Krystyna Falińska
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 sierpnia 1932 |
| profesor nauk przyrodniczych[1] | |
| Specjalność: botanika, ekologia roślin | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1969 |
| Habilitacja |
1973 |
| Profesura |
1988 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Instytut | |
| Okres zatrudn. |
1980–2002 |
Krystyna Falińska (ur. 5 sierpnia 1932 w Częstochowie[2]) – polska uczona, specjalizująca się w botanice i ekologii roślin, pisarka. Profesor nauk przyrodniczych, wieloletnia badaczka Puszczy Białowieskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 5 sierpnia 1932 roku w Częstochowie[3][2]. Uczęszczała na studia na Wydziale Przyrodniczym w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi, które ukończyła w 1969 roku[2].
Pracowała na Uniwersytecie Warszawskim, stale współpracując z Białowieską Stacją Geobotaniczną UW[3], w której organizowała i prowadziła zajęcia terenowe dla studentów. Stopień naukowy doktora uzyskała w 1969, a habilitację w 1973 roku[2]. Przez wiele lat zawodowo związana z Instytutem Botaniki im. Władysława Szafera PAN. W latach 1980–1991 pracowała w Zakładzie Ekologii i Geografii Roślin Instytutu. Profesorem nadzwyczajnym została w 1988 r., a w 1992 r. otrzymała tytuł profesora zwyczajnego[2]. W latach 1991–2002 zatrudniona w Zakładzie Ekologii. W 2002 roku przeszła na emeryturę[4].
Jej mężem był Janusz Bogdan Faliński (1934–2004), ekolog, fitosocjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego[5]. Mieli dwoje dzieci, córkę i syna Jarosława[6][7].
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]Prowadziła badania nad rytmiką sezonową zbiorowisk leśnych oraz biologią i ekologią populacji roślin w procesie sukcesji[3]. Poruszana przez nią tematyka badawcza dotyczyła także roli banku nasion w dynamice roślinności i metodyki ich badań oraz ekologii gatunków klonalnych[4]. W Instytucie Botaniki PAN rozwinęła na szerszą skalę badania populacyjne, korzystając z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego jako zaplecza do ich prowadzenia. Dzięki temu możliwe było długoterminowe badanie stałych powierzchni leśnych i łąkowych, między innymi łąk nad Narewką. Obserwacje te pozwoliły na poznanie biologii i ekologii występujących tam populacji gatunków wieloletnich, w tym gatunków klonalnych. Serie badawcze z ponad 30 lat obserwacji doprowadziły do lepszego zrozumienia mechanizmów sukcesji zbiorowisk i roli, jaką odgrywa bank nasion w dynamice roślinności. Jej publikacje i podręczniki będące efektem tych badań są jednymi z najczęściej cytowanych prac Zakładu Ekologii IB PAN, zdobyły znaczące miejsce na arenie międzynarodowej i zostały kilkakrotnie nagrodzone[4]. Do najważniejszych należą: Osobnik, populacja, fitocenoza (1990), Plant demography and vegetation succesion (1991)[2] i Ekologia roślin (1997)[8]. Artykuły publikowała w czasopismach takich jak: „Ekologia Polska”, „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, „Fragmenta Floristica et Geobotanica”, „Wiadomości Botaniczne” oraz „Wiadomości Ekologiczne”[2]. Do jej profesorów należał Władysław Matuszkiewicz.
Oprócz prowadzenia wieloletnich badań Puszczy Białowieskiej uczestniczyła także w międzynarodowych badaniach geobotanicznych we Włoszech oraz w tajdze syberyjskiej[2].
Członkostwo
[edytuj | edytuj kod]Członkini Rady Naukowej Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk. Członkini Komitetu Botaniki i Komitetu Ekologii Wydziału Nauk Biologicznych i Rolniczych, później Nauk Biologicznych, Polskiej Akademii Nauk[1].
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Laureatka Medalu im. Władysława Szafera przyznanego przez Polskie Towarzystwo Botaniczne w 1995 roku za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie botaniki[9]. W 2001 roku za zasługi w upowszechnianiu wiedzy botanicznej i ochrony przyrody otrzymała wraz z mężem prof. Januszem Bogdanem Falińskim i synem Jarosławem J. Falińskim Medal im. Profesora Bolesława Hryniewieckiego, przyznawany przez PTB[6]. Wyróżniona nagrodami Ministra Edukacji Narodowej, Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Sekretarza Polskiej Akademii Nauk[3]. W 1998 r. za książkę Ekologia roślin (1997) została wyróżniona w dziedzinie ekologii przez Wydział II Nauk biologicznych PAN[8].
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]Autorka publikacji naukowych, podręczników akademickich oraz beletrystyki.
Publikacje naukowe i popularnonaukowe
[edytuj | edytuj kod]- Krystyna Falińska, Wycieczki przyrodnicze po puszczy białowieskiej, 1970.
- Janusz Bogdan Faliński, Krystyna Falińska, Vegetation dynamics in temperate lowland primeval forests, Dr W. Junk Publishers, 1986.
- Krystyna Falińska, Przewodnik do badań biologii populacji roślin, Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 978-83-01-21769-3.
- Krystyna Falińska, Osobnik, populacja, fitocenoza, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1990, ISBN 83-01-09527-X.
- Krystyna Falińska, Plant demography in vegetation succesion, Kluwer Academic Publishers, 1991, ISBN 978-94-010-5441-6.
- Krystyna Falińska, Ekologia roślin, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
- Krystyna Falińska, Puszcza Białowieska: Zielonym szlakiem, Wydawnictwo Łuk, 1999.
Literatura piękna
[edytuj | edytuj kod]- Krystyna Falińska, Byłam białą różą, Warszawa: Rozpisani.pl, 2010, ISBN 978-83-7722-086-3.
- Krystyna Falińska, Dogonić szczęście, Warszawa: Novae Res, 2014, ISBN 978-83-939836-8-1.
- Krystyna Falińska, Sekrety Pani Profesor, Warszawa: Rozpisani.pl, 2016, ISBN 978-83-939836-0-5.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Prof. dr hab. Krystyna Falińska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-02-02].
- ↑ a b c d e f g h Zbigniew Mirek, J.J. Wójcicki, Biogramy, „Wiadomości Botaniczne”, 37 (3/4), 1993 [dostęp 2022-02-13].
- ↑ a b c d Falińska Krystyna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-02-12].
- ↑ a b c Krystyna Grodzińska, Barbara Godzik, Kazimierz Zarzycki, Zakład Ekologii, [w:] Barbara Godzik, Konrad Wołowski (red.), Historia badań i rozwoju Instytutu Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk (1953−2012), Kraków 2013, s. 116-118, 146, ISBN 978-83-62975-17-4 [dostęp 2022-02-12].
- ↑ Tomasz Majewski, Zbigniew Mirek, Pierwsi laureaci Medalu im. prof. W. Szafera, „Wiadomości Botaniczne”, 34 (3), 1990 [dostęp 2022-02-02].
- ↑ a b Laureaci Medalu im. Prof. B. Hryniewieckiego [online], Polskie Towarzystwo Botaniczne [dostęp 2022-02-13].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni red., Janusz Bogdan Faliński (1934 – 2004) człowiek i dzieło, „Wiadomości Botaniczne”, 57 (1/2), 2013, s. 107 [dostęp 2022-02-13].
- ↑ a b Kronika, „Forum Akademickie”, 2, luty 1998 [dostęp 2022-02-13].
- ↑ Laureaci Medalu im. Prof. Władysława Szafera [online], Polskie Towarzystwo Botaniczne [dostęp 2022-02-02].