Kościół San Cassiano w Wenecji

Kościół San Cassiano w Wenecji
*Chiesa di San Cassiano a Venezia*
	Kościół parafialny
	; Kościół od strony Campo San Cassiano
Państwo	Włochy
Miejscowość	Wenecja
Adres	Calle dei Morti, 30125 Venezia VE, Italia;; Campo San Cassiano, 30125 Venezia VE;; San Polo 1852 - sestiere di San Polo, Venezia (VE)
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	Patriarchat Wenecji
Wezwanie	św. Kasjana
Historia
Data rozpoczęcia budowy	pocz. XVII w.
Data zakończenia budowy	1663
Data poświęcenia	25 lipca 1367
Dane świątyni
Styl	barokowy
Liczba naw	3
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; kampanila
	Położenie na mapie Włoch Kościół San Cassiano w Wenecji
	Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Kościół San Cassiano w Wenecji
	Położenie na mapie Wenecji Kościół San Cassiano w Wenecji
	45°26′22,83″N 12°19′55,52″E/45,439675 12,332089
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół San Cassiano (pl. kościół św. Kasjana) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji, w dzielnicy (sestiere) San Polo. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym w parafii pod tym samym wezwaniem, wchodzącej w skład dekanatu San Polo - Santa Croce - Dorsoduro^[1]^[2].

Z dzieł sztuki zachowanych w jego wnętrzu wyróżniają się obrazy Tintoretta:Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią.

W kościele znajdowało się niegdyś znane dzieło Antonella da Messina: Ołtarz z San Cassiano (fragmenty obecnie w zbiorach Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu).

Historia

Według dawnych kronik kościół został założony w VIII wieku; wymienia się zwłaszcza rok 726 i hojne wsparcie Angela Michiela^[3]. Pierwotnie było to oratorium benedyktynek pod wezwaniem św. Cecylii^[4]. Po przebudowie obiektu w 926 roku z inicjatywy rodzin Michiel, Minotti i Mian oratorium stało się kościołem filialnym, a następnie parafialnym, zarządzanym przez duchownych. Kościół został odnowiony po gwałtownym pożarze z 1105 roku, w którym oprócz niego ucierpiały również inne kościoły. Przy tej okazji wytyczono dokładniej granice jego parafii. Pełne prawa parafialne kościół uzyskał dopiero w 1188 roku dzięki dokumentowi papieża Klemensa III^[3]. Odbudowany został po raz kolejny w roku 1205 i 1350^[4]. W tym ostatnim roku otrzymał obecne wezwanie^[5]. 25 lipca 1367 roku został konsekrowany przez Paola Foscari, biskupa Castello^[3]. W 1611 roku rozpoczęto jego kolejną przebudowę^[3]. Prace te zakończyły się w 1663 roku. W ich wyniku wnętrze kościoła uzyskało obecny wygląd^[4]. Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii^[6]. W efekcie liczbę parafii zmniejszono z nieco ponad 70 do 40, ale San Cassiano przetrwał jako kościół parafialny zachowując pierwotne granice swojej jurysdykcji^[3]. Do 1807 roku miał status kolegiaty. Parafia była zarządzana przez kapitułę składającą się z czterech kapłanów tytularnych (od 1555 roku trzech), diakona i subdiakona. Od 1807 roku parafią kieruje proboszcz nominowany przez patriarchę^[3]. W XIX wieku rozebrany został portyk i wówczas kościół uzyskał obecny wygląd zewnętrzny^[4]. Rozbiórki portyku dokonano z uwagi na fakt, iż był on (podobnie jak inne tego typu obiekty) miejscem kradzieży, gwałtów i uprawiania prostytucji^[7].

Architektura

Kościół San Cassiano jest widoczny z trzech stron, natomiast jego strona północna przylega do sąsiednich budynków. Fasada, zakończona trójkątnym szczytem, zwrócona jest w stronę kanału Rio di San Cassiano. Jest pozbawiona dekoracji, ponieważ do XIX wieku wznosił się przed nią portyk, który ją zasłaniał. W fasadzie zachowane zostały drzwi z czasów bizantyńskich, pochodzące prawdopodobnie z pierwotnego kościoła^[4]. Strona południowa, wychodząca na Campo San Cassiano, została również przebudowana w XIX wieku. Jest rozczłonkowana pionowo za pomocą pilastrów i przepruta półkolistymi oknami^[1]. Znajdujące się w niej niewielkie drzwi służą jako główne wejście do kościoła^[4].

Kampanila

Gotycka, wolno stojąca kampanila, wznosi się w pobliżu północnej kaplicy apsydialnej^[1]. Została zbudowana w 1295 roku, a w 1350 roku dodano gotycką komorę dzwonną. Jej solidna konstrukcja wskazuje, iż powstała być może jako wieża obronna, a dopiero później została nabyta przez kościół. Ma 43 metry wysokości i system dzwonów uruchamianych elektromechanicznie^[4].

Wnętrze

Wnętrze na planie kwadratu, podzielone jest na trzy nawy czterema dużymi ceglanych kolumnami pokrytymi marmurem. Kaplice apsydialne są zamknięte prostymi ścianami. Sklepiony sufit jest bogato zdobiony polichromowanymi stiukami^[1]. Autorem malowideł, w tym Św. Kasjana w chwale jest Costantino Cedini. Wnętrze utrzymane jest w jasnej kolorystyce^[4].

Prezbiterium

Na ścianach prezbiterium znajdują się trzy cenne obrazy Tintoretta: Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią i Zstąpienie do piekieł. Wszystkie zostały zamówione przez Scuola del Sacramento i wszystkie odrestaurowane w 1996 roku. Ukrzyżowanie (zrealizowane w 1568 roku) wisi po lewej stronie. Zmartwychwstanie (z 1565 roku) znajduje się nad ołtarzem. Przedstawia zmartwychwstałego Chrystusa, flankowanego postaciami św. Kasjana (po lewej stronie) i św. Cecylii, poprzedniej patronki kościoła (po prawej). W Zstąpieniu do piekieł (z 1568) Jezus poskramia piekło uwalniając Adama i Ewę, a scenę obserwują z ciemności członkowie bractwa, które zamówiło obrazy^[4].

Obrazy Tintoretta w prezbiterium
Ukrzyżowanie
Zmartwychwstanie ze św. Kasjanem i św. Cecylią
Zstąpienie do piekieł

Kaplica św. Karola Boromeusza

Przylegająca do zakrystii kaplica św. Karola Boromeusza, zbudowana w 1746 roku przez opata Carla dal Medico, stanowi klejnot sztuki rokokowej. Jest udekorowana polichromowanymi marmurami, kamieniami półszlachetnymi i stallami z orzecha włoskiego. Znajdujące się w niej obrazy wyszły spod ręki takich artystów jak Leandro Bassano (Modlitwa w Ogrójcu i obraz ołtarzowy Madonna z Dzieciątkiem) i Giovanni Battista Pittoni (Św. Karol Boromeusz, Św. Filip Neri oraz płótno na suficie)^[8].

Korpus nawowy

W korpusie nawowym znajdują się po trzy ołtarze z każdej strony. Autorem obrazów ołtarzowych jest między innymi Rocco Marconi, uczeń Giovanniego Belliniego (Św. Jan Chrzciciel ze świętymi Piotrem, Pawłem, Markiem i Hieronimem)^[4].

Korpus nawowy
Wnętrze
Sufit
Organy

Ołtarz z San Cassiano

W kościele znajdowało się niegdyś znane dzieło Antonella da Messina: Ołtarz z San Cassiano, zrealizowane w latach 1475–1476 na zamówienie Pietra Bona. Według opisu Sansovina z 1581 roku był to pierwszy ołtarz po prawej stronie. Prawdopodobnie dzięki niemu zostało wprowadzone malarstwo olejne do Wenecji. Dzieło wywarło duży wpływ na układ typowego ołtarza weneckiego. Zniknęło z kościoła na początku XVII wieku. Jego pięć fragmentów pojawiło się w swoim czasie w kolekcji arcyksięcia Leopolda Wilhelma w Brukseli. Trzy pozostałe fragmenty trafiły do Wiednia, gdzie znajdują się w zbiorach miejscowego Muzeum Historii Sztuki^[4].

Uwagi

↑ Obecny kościół.
↑ Poprzedni kościół.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Le Chiese delle Diocesi italiane: Chiesa dei Santi Cassiano Martire e Cecilia Vergine Martire <sestiere di San Polo, Venezia>. chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ Le ParrocchieMap.it: Parrocchia di S. CASSIANO MARTIRE. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f SIUSA – Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di San Cassiano martire, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Jeff Cotton: San Cassiano. churchesofvenice.com. [dostęp 2020-02-11]. (ang.).
↑ ARTE.it: Chiesa di San Cassiano. arte.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ Venezia e le sue lagune: San Cassiano. venicethefuture.com. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).
↑ Insidecom: I tesori nascosti della chiesa di San Cassiano a Venezia. venetoinside.com. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).

[1] Obecny kościół.

[2] Poprzedni kościół.

[Chiese-3] Le Chiese delle Diocesi italiane: Chiesa dei Santi Cassiano Martire e Cecilia Vergine Martire <sestiere di San Polo, Venezia>. chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[4] Le ParrocchieMap.it: Parrocchia di S. CASSIANO MARTIRE. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[SIUSA-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f SIUSA – Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di San Cassiano martire, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[Cotton-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Jeff Cotton: San Cassiano. churchesofvenice.com. [dostęp 2020-02-11]. (ang.).

[ARTE.it-7] ARTE.it: Chiesa di San Cassiano. arte.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[8] Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[Venezia_e_le_sue_lagune-9] Venezia e le sue lagune: San Cassiano. venicethefuture.com. [dostęp 2020-02-11]. (wł.).

[Insidecom-10] Insidecom: I tesori nascosti della chiesa di San Cassiano a Venezia. venetoinside.com. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]