Marcin Tomaka
Sługa Boży | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Wyznanie | |
Kościół | |
Inkardynacja | |
Prezbiterat |
11 czerwca 1922 |
Marcin Tomaka (ur. 15 maja 1894 w Krasnem, zm. 8 lipca 1942 w KL Dachau) – Sługa Boży, polski kapłan katolicki, męczennik niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Dachau.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1906–1914 uczył się w gimnazjum w Rzeszowie. Wstąpił do Legionów, i mimo że był dwukrotnie ranny, przeszedł cały szlak bojowy. W 1918 wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu. Święcenia kapłańskie otrzymał 11 czerwca 1922, po czym został skierowany do Sokołowa, a następnie do Leżajska, gdzie przez pół roku administrował parafią. Po urlopie zdrowotnym pracował w Kobylanach i Przemyślu. W 1929 został sekretarzem generalnego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w diecezji przemyskiej i pełnił tę funkcję przez pięć lat. Był inicjatorem miesięcznika diecezjalnego dla kół KSMŻ i w 1930 r. organizatorem pierwszych rekolekcji zamkniętych dla prezesek stowarzyszeń działających w diecezji. W 1934 został proboszczem w Haczowie k. Krosna, gdzie remontował zabytkową świątynię – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Po wybuchu II wojny światowej, gdy Niemcy wkroczyli do Haczowa 8 września 1939 i rozpoczęła się okupacja, wspierał duchowo, moralnie i finansowo parafian. Zwracał uwagę na niemoralne zachowania się żołnierzy niemieckich, odmawiał im kwaterowania na plebanii. Ta postawa polskiego kapłana doprowadziła do jego aresztowania 19 czerwca 1940. Tego samego dnia o godz. 18 został osadzony w więzieniu w Sanoku, gdzie przebywał do 9 sierpnia 1940[1]. Potem przewieziony został do Tarnowa, a stamtąd 30 sierpnia 1940 do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau (tam otrzymał numer obozowy 3319), skąd trafił do Sachsenhausen (KL) i ostatecznie do Dachau, gdzie otrzymał numer więźniarski 22242[2][3]. Przez dwa lata pobytu w obozie poddawany był torturom przez niemieckich strażników.
Nieludzkie traktowanie, bicie, głodzenie i niewolnicza praca doprowadziły ks. Marcina Tomakę do całkowitego wyczerpania. Ostatnich sakramentów świętych udzielił mu niemiecki ksiądz – więzień obozu. Według świadków twierdził, że nie boi się śmierci, bo jest na nią przygotowany. Zmarł 8 lipca 1942 r. i jak piszą biografowie:
Aby otrzymać nagrodę za wierność, którą przypłacił męczeńską śmiercią. Mieszkańcy Haczowa jeszcze długo po wojnie nie przyjmowali do wiadomości, śmierci swojego proboszcza i oczekiwali na jego powrót.
Ks. Tomakę upamiętniają tablice wmurowane w kościele w Haczowie[4], przemyskiej katedrze i Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.
Jest jednym z 122 Sług Bożych, wobec których 17 września 2003 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny drugiej grupy męczenników z okresu II wojny światowej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- 108 błogosławionych męczenników
- Słudzy Boży II procesu beatyfikacyjnego drugiej grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej
- modlitwa za pośrednictwem świętego
- Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940 (zespół 134, sygn. 97). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 148 (poz. 1542).
- ↑ Parafia Haczów. parafiahaczow.pl. [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Marcin Tomaka. base.auschwitz.org. [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Województwo krośnieńskie. W: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939–1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa / Sport i Turystyka, 1988, s. 394. ISBN 83-217-2709-3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Duchowni archidiecezji przemyskiej
- Ludzie urodzeni w Krasnem (powiat rzeszowski)
- Ofiary KL Dachau
- Polscy duchowni katoliccy – ofiary represji Niemiec nazistowskich w Polsce 1939–1945
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Słudzy Boży II procesu beatyfikacyjnego drugiej grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej
- Urodzeni w 1884
- Więźniowie KL Auschwitz
- Więźniowie KL Sachsenhausen
- Więźniowie więzienia w Sanoku (okupacja niemiecka)
- Więźniowie więzienia w Tarnowie (okupacja niemiecka)
- Zmarli w 1942