Lista pierwszych startów orbitalnych według państw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Model pierwszego sztucznego satelity Ziemi, Sputnik 1, umieszczonego na orbicie przez Związek Radziecki w 1957 r.
Model pierwszego sztucznego satelity wyniesionego przez USA w 1958 r., Explorer 1
Model pierwszego sztucznego satelity wyniesionego przez Francję w 1965 r., Astérix

Pomimo że wiele krajów buduje własne sztuczne satelity, jedynie dziewięć z nich jest w stanie umieścić je na orbicie za pomocą własnej rakiety nośnej. Liczba ta jednak nie jest pewna. Rosja i Ukraina przejęły po upadku Związku Radzieckiego w 1991 r. jego zakłady wytwórcze sprzętu kosmicznego, w tym rakiet nośnych (Ukraina nie dysponuje jednak własnym kosmodromem). Natomiast dwa państwa europejskie, Francja i Wielka Brytania prowadziły własne programy kosmiczne do momentu powołania Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA, włączając się w europejski program kosmiczny.

Lista pierwszych startów orbitalnych według krajów[edytuj | edytuj kod]

Lp. Kraj Satelita Rakieta Kosmodrom Data (UTC)
1 Związek Radziecki[i] Sputnik 1 Sputnik PS Bajkonur, ZSRR (obecnie Kazachstan) 4 października 1957
2 Stany Zjednoczone Explorer 1 Juno I Cape Canaveral Air Force Station, Floryda, Stany Zjednoczone 1 lutego 1958
3 Francja[ii] Astérix Diamant A Hammaghir, Algieria 26 listopada 1965
4 Japonia Ōsumi Lambda 4S Uchinoura, Japonia 11 lutego 1970
5 Chiny Dong Fang Hong 1 Chang Zheng 1 Jiuquan, Chiny 24 kwietnia 1970
6 Wielka Brytania[iii] Prospero X-3 Black Arrow Poligon w Woomera, Australia 28 października 1971
— Europejska Agencja Kosmiczna[iv] CAT 1 Ariane 1 Kourou, Gujana Francuska 24 grudnia 1979
7 Indie Rohini 1 Satellite Launch Vehicle (SLV) Sriharikota, Indie 18 lipca 1980
8 Izrael Ofeq 1 Shavit Palmachim, Izrael 19 września 1988
— Ukraina[v][vi] Strieła-3 (6 rosyjskich satelitów) Cyklon-3 Plesieck, Rosja 28 września 1991
— Rosja[v] Kosmos 2175 Soyuz-U Plesieck, Rosja 21 stycznia 1992
9 Iran Omid Safir-2 Semnan, Iran 2 lutego 2009
10 Korea Północna[vii] Kwangmyŏngsŏng-3 Unha-3 Sohae, Korea Północna 12 grudnia 2012
11 Korea Południowa Satelita atrapa (1,3 tony), satelita do weryfikacji wydajności (180 kg, z 4 satelitami kostkowymi) Nuri Naro, Korea Południowa 21 czerwca 2022[3]
  1. ↑ Program kosmiczny Związku Radzieckiego po jego rozpadzie został przejęty przez Rosję.
  2. ↑ Francja korzystała początku z kosmodromu w Algierii, która stanowiła wcześniej (zanim wystrzelono satelitę) terytorium francuskie. Swój kolejny kosmodrom w Gujanie Francuskiej Francja udostępniła ESA.
  3. ↑ Wielka Brytania wystrzeliła samodzielnie tylko jednego satelitę, korzystała z kosmodromu w Australii. Później włączyła się w prace ESA.
  4. ↑ ESA została utworzone przez kraje europejskie, obecnie głównie należące do Unii Europejskiej. Podstawową rakietą ESA jest rodzina rakiet Ariane.
  5. ↑ a b Rosja i Ukraina otrzymały przemysł kosmiczny po rozpadzie Związku Radzieckiego jako jego sukcesorzy.
  6. ↑ Ukraina dostarcza rakiety Rosji, natomiast zasadniczo nie używa ich do wynoszenia własnych satelitów.
  7. ↑ Wcześniej Korea Północna ogłosiła pomyślny start satelity Kwangmyŏngsŏng-1 31 sierpnia 1998 rakietą Taepodong-1 z kosmodromu Musudan-ri, jednak nie został on potwierdzony. Również start 5 kwietnia 2009 satelity Kwangmyŏngsŏng-2 nie został nigdy potwierdzony[1][2].

Inne[edytuj | edytuj kod]

     Potwierdzone starty orbitalne

     Niepotwierdzone starty orbitalne

     Planowane starty orbitalne

Starty nieudane[edytuj | edytuj kod]

  • Korea Południowa podjęła pierwszą próbę wyniesienia satelity STSAT-2 za pomocą rosyjsko-południowokoreańskiej rakiety Naro-1 (KSLV-1) z kosmodromu w Naro 25 sierpnia 2009. Satelita jednak nie osiągnął orbity na skutek awarii rakiety. Drugi start 10.06.2010 również nie zakończył się sukcesem z powodu utraty kontroli nad rakietą[4].

Starty komercyjne[edytuj | edytuj kod]

  • Sea Launch – konsorcjum przedsiębiorstw ze Stanów Zjednoczonych, Rosji, Ukrainy i Norwegii: Boeing, Aker Kværner, RKK Energia, Jużmasz i Biuro Konstrukcyjne Jużnoje. Pierwszy lot demonstracyjny odbył się 27.03.1999 z rakietą ukraińsko-rosyjską Zenit-3SL z wyrzutni zainstalowanej na platformie oceanicznej Ocean Odyssey, znajdującej się Pacyfiku. Konsorcjum przeprowadziło dużą liczbę startów.
  • SpaceX – amerykańskie przedsiębiorstwo rozwijające rodzinę rakiet Falcon (Falcon 1 i 9), które zawarło kontrakt z NASA na dostawy dla ISS.

Projekty[edytuj | edytuj kod]

  • Korea Południowa będzie kontynuować prace nad rakietą nośną we współpracy z Rosją.
  • Brazylia ogłosiła plan kontynuowania prac nad rakietą VLS-1[5][6].
  • Prywatna spółka ARCA z Rumunii pracuje nad kilkoma wersjami rakiet HAAS oraz samolotem rakietowym do lotów na dużych wysokościach[7].
  • Indonezja zamierza pracować nad rakietami RPS-420 (Pengorbitan) i RX-550.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ North Korea fires long-range rocket: reports – The Sydney Morning Herald
  2. ↑ North Korea space launch 'fails' – BBC World News
  3. ↑ South Korea succeeds in 2nd home-developed space rocket attempt - Nikkei Asia [online], nikkei.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  4. ↑ South Korean rocket 'explodes' – BBC News
  5. ↑ Brazil hopes to launch satellite rocket in 2011: report Space Daily
  6. ↑ Começam as obras para a reconstrução da Torre Móvel de Integração. Agência Espacial Brasileira. [dostęp 2014-07-14]. (port.).
  7. ↑ ARCA. arcaspace.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-18)]. (ang. • rum.)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_pierwszych_startów_orbitalnych_według_państw&oldid=73590589”