Magda Szabó

Magda Szabó

Data i miejsce urodzenia	5 października 1917 Debreczyn
Data i miejsce śmierci	19 listopada 2007 Kerepes, Węgry
Narodowość	Węgierka
Język	węgierski
Alma Mater	Uniwersytet w Debreczynie
Dziedzina sztuki	poezja, powieść, literatura dziecięca

Magda Szabó (ur. 5 października 1917 w Debreczynie, zm. 19 listopada 2007 w Kerepes) – pisarka węgierska.

Życiorys

Ukończyła studia na Uniwersytecie w Debreczynie, zyskując uprawnienia do nauczania łaciny i języka ojczystego. Pracę podjęła jako nauczycielka w żeńskiej szkole w Debreczynie i w Hódmezővásárhely. W latach 1945–1949 znalazła zatrudnienie w Ministerstwie Religii i Edukacji. Wyszła za mąż w 1947 za tłumacza i pisarza Tibora Szobotkę, zapoczątkowując literacką karierę jako poetka tomikiem Owieczka. Następnie opublikowała Powrót do ludzi (1949). W tym samym roku otrzymała nagrodę Baumgartena, wskutek czego ze względów politycznych tego samego dnia aresztowano ją i zwolniono z pracy w ministerstwie. Podczas najtrudniejszych lat komunizmu na Węgrzech (1949–1958) zakazano publikowania jej utworów. Odtąd też zaczęto prześladować jej męża, który pozostał bez pracy; pisarka nauczała wówczas w szkole publicznej.

W latach przymusowego wykluczenia twórczego przeszła z twórczości poetyckiej na prozatorską. Swą pierwszą powieść Fresk napisała w 1958, osiągając znaczny sukces wśród czytelników.

Nagrody

Otrzymała wiele nagród krajowych. Książki jej, które przetłumaczono na wiele języków, opublikowano w 42 krajach świata.

W 2003 r. otrzymała francuską nagrodę literacką Prix Femina Étranger za najlepszą powieść obcojęzyczną (Zamknięte drzwi).

Powieść Tajemnica Abigel zajęła szóste miejsce wśród najpopularniejszych książek w węgierskiej edycji listy BBC Big Read i została zekranizowana jako serial telewizyjny (emitowany w Polsce w latach 80. XX wieku). Oprócz Tajemnicy Abigel w wykazie tym znalazły się trzy inne jej książki.

Twórczość

• Bárány (wiersze, 1947, „Owieczka”)
• Vissza az emberig (wiersze, 1949)
• Ki hol lakik (wiersze, 1957)
• Freskó (powieść, 1958, „Fresk”)
• Mondják meg Zsófikának (powieść, 1958; „Powiedzcie Zsofice”, wyd. pol. 1964)
• Bárány Boldizsár (wiersze, 1958)
• Neszek (wiersze, 1958)
• Marikáék háza (1959)
• Sziget-kék (1959)
• Az őz (powieść, 1959, „Sarenka”)
• Vörös tinta (1959)
• Disznótor (powieść, 1960, „Świniobicie”)
• Álarcosbál (powieść, 1961, „Bal maskowy”)
• Születésnap (powieść, 1962)
• Pilátus (powieść, 1963; „Piłat”, wyd. pol. 1966)
• A Danaida (powieść, 1964)
• Hullámok kergetése (1965)
• Tündér Lala (1965)
• Eleven képét a világnak (1966)
• Fanni hagyományai (1966)
• Alvók futása (1967)
• Mózes egy, huszonkettő (powieść, 1967, „Tylko sam siebie możesz ofiarować”)
• Zeusz küszöbén (1968)
• Katalin utca (powieść, 1969)
• Abigél (powieść, 1970; „Tajemnica Abigél”, wyd. pol. 1977)
• Ókút (powieść, 1970, „Stara studnia”)
• Kiálts, város! (1971)
• A szemlélők (powieść, 1973)
• Az órák és a farkasok (1975)
• Szilfán halat (1975)
• Az a szép, fényes nap (1976)
• Régimódi történet (powieść, 1977, „Staroświecka historia”)
• Kívül a körön (1980)
• Erőnk szerint (1980)
• Megmaradt Szobotkának (1983)
• Béla király (1984)
• Az ajtó (powieść, 1987, „Zamknięte drzwi”)
• Az öregség villogó csúcsain (1987)
• Záróvizsga (1987)
• A pillanat (Creusais) (powieść, 1990)
• A félistenek szomorúsága (1992)
• Szüret (1996)
• A lepke logikája (1996)
• A csekei monológ (1999)
• Mézescsók Cerberusnak (1999)
• Merszi, Möszjő (2000)
• Für Elise (powieść, 2002)
• Békekötés (2006)

Powieść Piłat zekranizowano w 2020 r. jako film telewizyjny w reżyserii Lindy Dombrovszky.