Leopold Koželuh

Leopold Koželuh
	; Leopold Koželuh, portret Williama Ridleya (1797)
Imię i nazwisko	Jan Antonín Koželuh
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1747 ; Velvary
Pochodzenie	czeskie
Data i miejsce śmierci	7 maja 1818 ; Wiedeń
Gatunki	muzyka poważna, muzyka klasycyzmu
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leopold Koželuh, właśc. Jan Antonín^[1], także Koželuch, Kotzeluch, Koscheluch, Goscheloch^[1] (ur. 26 czerwca 1747 w Velvarach, zm. 7 maja 1818 w Wiedniu^[1]^[2]^[3]^[4]) – czeski kompozytor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Kuzyn Jana Antonína Koželuha^[1]^[2]. Imię Leopold przybrał w 1774 roku dla odróżnienia się od niego^[4]. Uczył się muzyki w Velvarach u Antonína Kubíka, następnie rozpoczął studia prawnicze i matematyczne na Uniwersytecie Praskim, których jednak nie ukończył^[1]. Kontynuował edukację muzyczną u swojego kuzyna oraz u Františka Xavera Duška^[1]^[3]. Między 1771 a 1778 rokiem komponował muzykę baletową dla praskich teatrów^[1]. W 1778 roku wyjechał do Wiednia, gdzie działał jako pianista i nauczyciel^[1]^[2]. Udzielał lekcji arcyksiężnej Elżbiecie^[4]. Prowadził też działalność wydawniczą, w 1784 roku założył oficynę Musikalisches Magazin, drukującą m.in. utwory W.A. Mozarta^[1]. W 1791 roku skomponował kantatę na uroczystość koronacji Leopolda II na króla Czech^[1].

W 1792 roku jako następca Mozarta został mianowany przez Franciszka II na stanowisko Kammer-Kappelmeister i Hofmusik-Compositor na dworze wiedeńskim^[1]^[2]^[3]. Z inicjatywy George’a Thomsona wziął wraz z Haydnem i Beethovenem udział w projekcie opracowania ludowych pieśni szkockich i walijskich^[1]. Jego uczniami byli m.in. Maria Theresia von Paradis, Ignaz von Seyfried i Simon Sechter^[1]. Jego córka, Catherina Cibbini (1785–1858), była pianistką^[1].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Muzyka Koželuha stoi na pograniczu klasycyzmu i rokoka^[1]. Patetyczny i tragiczny typ ekspresji utworów kompozytora zapowiada już nadchodzący romantyzm^[1]. Jego muzyka cieszyła się w swoim czasie dużą popularnością, historyczne znaczenie posiadają jego utwory fortepianowe^[1]^[2]. Pomimo to Wolfgang Amadeus Mozart i Ludwig van Beethoven wypowiadali się na temat twórczości Koželuha niepochlebnie^[2]^[3].

Jego twórczość obejmuje 30 symfonii, 22 koncerty fortepianowe, 2 symfonie koncertujące, 24 sonaty skrzypcowe, 6 kwartetów smyczkowych, 63 tria fortepianowe, 10 partit, 2 serenady, 8 divertiment, 61 tańców, 87 sonat fortepianowych, 25 baletów, 5 mszy, 2 oratoria, 9 kantat świeckich, 6 nokturnów wokalnych i 6 oper^[4], z których zachowała się tylko jedna, Gustav Vasa^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 181–182. ISBN 978-83-224-3303-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1948. ISBN 978-0-02-865528-4.
↑ ^a ^b ^c ^d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 464. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Bertil van Boer: Historical Dictionary of Music of the Classical Period. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 314–315. ISBN 978-0-8108-7183-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Leopold Koželuh – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 181–182. ISBN 978-83-224-3303-4.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1948. ISBN 978-0-02-865528-4.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 464. ISBN 0-674-37299-9.

[boer-4] Bertil van Boer: Historical Dictionary of Music of the Classical Period. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 314–315. ISBN 978-0-8108-7183-0.

[1]

[2]

[3]

[4]