Laudańscy herbu Jastrzębiec
Laudańscy (również Lawdańscy[1] albo Liawdańscy[2]) herbu Jastrzębiec – rodzina szlachecka wywodząca się prawdopodobnie z powiatu upickiego, liczna również w Księstwie Żmudzkim i w województwie wileńskim.
Nazwisko i przydomki[edytuj | edytuj kod]
Nazwisko Laudański miało prawdopodobnie charakter toponimiczny i obejmowało kilka różnych rodzin lub nawet rodów. Mogą o tym świadczyć często dodawane do niego przydomki (Stegwił, Stegwiłł, Szegajło, Szejgwił[3], Gotowt[4]) oraz inne nazwy osobowe (Chrzczonowicz, Pacowicz, Rukujż)[5].
Herb[edytuj | edytuj kod]
.png)
Przy legitymacji Laudańscy podali za swój herb Jastrzębca. Niektórzy przedstawiciele rodu pieczętowali się jednak herbem własnym, który można uznać za odmianę Jastrzębca. Przedstawia on podkowę i przechodzący przez nią miecz lub krzyż, a pod nią półksiężyc[1]. Herb ten przedstawił Wiktor Wittyg na podstawie pochodzącej z 1798 roku pieczęci Grzegorza Laudańskiego, ziemianina ze Żmudzi[6]. Używał go także Antoni Laudański, pisarz grodzki rosieński w 1797 roku, rotmistrz kawalerii narodowej i pisarz grodzki żmudzki w 1798, wreszcie prezydent Sądu Głównego w departamencie 2 guberni wileńskiej w 1816[7].
Istnieli także Lawdańscy herbu Zagłoba[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Grzegorz Błaszczyk twierdzi, że „przynajmniej niektórzy” Laudańscy wywodzą się z powiatu upickiego. Najwcześniej byli notowani w okolicach szlacheckich Sabany na Pomuszu, Rajuny na Upicie i Żojbiszki Wołoczkiszki. W XVI wieku pojawili się na Żmudzi, gdzie Marcin Laudański, syn Bartłomieja, nabył część majątku Kroże i dwóch chłopów w Upojniach we włości kroskiej. W kolejnych latach byli najliczniej notowani we włości wielońskiej, przede wszystkim w okolicy Liawda, na pograniczu z powiatem upickim[5].
Przedstawiciele[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Jan Steygwiłł Laudański (zm. 1681) – oboźny upicki, elektor Jana III Sobieskiego;
- Stanisław Kazimierz Laudański – stolnik brzeskolitewski i podstoli wendeński, kilkukrotny poseł.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Boniecki 1911 ↓, s. 44.
- ↑ Błaszczyk 2015 ↓, s. 317.
- ↑ Stekert 1897 ↓, s. 115.
- ↑ Błaszczyk 2015 ↓, s. 319.
- ↑ a b Błaszczyk 2015 ↓, s. 320.
- ↑ Wittyg 1908 ↓, s. 172.
- ↑ Błaszczyk 2015 ↓, s. 322.
- ↑ Uruski 1911 ↓, s. 309.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Błaszczyk, Herbarz szlachty żmudzkiej, t. III, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015, s. 317–324, ISBN 978-83-7181-896-7 (pol.).
- Adam Boniecki, Herbarz polski, t. XIV, Warszawa 1911, s. 44–46 (pol.).
- Czesław Malewski, Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. Powiaty lidzki, oszmiański i wileński, Warszawa: Instytut Historii PAN, 2016, s. 614–615, ISBN 978-83-63352-75-2 (pol.).
- Kasper Niesiecki, Herbarz polski, t. IV, Lipsk 1841, s. 31 (pol.).
- Aleksander Stekert, Przydomki polskie, litewskie i rusińskie, Kraków 1897, s. 68, 115 (pol.).
- Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VIII, Warszawa 1911, s. 309 (pol.).
- Justyna B. Walkowiak, Litewskie nazwiska Polaków. Słownik etymologiczno-frekwencyjny, Poznań: Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019, s. 195–196, ISBN 978-83-954144-1-1 (pol.).
- Wiktor Wittyg, Nieznana szlachta polska i jej herby, Kraków 1908, s. 172 (pol.).