Muzyka klasycystyczna
Muzyka klasycystyczna – muzyka komponowana w okresie klasycyzmu i związana najściślej z twórczością klasyków wiedeńskich.
Po barokowym bogactwie formalnym i upodobaniu do kontrastów zwrócono się w stronę przeciwną. Muzyka w epoce klasycyzmu charakteryzowała się równomiernością, przejrzystością brzmienia, symetrią i równowagą w doborze środków artystycznych. Kompozytorzy odeszli od skomplikowanych technik polifonicznych, preferując znacznie bardziej klarowną pod względem strukturalnym fakturę homofoniczną. Cechami muzyki klasycystycznej są: przewaga muzyki instrumentalnej nad wokalną, wykorzystanie formy sonatowej, ronda i wariacji jako podstawowych elementów sonaty, koncertu i symfonii (później nazwanych formami klasycznymi), a także ugruntowanie nowoczesnej orkiestry oraz zespołów kameralnych. W muzyce klasycystycznej porzucono basso continuo, a partie instrumentów harmonicznych zapisywano w partuturze indywidualnie[1][2][3][4][5][6][7][8][9].
Do najważniejszych przedstawicieli tego nurtu należą klasycy wiedeńscy: Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn i Ludwig van Beethoven[9][10].
Przedział czasowy
[edytuj | edytuj kod]Przyjmuje się, że trwał od roku 1750[11][10] – śmierci Johanna Sebastiana Bacha, do około 1820 roku[11]. Najczęściej podawane są daty 1814, gdy powstała pieśń romantyczna Franza Schuberta Małgorzata przy kołowrotku[12] lub rok śmierci Beethovena – 1827[10]. Daty te są umowne, autorzy książek i podręczników często przyjmują różne daty graniczne.
Klasycy wiedeńscy
[edytuj | edytuj kod]
Wielkim centrum muzyki klasycznej stał się Wiedeń, dzięki tworzącym tam trzem wybitnym kompozytorom:
- Josephowi Haydnowi (1732–1809),
- Wolfgangowi Amadeusowi Mozartowi (1756–1791)
- Ludwigowi van Beethovenowi (1770–1827).
Określa się ich wspólnym mianem klasyków wiedeńskich. Stworzyli oni wiele nowatorskich jak na owe czasy kompozycji.
-
Joseph Haydn -
Wolfgang Amadeus Mozart -
Ludwig van Beethoven
Pozostali kompozytorzy
[edytuj | edytuj kod]
- Christoph Willibald Gluck (1714–1787)
- Carl Philipp Emanuel Bach (1714–1788)
- Charles Burney (1726–1814)
- Johann Christian Bach (1735–1782)
- Karl Ditters von Dittersdorf (1739–1799)
- Giovanni Paisiello (1740–1816)
- Andrea Luchesi (1741–1801)
- Domenico Cimarosa (1749–1801)
- Antonio Salieri (1750–1825)
- Muzio Clementi (1752–1832)
- Franz Xaver Richter (1709–1789)
- Domenico Dragonetti (1763–1846)
- Józef Elsner (1769–1854)
- Johann Nepomuk Hummel (1778–1837)
Formy muzyczne
[edytuj | edytuj kod]Najpopularniejszymi formami muzycznymi uprawianymi w klasycyzmie były:
W klasycyzmie skład instrumentalny orkiestry symfonicznej został rozbudowany o klarnety, puzony oraz flet piccolo.
Klasycyzm w Polsce
[edytuj | edytuj kod]W Polsce na okres klasycyzmu przypadają początki muzyki symfonicznej (A. Milwid, W. Dankowski), opery (M. Kamieński, J. Stefani, W. Lessel) i muzyki fortepianowej (M.K. Ogiński, Maria Szymanowska, Franciszek Lessel).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Śledziński 1981 ↓, s. 491–493.
- ↑ Chodkowski 2006 ↓, s. 438-439.
- ↑ Ekiert 2006 ↓, s. 235-239.
- ↑ Śmiechowski 1995 ↓, s. 109-147.
- ↑ Schaeffer 1985 ↓, s. 223–226.
- ↑ Reiss 1987 ↓, s. 99–110.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1989 ↓, s. 304–315.
- ↑ Chomiński i Wilkowska-Chomińska 1990 ↓, s. 23–25.
- ↑ a b Habela ↓, s. 90.
- ↑ a b c Śmiechowski 1995 ↓, s. 109.
- ↑ a b Kaczorowski 2007 ↓, s. 309.
- ↑ Małgorzata przy kołowrotku. franzschubert.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)]. www.franzschubert.pl [dostęp 2016-11-15]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
- Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska: Historia muzyki. Cz. 1. Kraków: PWM, 1989. ISBN 83-224-0384-4.
- Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska: Historia muzyki. Cz. 2. Kraków: PWM, 1990. ISBN 83-224-0385-2.
- Janusz Ekiert: Bliżej muzyki: encyklopedia. Warszawa: Muza SA, 2006. ISBN 978-83-7200-087-3.
- Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
- Bartłomiej Kaczorowski: Muzyka: kompozytorzy i wykonawcy, prądy i kierunki, dzieła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15229-1.
- Józef Władysław Reiss: Mała historia muzyki. Kraków: PWM, 1987. ISBN 83-224-0104-3.
- Bogusław Schaeffer: Dzieje muzyki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1985. ISBN 83-02-01225-4.
- Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6.
- Bogusław Śmiechowski: Z muzyką przez wieki i kraje. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo Delta W-Z, 1995. ISBN 83-86698-24-1.