Lithobates
| Lithobates[1] | |||||
| Fitzinger, 1843[2] | |||||
.jpg) Żaba lamparcia (L. pipiens) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
Lithobates | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Rana palmipes Fitzinger, 1843 (= Rana palmipes Spix, 1824) | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Lithobates – rodzaj płazów bezogonowych z rodziny żabowatych (Ranidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej (z wyłączeniem pacyficznego regionu), Środkowej i Południowej na południe do południowej Brazylii[13].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1843 roku austriacki zoolog Leopold Fitzinger w publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce gadów i płazów[2]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) żaba południowoamerykańska (L. palmipes).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Lithobates: gr. λιθος lithos ‘kamień’[14]; βατης batēs ‘piechur’, od βατεω bateō ‘stąpać’, od βαινω bainō ‘chodzić’[15].
- Ranula: rodzaj Rana Linnaeus, 1758; łac. przyrostek zdrabniający -ulus-a-um[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ranula gollmeri Peters, 1859 (= Rana palmipes Spix, 1824).
- Pohlia: Johann Baptist Emanuel Pohl (1782–1834), austriacki botanik i lekarz[4]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rana palmipes Spix, 1824.
- Trypheropsis: gr. τρυφερος trupheros ‘delikatny, miękki’[17]; οψις opsis, οψεως opseōs ‘wygląd, oblicze, twarz’[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Ranula chrysoprasina Cope, 1866 (= Ixalus warszewitschii Schmidt, 1857).
- Levirana: łac. levis ‘szybki, zwinny’[19]; rana ‘żaba’[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Levirana vibicaria Cope, 1894.
- Chilixalus: gr. χειλος kheilos, χειλεος kheileos ‘warga, usta’[21]; rodzaj Ixalus[a] Duméril & Bibron, 1841[7]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ixalus warszewitschii Schmidt, 1857.
- Anchylorana: gr. ανχι ankhi ‘blisko, w pobliżu’[22]; rodzaj Hylorana Günther, 1864. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana moorei Taylor, 1942
- Sierrana: epitet gatunkowy Rana sierramadrensis Taylor, 1939 (hiszp. Sierra Madre del Sur, Meksyk); rodzaj Rana Linnaeus, 1758[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana sierramadrensis Taylor, 1939.
- Zweifelia: Richard George Zweifel (ur. 1925), amerykański herpetolog[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana tarahumarae Boulenger, 1917.
- Pantherana: łac. panthera ‘pantera’, od gr. πανθηρ panthēr ‘pantera’; rodzaj Rana Linnaeus, 1758[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana pipiens Schreber, 1782.
- Novirana: łac. novus ‘nowy, świeży’; rana ‘żaba’[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana pipiens Schreber, 1782.
- Torrentirana: łac. torrens, torrentis ‘rwący potok’; rana ‘żaba’[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana tarahumarae Boulenger, 1917.
- Stertirana: łac. sterto ‘chrapać’; rana ‘żaba’[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana montezumae Baird, 1854.
- Lacusirana: łac. lacus ‘jezioro’; rana ‘żaba’[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana megapoda Taylor, 1942.
- Nenirana: łac. nenia ‘pieśń żałobna’; rana ‘żaba’[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana areolata Baird & Girard, 1852.
- Scurrilirana: łac. scurrilis ‘błazeński, śmieszny’; rana ‘żaba’[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rana berlandieri Baird, 1854.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:
- Lithobates adleri (Pérez-Ramos, 2023)
- Lithobates areolatus (Baird & Girard, 1852)
- Lithobates berlandieri (Baird, 1859)
- Lithobates blairi (Mecham, Littlejohn, Oldham, Brown & Brown, 1973)
- Lithobates brownorum (Sanders, 1973)
- Lithobates bwana (Hillis & de Sá, 1988)
- Lithobates capito (LeConte, 1855)
- Lithobates chichicuahutla (Cuellar, Méndez-De La Cruz & Villagrán-Santa Cruz, 1996)
- Lithobates chiricahuensis (Platz & Mecham, 1979)
- Lithobates cora (Pérez-Ramos & Luja-Molina, 2022)
- Lithobates dunni (Zweifel, 1957)
- Lithobates fisheri (Stejneger, 1893)
- Lithobates floresi (Pérez-Ramos & Luja-Molina, 2022)
- Lithobates forreri (Boulenger, 1883)
- Lithobates hillisi (Pérez-Ramos, 2023)
- Lithobates johni (Blair, 1965)
- Lithobates juliani (Hillis & de Sá, 1988)
- Lithobates kauffeldi (Feinberg, Newman, Watkins-Colwell, Schlesinger, Zarate, Curry, Shaffer & Burger, 2014)
- Lithobates lemosespinali (Smith & Chiszar, 2003)
- Lithobates lenca (Luque-Montes, Austin, Weinfurther, Wilson, Hofmann & Townsend, 2018)
- Lithobates macroglossa (Brocchi, 1877)
- Lithobates maculatus (Brocchi, 1877)
- Lithobates magnaocularis (Frost & Bagnara, 1974)
- Lithobates megapoda (Taylor, 1942)
- Lithobates miadis (Barbour & Loveridge, 1929)
- Lithobates montezumae (Baird, 1854)
- Lithobates neovolcanicus (Hillis & Frost, 1985)
- Lithobates omiltemanus (Günther, 1900)
- Lithobates onca (Cope, 1875)
- Lithobates palmipes (Spix, 1824) – żaba południowoamerykańska[23]
- Lithobates palustris (LeConte, 1825) – żaba błotna[23]
- Lithobates pipiens (Schreber, 1782) – żaba lamparcia[23]
- Lithobates psilonota (Webb, 2001)
- Lithobates pueblae (Zweifel, 1955)
- Lithobates pustulosus (Boulenger, 1883)
- Lithobates sevosus (Goin & Netting, 1940)
- Lithobates sierramadrensis (Taylor, 1939)
- Lithobates spectabilis (Hillis & Frost, 1985)
- Lithobates sphenocephalus (Cope, 1886)
- Lithobates tarahumarae (Boulenger, 1917)
- Lithobates taylori (Smith, 1959)
- Lithobates tlaloci (Hillis & Frost, 1985)
- Lithobates vaillanti (Brocchi, 1877)
- Lithobates vibicarius (Cope, 1894)
- Lithobates warszewitschii (Schmidt, 1857)
- Lithobates yavapaiensis (Platz & Frost, 1984)
- Lithobates zweifeli (Hillis, Frost & Webb, 1984)
Takson nieprzypisany do żyjącej lub wymarłej populacji (nomina inquirenda)[13]:
- Rana missuriensis Wied-Neuwied, 1839
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Synonim Philautus Gistel, 1848.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lithobates, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 31. (łac.).
- ↑ W. Peters. Eine neue Gattung und eine neue Art von Fröschen aus Carácas. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1859, s. 402, 1860. (niem.).
- ↑ a b F. Steindachner: Reise der österreichischen Fregatte Novara um die Erde in den Jahren 1857, 1858, 1859 unter den Bafehlen des Commodore B. von Wüllerstorf-Urbair. Zologischer Theil. Cz. 1: Amphibien. Wien: K. K. Hof- und Staatsdruckerei, 1867, s. 15. (niem.).
- ↑ E.D. Cope. An examination of the Reptilia and Batrachia obtained by the Orton Expedition to Equador and the Upper Amazon, with notes on other species. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 20 (1868), s. 117, 1868. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. Third addition to a knowledge of the batrachia and reptilia of Costa Rica. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 46, s. 197, 1894. (ang.).
- ↑ a b F. Werner. Beschreibung einiger neuer Schlangen und Batrachier. „Zoologischer Anzeiger”. 22, s. 117, 1899. (niem.).
- ↑ E.H. Taylor. Extinct toads and frogs from the Upper Pliocene deposits of Meade County, Kansas. „University of Kansas Science Bulletin”. 28, s. 207, 1942. (ang.).
- ↑ a b c d Dubois 1992 ↓, s. 330.
- ↑ a b Dubois 1992 ↓, s. 331.
- ↑ a b Hillis i Wilcox 2005 ↓, s. 311.
- ↑ a b c d e f g h i j Hillis i Wilcox 2005 ↓, s. 312.
- ↑ a b c D. Frost: Lithobates Fitzinger, 1843. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 142.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 34.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 275.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 272.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 175.
- ↑ levis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 217.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 54.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 18.
- ↑ a b c Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 445. ISBN 83-01-14344-4.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- A. Dubois. Notes sur la classification des Ranidae (Amphibiens anoures). „Bulletin Mensuel de la Société Linnéenne de Lyon”. 61, s. 305–352, 1992. (fr.).
- D.M. Hillis & T.P. Wilcox. Phylogeny of the New World true frogs (Rana). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34 (2), s. 299–314, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.10.007. (ang.).