Przejdź do zawartości

Legia Polsko-Włoska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Legia Polsko-Włoska
Ilustracja
Pokrowiec na Ładownicę z napisem Legia Polsko-Włoska i Granatem Gorejącym
Historia
Państwo

 Westfalia
 I Cesarstwo Francuskie
 Księstwo Warszawskie

Sformowanie

5 kwietnia 1807

Rozformowanie

31 marca 1808

Nazwa wyróżniająca

Legion Polacco Italiene

Tradycje
Rodowód

Legiony Polskie we Włoszech

Kontynuacja

Legia Nadwiślańska

Dowódcy
Pierwszy

Józef Joachim Grabiński

Działania zbrojne
Wojny napoleońskie
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Rodzaj wojsk

piechota, kawaleria

Skład

3 pułki piechoty, pułk lansjerów

Legia Polsko-Włoska – polska jednostka sformowana na mocy dekretu Napoleona z 5 kwietnia 1807[1]

Tworzona była na mocy dekretu cesarskiego z Brzezia[2] we Wrocławiu (sztab), Nysie, Prudniku, Głogówku (trzy pułki piechoty) oraz Korfantowie i Białej (jeden pułk lansjerów) z powracających z Włoch oddziałów polskich, które wzmocniono 6600 rekrutami z Wielkopolski. Miała liczyć 8200 żołnierzy piechoty oraz 1200 żołnierzy kawalerii. Pierwszym dowódcą Legii został generał Józef Joachim Grabiński[3]

Większość jej rekrutów stanowili chłopi, dezerterzy z armii pruskiej; oficerowie wywodzili się z drobnej szlachty. Służyło w niej także trochę Niemców z terenów dawnego zaboru pruskiego (Wielkopolska), włączonego później do Księstwa Warszawskiego (np. ppor. Henryk Brandt z 2 pułku Legii, późniejszy generał pruski, czy lekarz Fryderyk Gulitz, który pozostał w armii Królestwa Polskiego i dosłużył się najwyższych polskich odznaczeń wojskowych). Innym znanym oficerem Legionowym był Józef Chłopicki dowódca 1 Pułku tej Legii a późniejszy dyktator powstania listopadowego[4]

Jesienią 1807 formacja liczyła już 6 tys. żołnierzy. Choć legioniści domagali się włączenia ich jednostki w skład wojsk Księstwa Warszawskiego, Napoleon wysłał Legię, by wspomogła jego brata Hieronima w Westfalii. Z tego powodu od 11 listopada 1807 Legia pozostawała w służbie królestwa Westfalii. Jednak już 20 marca 1808 przeszła na żołd francuski, 31 marca 1808 przemianowana została na 1 Legię Nadwiślańską a gen. Józef Joachim Grabiński zrezygnował z dowództwa.

Mundur Legii

[edytuj | edytuj kod]

Wiosną 1807 roku pułk ułanów otrzymał nowe „mundury, lederwerki, broń, osiodłanie i okiełznanie”. Jednocześnie nowo utworzona kompania wyborcza założyła bermyce z żółtymi flamami i czerwonymi kitami. Żołnierze kompanii centralnych nosili granatowe czapki z białymi taśmami, z otokiem z białego, krótko strzyżonego baranka, kokardą francuską oraz czerwoną kitą zakończoną białym szczytem. Wszyscy żołnierze zakładali kurtki, kamizelki i spodnie granatowe z żółtymi kołnierzami i żółtymi wypustkami na wyłogach, kamizelce i spodniach. Guziki, epolety, akselbanty oraz pasy były białe[5].

Wiosną 1808 roku wprowadzono kurtki z pełnymi żółtymi wyłogami i blachy na czapki w kształcie półsłońca. Formowane trzy pułki piechoty otrzymały mundury granatowe z żółtymi wyłogami, kołnierzem, mankietami i połami. Pod mundur wkładano biały lejbik. Żołnierze nosili czapki granatowe z czarnym skórzanym otokiem i daszkiem, ozdobione francuską kokardą i kitami. Dla oficerów przewidziano kapelusze i ryngrafy. Na tym zamyka się historia munduru polskich formacji powstałych i walczących we Włoszech[5].

Współcześnie

[edytuj | edytuj kod]

Współcześnie oddział Legii Polsko-Włoskiej odtwarzają trzy stowarzyszenia które na polach bitew napoleońskiej epoki współpracują ze sobą tworząc jeden oddział rekonstruktorów historycznych. W skład stowarzyszeń tworzących oddział wchodzą Grenadierzy Legii Polsko Włoskiej -TPF Nysa, Stowarzyszenie Legii Polsko-Włoskiej z Kędzierzyna-Koźla oraz Towarzystwo Kościuszkowskie w Połańcu odtwarzające na co dzień kosynierów i posiadające sekcję legionistów.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jan Pachoński, Jadwiga Nadzieja, Legiony polskie 1794-1807, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1979, s. 586, ISBN 978-83-11-06312-9 [dostęp 2023-06-10].
  2. Pachoński 1966 ↓, s. 332.
  3. Jan Pachónski, Legiony Polskie: prawda i legenda; 1794 - 1807. 4: "Z ziemi włoskiej do Polski": 1800 - 1807, Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 588, ISBN 978-83-11-06312-9 [dostęp 2023-06-10].
  4. Jan Pachoński i inni, Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego : "Księgarnia Akademicka", 2003, s. 33, ISBN 978-83-7188-003-2 [dostęp 2023-12-16].
  5. a b Zubek 2011 ↓, s. 32.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jan Pachoński: Wojskowość polska w dobie legionów i Księstwa Warszawskiego 1795–1815. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648–1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.
  • Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2.
  • Skrypt historyczny Stowarzyszenia Historycznego Legionów Polskich i Legii Polsko-Włoskiej w Nysie, Nysa 2010, pod red. Marek Szczerski, kpt. Tomek
  • Jan Pachoński, Jadwiga Nadzieja, Legiony polskie 1794-1807, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1979, ISBN 978-83-11-06312-9.
  • Red. Waldemar Zubek: Konferencja „Mundur wojsk Księstwa Warszawskiego – Raszyn 2010”. Materiały pokonferencyjne. Zeszyty Raszyńskie 1/2011, 2011. ISBN 978-83-931067-2-1.