Kościół Santo Stefano w Wenecji
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 Widok kościoła od strony placu Campo Stefano | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||
 45°25′59,44″N 12°19′48,68″E/45,433178 12,330189
| |||||||||||||||||
Kościół Santo Stefano (kościół św. Stefana/Szczepana) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) San Marco. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym parafii Santo Stefano Protomartire, wchodzącej w skład dekanatu San Marco - Castello[1].
Założony przez augustianów razem z klasztorem pod koniec XIII wieku. Przebudowany w XV stuleciu. W jego zakrystii znajdują się liczne dzieła sztuki, w tym 4 obrazy Jacopa Tintoretta: Ostatnia Wieczerza, Modlitwa w Ogrodzie Oliwnym, Chrystus obmywający nogi Apostołom i Zmartwychwstanie[2].
Santo Stefano, razem z kościołami Frari i Santi Giovanni e Paolo jest trzecim kościołem klasztornym w Wenecji[2]. Prezbiterium kościoła wspiera się na moście, przerzuconym nad kanałem, co jest jedynym tego typu rozwiązaniem w Wenecji[3]. Plac Campo Santo Stefano, przy którym położony jest kościół, znany był w Wenecji z odbywających się na nim walk byków (ostatnia miała miejsce w roku 1802)[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół klasztorny został założony około roku 1294 przez augustiańskich pustelników z Sant'Anna w Castello i otrzymał wezwanie świętych: Augustyna i Stefana. Prace budowlane rozpoczęto w 1294 roku, a ukończono w 1325. Na początku XV wieku dokonano znaczącej przebudowy kościoła przedłużając jego prezbiterium ponad kanałem. Te ostatnie roboty nadzorował Gabriele Veneto, augustiański uczony, którego portret namalował Giovanni Bellini i który jest prawdopodobnie skrzypkiem na zagadkowym obrazie Tycjana, Przerwany koncert. W 1743 roku kościół przeszedł kolejną renowację. Według Johna Morrisa miał być rekonsekrowany 6 razy, a to z powodu powtarzającego się rozlewu krwi w jego murach. Pierwsza konsekracja miała miejsce w niedzielę Zesłania Ducha Świętego 1348 roku, gdy Girolamo Bonifazio ranił mnicha Francesca Basadonnę. Kolejne, podobne zdarzenia miały miejsce w latach 1556, 1561, 1567, 1583 i 1594[4].
W 1785 roku w Santo Stefano odbyły się uroczystości pogrzebowe, zorganizowane po śmierci kompozytora Baldassare Galuppiego[2].
11 maja 1990 roku w Santo Stefano odbyły się, przy licznym udziale wiernych, uroczystości pogrzebowe, zorganizowane po śmierci weneckiego kompozytora, Luigiego Nono. Po zakończeniu uroczystości trumna z ciałem kompozytora została przewieziona na gondoli na wyspę San Michele, gdzie spoczęła w mogile, nieopodal grobu Igora Strawinskiego[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół jest jednym z najważniejszych przykładów gotyku międzynarodowego w Wenecji[2]. Jego ceglana fasada, wychodząca na Calle dei Frati, została przepruta wysokimi oknami o bogatej ornamentyce z terakoty[6]. W przyziemiu fasady znajduje się późnogotycki, rzeźbiony portal, prawdopodobnie autorstwa Bartolomea Bona[4].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
Pochylona, późnorenesansowa (1544), kampanila ma 61 m wysokości[a] i jest odchylona od pionu 2 m[3]. Jej dzwony są uruchamiane elektromechanicznie. 7 sierpnia 1585 roku została ugodzona przez piorun, po czym runęła na pobliskie domy, a jej dzwony roztopiły się. Nowe dzwony sprowadzono z Anglii, gdzie za czasów Elżbiety I zlikwidowano liczne kościoły katolickie. W XVII i XVIII wieku kampanilę przebudowano. W 1902 roku wskutek trzęsienia ziemi przechyliła się. Jej podstawa została wzmocniona w latach 1902–1906[4].
Klasztor[edytuj | edytuj kod]
Klasztor został wzniesiony w 1810 roku. Mieściło się w nim pierwsze weneckie studio Antonia Canovy. Obecnie budynki klasztorne zajmuje Ministerstwo Finansów. Duży klasztor, położony poza Campo Sant'Angelo, zachował resztki wystroju (schody, narożniki i detale kamieniarskie). Za dużym klasztorem znajduje się drugi, mniejszy klasztor[4].
-
Most pod prezbiterium kościoła -
Górna część fasady i kampanili -
Kampanila -
Fasada (fragment) -
Portal -
Dziedziniec byłego klasztoru
.jpg)
_Campaniles.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze, jedno z najbardziej charakterystycznych i imponujących w Wenecji, dzielą na nawę główną i dwie nawy boczne kolumny, wykonane na przemian z czerwonego marmuru werońskiego i białego marmuru greckiego[4]. Kolumny zwieńczone zostały polichromowanymi kapitelami, podtrzymującymi łuki gotyckie, ozdobione freskami. Ściany nad nimi zostały pomalowane i pozłocone w rombowe wzory. Kolorowa jest również posadzka kościoła. Uwagę zwraca bogato zdobiony strop w kształcie stępki statku, wykonany prawdopodobnie w Arsenale[4]. Podobnego typu strop znajduje się w kościele San Giacomo dall’Orio[7].
Prezbiterium[edytuj | edytuj kod]
Prezbiterium, podniesione w stosunku do nawy, zamyka poligonalna apsyda[7]. W prezbiterium znajdują się drewniane gotyckie stalle z XV wieku[6]. Ołtarz główny zrealizowali w XVII stuleciu Antonio Puzo i Angelo Panizza. Jego dekorację stanowią liczne dzieła marmurowe dłuta Giovanniego Buory (XV wiek)[7].
Korpus nawowy[edytuj | edytuj kod]
Przy wejściu do kościoła znajduje się wyniosły grobowiec w stylu cenotafu, upamiętniający dożę Francesca Morosiniego, który jednak został pogrzebany w kościele Tolentini. W prawej nawie znajdują się dwa ołtarze. W pierwszym z nich jest obraz Madonna ze św. Janem Nepomucenem i św. Łucją Jacopa Marieschiego, w drugim – Św. Augustyn wyrzucający heretyków Giustina Menescardiego (XVIII). W baptysterium znajduje się tablica upamiętniająca Giovanniego Faliera, dłuta Antonia Canovy. W piątym ołtarzu lewej nawy widnieje XVIII-wieczny obraz Madonna z Dzieciątkiem Girolama Brusaferra (XVIII), w trzecim – Koronacja Matki Bożej szkoły Tintoretta (XVI wiek), natomiast w pierwszym – Madonna z Paskiem w otoczeniu świętych: Augustyna, Moniki, Stefana i Mikołaja z Tolentino, pędzla Leonarda Corony, obraz typowy dla pobożności augustiańskiej[7]. W lewej nawie przed pierwszym ołtarzem znajduje się grobowiec kompozytora Giovanniego Gabrielego. W kościele pochowany został również skrzypek Biagio Marini, choć jego grobowiec nie zachował się[2].
Zakrystia[edytuj | edytuj kod]
Kolekcja obrazów zgromadzonych zakrystii sprawia, iż stanowi ona swoiste muzeum wielkich twórców weneckiego renesansu[2]. Na wewnętrznej ścianie wejściowej wiszą 4 obrazy Gaspare Dizianiego: Ucieczka do Egiptu, Pokłon Trzech Króli i Rzeź niewiniątek (ten ostatni w dwóch częściach). Lewą ścianę zdobią 2 obrazy Giovanniego Agostina da Lodi: Św. Jan Chrzciciel i Św. Hieronim oraz Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny. Pomiędzy dwoma portretami Antonia Trivy znajduje się Ostatnia Wieczerza Jacopa Tintoretta, a dalej – kolejny jego obraz, Zmartwychwstanie. Po obu stronach ołtarza zachowały się pozostałości tryptyku Bartolomea Vivariniego, Św. Mikołaj z Bari i Św. Wawrzyniec. W ołtarzu znajduje się dużych rozmiarów obraz Giuseppe Angeli, Ukrzyżowanie[7]. Ponad nim widnieje Męczeństwo św. Stefana Sante Perandy[2]. Na prawej ścianie wisi obraz Pietra Liberi Trójca Święta, św. Augustyn i św. Klara, a następnie dwa inne obrazy Jacopa Tintoretta, Chrystus obmywający nogi Apostołom i Modlitwa w Ogrodzie Oliwnym[7].
-
Wnętrze – nawa główna -
Płyta pamiątkowa Francesca Morosiniego -
Jacopo Tintoretto, Ostatnia Wieczerza -
Bartolomeo Vivarini, Św. Mikołaj z Bari -
Bartolomeo Vivarini, Św. Wawrzyniec
.jpg)
_-_Foto_Giovanni_Dall%27Orto,_12-Aug-2007.jpg)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według ARTE.it – 66 m.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ParrocchieMap.it: S. STEFANO PROTOMARTIRE. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2017-07-26]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Chorus - Associazione per le Chiese del Patriarcato di Venezia: Chiesa di Santo Stefano. www.chorusvenezia.org. [dostęp 2017-07-26]. (wł.).
- ↑ a b ARTE.it: Santo Stefano. www.arte.it. [dostęp 2017-07-26]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Jeff Cotton: Santo Stefano. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2017-07-26]. (ang.).
- ↑ Roberto Bianchin w: la Repubblica.it: ADDIO A LUIGI NONO SULLE NOTE DEL PROMETEO. repubblica.it. [dostęp 2017-07-31]. (wł.).
- ↑ a b Stefańska 1980 ↓, s. 98.
- ↑ a b c d e f Associazione Storico-culturale S. Agostino di Cassago Brianza: Chiesa di S. Stefano di Venezia. www.cassiciaco.it. [dostęp 2017-07-26]. (wł.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Danuta Stefańska: Wenecja i okolice. Przewodnik turystyczny. Wyd. I. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.