i Hieronimem)[4].
- Korpus nawowy
-
Wnętrze -
Sufit -
Organy
.jpg)
_Ceiling.jpg)
_Organ.jpg)
Ołtarz z San Cassiano[edytuj | edytuj kod]
W kościele znajdowało się niegdyś znane dzieło Antonella da Messina: Ołtarz z San Cassiano, zrealizowane w latach 1475–1476 na zamówienie Pietra Bona. Według opisu Sansovina z 1581 roku był to pierwszy ołtarz po prawej stronie. Prawdopodobnie dzięki niemu zostało wprowadzone malarstwo olejne do Wenecji. Dzieło wywarło duży wpływ na układ typowego ołtarza weneckiego. Zniknęło z kościoła na początku XVII wieku. Jego pięć fragmentów pojawiło się w swoim czasie w kolekcji arcyksięcia Leopolda Wilhelma w Brukseli. Trzy pozostałe fragmenty trafiły do Wiednia, gdzie znajdują się w zbiorach miejscowego Muzeum Historii Sztuki[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Le Chiese delle Diocesi italiane: Chiesa dei Santi Cassiano Martire e Cecilia Vergine Martire <sestiere di San Polo, Venezia>. www.chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ Le ParrocchieMap.it: Parrocchia di S. CASSIANO MARTIRE. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ a b c d e f SIUSA – Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di San Cassiano martire, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Jeff Cotton: San Cassiano. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2020-02-11]. (ang.).
- ↑ ARTE.it: Chiesa di San Cassiano. www.arte.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ Venezia e le sue lagune: San Cassiano. www.venicethefuture.com. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
- ↑ Insidecom: I tesori nascosti della chiesa di San Cassiano a Venezia. www.venetoinside.com. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).