Leon Aleksander Sapieha
 Leon Sapieha ok. 1935 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł na Sejm IV kadencji (II Rzeczypospolitej) | |
| Okres | |
| Odznaczenia | |
 _as_used_for_Signum_Laudis.gif){kind=small} , 
| |
Leon Aleksander Sapieha (ur. 19 grudnia 1883 w Krasiczynie, zm. 27 września 1944 w Rzeszowie) – ziemianin, podróżnik, poseł na Sejm, w 1922 roku posiadał majątki ziemskie o powierzchni 10 550 ha[1].
Życiorys
Był synem Władysława Leona, bratankiem kardynała Adama Stefana, bratem Józefa, Aleksandra, Adama Zygmunta, Andrzeja Józefa i Stanisława.
Uczył się w gimnazjum we Lwowie, następnie od 1898 w Chyrowie. Nie ukończywszy gimnazjum chyrowskiego wstąpił do trzyletniej austriackiej Akademii Marynarki Wojennej w Rijece. Wystąpił z niej w 1903 powracając do Lwowa, gdzie zdał maturę. Do roku 1907 studiował sukcesywnie w Lipsku, Bernie i Gembloux w Belgii. W 1907 powołany do wojska odbył roczną służbę w Pardubicach. 15 kwietnia 1914 zdał pomyślnie egzamin Międzynarodowej Federacji Aeronautycznej i uzyskał Dyplom Pilota nr 160 wydany przez Austriacki Aeroklub. W annałach Aeroklubu został odnotowany jako poddany brytyjski, zaś w rubryce zawód widnieje wpis „podporucznik rezerwy”.
Po tragicznej śmierci starszego brata Kazimierza został seniorem linii kodeńskiej rodu Sapiehów.
W 1914 roku walczył w 21. brygadzie kawalerii w ramach armii austro-węgierskiej, w grudniu 1914 przeniósł się do lotnictwa. Latał m.in. jako pilot w k.u.k. Fliegerkompagnie 10 na samolotach Aviatik B.I. Przez krótki okres miał pod swoją kuratelą stawiającego pierwsze lotnicze kroki Stefana Bastyra – późniejszego współtwórcę lotnictwa polskiego. Brał udział w szeregu kampanii, aż do choroby we wrześniu 1916. Po ślubie 22 lipca 1917 wyreklamowany z wojska osiadł w Krasiczynie. Walczył także w wojnie polsko-bolszewickiej, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Przez cały okres międzywojenny zlecał systematyczną restaurację zamku w Krasiczynie, którą kierował Adolf Szyszko-Bohusz.
Wraz z żoną odbył w latach 1922-1933 szereg zagranicznych podróży, m.in. do Algierii, Indii i Cejlonu, Afryki Równikowej, Libii czy Tunezji. Pokłosie tych wypraw zostało opisane w książkach:
- Lasy Ituri. Wspomnienia z podróży (Kraków, 1928)
- Wulkany Kivu. Wspomnienia z podróży (Kraków, 1934)
W 1935 został wybrany na posła IV kadencji Sejmu. Został członkiem Komisji Prawniczej i Komisji Wojskowej. Występował przeciwko reformie rolnej jako szkodliwej dla rozwoju rolnictwa.
Aresztowany w październiku 1939, zwolniony w czerwcu 1940. Rozpoczął działalność w konspiracji. Zaprzysiężony członek ZWZ, potem AK. Ciężko ranny 23 sierpnia 1944 przy próbie przebicia się do Krakowa. (Istnieje także teoria, że chciał przebić się do rodzinnego Krasiczyna). Zmarł 27 września 1944 w Rzeszowie, został pochowany na cmentarzu w Łętowni koło Przemyśla
- ↑ Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., w: Przegląd Historyczny, 1983, Tom 74 , Numer 2, s. 286
Źródła i bibliografia
- Sprawozdania miesięczne (Monatsberichte) Flik 10 – Kriegsarchiv, Wiedeń (źródło niepublikowane)
- Alina Szklarska-Lohmannowa: Sapieha Leon. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 35. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 1994, s. 81–83. ISBN 83-86301-02-3.