53°28′44″N 18°27′28″E/53,478889 18,457778Lipno (powiat świecki)
| Artykuł | 53°28′44″N 18°27′28″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°28'44"N, 18°27'28"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 15 m |
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  kujawsko-pomorskie
| |||
| Powiat | świecki | |||
| Gmina | Jeżewo | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 96[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 52 | |||
| Tablice rejestracyjne | CSW | |||
| SIMC | 0087449 | |||
Położenie na mapie gminy Jeżewo  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu świeckiego  | ||||
| 53°28′44″N 18°27′28″E/53,478889 18,457778
| ||||
Lipno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Jeżewo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 96 mieszkańców[1]. Jest siedemnastą co do wielkości miejscowością gminy Jeżewo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Lipno to stara kociewska wieś. Pierwsza historyczna nazwana pochodzi z 1409 r. i została zapisana jako Gros Lypchen[2]. Następnie to: Lypchus Gros, Lyppye, Lippe (XV w), Lipno, Lipno Maius (ok. 1534 r.), Lipno Wielkie (1583 r.), Lipna Maior (lata 1597/1598), Lipna (1649 r.), Lipno (1884 r.)[3], niem. Lipno. Nazwa wsi jest nazwą topograficzną pochodzącą od nazwy jeziora Lipno lub wskazującą na okolicę, w której rosło wiele lip. Nazwa przez wiele lat wahała się między formą liczby pojedynczej Lipno (do Lipna), a formą liczby mnogiej Lipna (od Lipien). Najstarsze zapisy wskazują na formę Lipno[3].
Pierwsza wzmianka historyczna o wsi pochodzi z 1409 r. i podaje, że jest to wieś rycerska leżąca w komturstwie świeckim[2]. Pierwszym znanym rycerzem - właścicielem dóbr był Piotr (1409 r.), którego źródła wymieniają jeszcze jako rycerza z Lipna Dużego w 1445 r.[2] W drugiej połowie XVI wieku wieś dzieliło trzech właścicieli: Paweł Kos, Stanisław Osłowski, Łazarz Lipiński (1570 r.)[2]. W 1676 r. Lipno stanowiło jeden majątek należący do Andrzeja Osłowskiego. W połowie XVIII stulecia dobra znalazły się w rękach Andrzeja Zboińskiego, który w 1773 r. przekazał je Franciszkowi Sas-Jaworskiemu, w zastaw za długi[4]. Od 1828 r. wieś należała do rodu Gordonów, którzy swoje gniazdo rodzinne założyli w pobliskich Laskowicach[5]. W Ich rękach folwark w Lipnie był do 1933 r., to jest do przymusowej parcelacji[6]. Pierwsze informacje o obszarze wsi pochodzą z 1534 r. i podają, że areał osady liczył 12 łanów [2] (ok. 207 ha.), natomiast w 1772 r. - 9 łanów (ok. 153 ha)[5]. W latach dwudziestych XIX wieku władze pruskie na terenie dzisiejszej gminy Jeżewo rozpoczęły reformę agrarną, w wyniku której przede wszystkim dokonano separacji dóbr. Skutkiem tego było przejęcie przez państwo części ziem wsi Lipno (ziemia leżąca na północny zachód od jeziora Lipno) i przekazanie jej pod budowę linii kolejowej i obiektów towarzyszących (linia kolejowa, osada Laskowice-Dworzec)[5]. Wtedy też powstał folwark w Lipnie, który nabyli Gordonowie, a jego areał całkowity liczył 385 ha, z czego ziemia orna, łąki i pastwiska liczyły 321 ha (1868 r.)[7]. W 1933 r. władze polskie dokonały przymusowej parcelacji gruntów. W Lipnie utworzono 20 osad po 15 ha i 3 osady rzemieślnicze po 2 ha. Pozostałą ziemię tzw. "resztówkę" w 1934 r. nabył Włodzimierz Rachmistruk, który gospodarował na 52 ha majątku do wybuchu wojny (1939 r.)[6]. Po wyzwoleniu "resztówkę" przejął Skarb Państwa Polskiego. W okresie "stalinowskim" w Lipnie założono spółdzielnię produkcyjną, w której 12 członków gospodarowało na 100 ha (lata 1952-1956)[8]. W 1957 r. Wł. Rachmistruk podjął nieudaną próbę zagospodarowania dawnego majątku[9].
Pierwsze dane liczbowe o mieszkańcach Lipna pochodzą z 1676 r. i podają, że we wsi żyło 64 mieszkańców[4], w 1772 r. wieś liczyła 78 osób[5], wszyscy byli katolikami (od XIX wieku liczbę mieszkańców Lipna podawano wspólnie z Laskowicami). Spośród mieszkańców wsi na przestrzeni jej dziejów wyróżnia się Włodzimierz Rachmistruk (1879-1959). Był On generałem brygady,dowódcą 16 Dywizji Piechoty Pomorskiej w Grudziądzu (1927-1932),odznaczył się męstwem w walkach z bolszewikami (1920 r.). W Lipnie dał się poznać jako energiczny i przedsiębiorczy gospodarz, nowoczesny rolnik, aktywny i pracowity działacz społeczny[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b c d e Grzegorz M.,2012, "Słownik historyczno-geograficzny komturstwa świeckiego w średniowieczu", Bydgoszcz
- ↑ a b Brózdowska E., 2005, "Pochodzenie nazw miejscowości gminy Jeżewo", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ a b Dąbrowski Z., 2005, "Historia Jeżewa i okolic od końca X wieku do 1772 r.", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ a b c d Dąbrowski Z., 2005, "Pod pruskim zaborem", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ a b Dąbrowski Z., 2005, "W okresie II Rzeczypospolitej 1920-1939", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ Chlebowski B. (red.), 1880-1888, "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", t.I-XII, Warszawa
- ↑ Dąbrowski Z., 2005, "Dzieje gminy Jeżewo w latach 1945-2005", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ Dąbrowski Z.,"W Lipnie koło Laskowic mieszkał generał Wojska Polskiego?", w:"Czas Świecia" z 28 listopada 2003 r.
- ↑ Bąk W., "Generał organizował FON", w: "Czas Świecia" z 18 marca 2011 r.
| ||||||||||||||
