Przejdź do zawartości

Kobra królewska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kobra królewska
Ophiophagus hannah[1]
(Cantor, 1836)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Rząd

łuskonośne

Podrząd

węże

Rodzina

zdradnicowate

Rodzaj

Ophiophagus
Günther, 1864

Gatunek

kobra królewska

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Dystrybucja kobry królewskiej

Kobra królewska[3] (Ophiophagus hannah) – gatunek jadowitego węża z rodziny zdradnicowatych. Jest największym z jadowitych węży, osiąga do 5,7 m długości[4] i waży do 9 kg[5]. Stosownie do rozmiarów wytwarza dużą ilość silnego jadu, typowego dla kobr. Świetnie pływa i wspina się po drzewach.

Występowanie i biotop

[edytuj | edytuj kod]

Jej siedliskiem są gęste górskie lasy oraz bambusowe dżungle, lubi także osiedlać się opodal strumieni i bajorek. Występuje na obszarze Bangladeszu, Mjanmy, Kambodży, Indii, Indonezji, Laosu, Tajlandii, Wietnamu, zachodniej Malezji, południowych Chin i na Filipinach[6].

Kobra połykająca zdobycz

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1836 roku duński zoolog Theodore Cantor, nadając mu nazwę Hamadryas hannah[7]. Jako miejsce typowe odłowu holotypów Cantor wskazał „Sunderbun” (tj. Sunderbans, Bengal Zachodni, wschodnie Indie) i „dżunglę niedaleko Kalkuty”[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Ophiophagus utworzonego w 1864 roku przez brytyjskiego zoologa Alberta Günthera[8].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa: gr. οφιοφαγος ophiophagos – jedzący węże, od οφις ophis, οφεως opheōs – wąż; -φαγος -phagos – jedzący, od φαγειν phagein – jeść[9][10]. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy nimf mieszkających na drzewach w mitologii greckiej (ze względu na nadrzewny styl życia kobry królewskiej)[10].

Pożywienie

[edytuj | edytuj kod]

Żywi się przeważnie wężami. Potrafi zjeść nawet węże własnego gatunku. Je także inne zwierzęta np. szczury, myszy.

Rozród

[edytuj | edytuj kod]

Samica po zniesieniu jaj przykrywa je opadłymi liśćmi i rozmaitymi odpadami. Potem opiekuje się nimi, owinięta wokół gniazda. Wykazuje w tym czasie bardzo dużą agresję i jest niebezpieczna dla przechodzących w pobliżu zwierząt i ludzi. Niedługo przed wykluciem młodych, matka opuszcza gniazdo, aby nie ulec pokusie zjedzenia własnego potomstwa.

Jad wydzielany jest przez parzyste gruczoły znajdujące się po bokach głowy, które są łączone z zębami jadowymi za pomocą kanalików. Wstrzykiwanie jadu do ciała ofiary odbywa się poprzez skurcz mięśni otaczających gruczoły. Kobra nie zawsze używa jadu – jest dla niej bardzo cenny, czasami więc kąsając, nie aplikuje trucizny. Takie przypadki zdarzają się jednak rzadko i nazywane są „suchymi ukąszeniami”[potrzebny przypis].

Jednym ukąszeniem potrafi nawet zabić dorosłego słonia (śmierć następuje po 3 godzinach)[potrzebny przypis]. Człowiek, który został zaatakowany, przy braku pomocy medycznej może umrzeć w ciągu kwadransa. Śmierć następuje w wyniku porażenia mięśni oddechowych. Ból odczuwany w przypadku dostania się jadu do organizmu może nastąpić po fakcie samego ukąszenia, ze względu na opóźnioną reakcję komórek. Kobra królewska przejawia dużą napastliwość i jest znacznie agresywniejsza od innych kobr.

Jad kobry królewskiej nie zabija przedstawicieli własnego gatunku, spowodowane jest to wrodzoną odpornością[11].

Status i zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Jest gatunkiem rzadkim i z kolejnymi latami jej liczebność maleje. Nie podjęto jednak jeszcze decyzji o nadania jej statusu zagrożenia.

Ze względu na to, iż kobra królewska jest w swojej faunie niemalże na szczycie łańcucha pokarmowego, zagrożenia wynikające z agresji innych zwierząt są bardzo małe. Obecnie największym zagrożeniem dla tego węża jest działalność człowieka – wiele z tych gadów ginie pod kołami samochodów. Inną przyczyną coraz niższej liczebności kobry królewskiej jest niszczenie jej naturalnego środowiska.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ophiophagus hannah, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. B. Stuart i inni, Ophiophagus hannah, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-1 [dostęp 2017-06-10] (ang.).
  3. W. Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978, s. 83, seria: Mały słownik zoologiczny. (pol.).
  4. Wood, The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc (1983), ISBN 978-0-85112-235-9
  5. National Geographic: King Cobra. [dostęp 2007-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-17)].
  6. Ophiophagus hannah. The Reptile Database. [dostęp 2010-09-09]. (ang.).
  7. a b T.E. Cantor. Sketch of undescribed hooded serpent with fangs and maxillar teeth. „Asiatic Researches”. 19, s. 87, 1836. (ang.). 
  8. A.C.L.G. Günther: The reptiles of British India. London: Pub. for the Ray society by R. Hardwicke, 1864, s. 341. (ang.).
  9. ophiophaga, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
  10. a b Ophiophagus hannah (Cantor, 1836). The Reptile Database. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
  11. Zdumiewające Indie: Ghaty Zachodnie (Wildest India) - Holandia 2011