Modrowronka zielona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Modrowronka zielona
Cyanocorax yncas[1]
(Boddaert, 1783)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

krukowate

Rodzaj

Cyanocorax

Gatunek

modrowronka zielona

Synonimy
  • Corvus yncas Boddaert, 1783
  • Garrulus luxuosus Lesson, 1839[2]
  • Cyanocorax luxuosus (Lesson, 1839)
  • Xanthoura luxuosa (Lesson, 1839)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Modrowronka zielona[4], urakka zielona[5] (Cyanocorax yncas) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae), występujący w obydwu Amerykach. Systematyka gatunku jest sporna, niektórzy autorzy wydzielają podgatunki z Ameryki Północnej do osobnego gatunku o nazwie modrowronka żółtobrzucha (Cyanocorax luxuosus). Nie jest zagrożony.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Ulubionym siedliskiem modrowronek zielonych są krzaczaste zarośla
Wygląd

Niebiesko-czarne upierzenie głowy z białawym czołem, występującym w zależności od podgatunku. Także barwa niebieska mniej lub bardziej intensywna u różnych podgatunków. Dziób czarny, u niektórych odmian z kępą szczeciniastych, sterczących piór u nasady. Gardło i pierś czarne, tył szyi niebieski. Grzbiet i pokrywy skrzydeł oraz część sterówek zielone. Brzuch i spód ogona żółte lub żółto-białe aż po bladozielone u północnych podgatunków. Lotki i środkowe sterówki czarne[6].

Średnie wymiary
  • Długość ciała – 25[7]–29[8] cm;
  • Rozpiętość skrzydeł – 35–40 cm[9];
  • Masa ciała – 66–110 g[8].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

W Ameryce Północnej zasięgiem obejmuje obszary od południowych krańców Stanów Zjednoczonych (południowy Teksas) poprzez Meksyk i Gwatemalę po Honduras. W Ameryce Południowej występuje wzdłuż górskich pasm Andów od Wenezueli i Kolumbii przez Ekwador i Peru po centralną Boliwię.

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop

Preferuje suche biotopy. Ulubione siedliska to krzaczaste zarośla i zarośnięte brzegi strumieni. Często odwiedza farmy czy ogrody podmiejskie[5].

Pożywienie

Owady i inne bezkręgowce, nasiona zbóż, owoce i orzechy. Dietę uzupełniają drobne kręgowce i owoce. Gdy nadarzy się okazja, je mięso (padlinę), a także odpadki pozostawione przez człowieka. Obserwowano używanie patyków jako narzędzi do wydobywania owadów spod kory drzew[10].

Rozmnażanie

Gniazdo zakładane na drzewie lub wśród ciernistych krzewów. Samica składa 3 do 5 szaro-białych, owalnych jaj, które sama wysiaduje przez około 17 dni. W tym czasie jest karmiona przez samca. Także przez pierwsze 5 dni po wykluciu się piskląt samiec sam przynosi pożywienie. Później młodymi opiekują się obydwoje rodzice, a po wylocie z gniazda młode są dokarmiane przez kolejne trzy tygodnie przez samicę. U podgatunków kolumbijskich pisklętami opiekują się wspólnie członkowie stada zarówno w gnieździe jak i przez 20 dni po jego opuszczeniu[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Nazwę zgodną z zasadami nazewnictwa binominalnego ustalił Pieter Boddaert w 1783 roku, który nazwał ten gatunek Corvus yncas[11]. Wcześniej ilustrację przedstawiającą ptaka zamieszczono w książce Planches enluminées d'histoire naturelle[12], a opisał go m.in. John Latham w 1781 roku, który jednak użył tylko angielskiej nazwy zwyczajowej Peruvian Jay[13]. Jako miejsce typowe Boddaert wskazał Peru[11], ograniczone przez Johna Zimmera do Chilpes, w regionie Junín[14].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa jest połączeniem słów z języka greckiego: κυανος kuanos – „ciemnoniebieski” oraz κοραξ korax, κορακος korakos – „kruk, wrona” (κρωζω krōzō – „krakać”)[15]. Epitet gatunkowy odnosi się do plemienia Inków, którzy władali Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty[16].

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się 12 lub 13 podgatunków modrowronki zielonej, dzielonych na dwie grupy uznawane niekiedy za oddzielne gatunki[17][18][4]:

  • modrowronka żółtobrzucha C. (y.) luxuosus
    • C. yncas glaucescens – południowe krańce Stanów Zjednoczonych (południowy Teksas) i północno-wschodni Meksyk (zachodnia część Tamaulipas i Nuevo León).
    • C. yncas luxuosus – południowe pogranicze Stanów Zjednoczonych (dolna dolina rzeki Rio Grande i południowo-wschodnie krańce Teksasu) południowy i wschodni Meksyk (na południe do Puebli i południowa część Veracruz).
    • C. yncas speciosus – pacyficzne wybrzeże Meksyku w Nayarit i Jalisco.
    • C. yncas vividus – pacyficzne wybrzeże południowego Meksyku (od Colima i Guerrero do zachodniej Gwatemali – po departament Sololá).
    • C. yncas maya – Tabasco i półwysep Jukatan we wschodnim Meksyku.
    • C. yncas cozumelae – Cozumel (wyspa u wybrzeży północno-wschodniego Jukatanu). Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) uznaje ten takson za nieważny i populację tę wlicza do C. yncas maya.
    • C. yncas centralis – południowo-wschodnia część Meksyku (wschodnie krańce Tabasco i sąsiednie regiony Chiapas i Quintana Roo), północna i wschodnia Gwatemala, Belize i północny Honduras.
    • C. yncas confusus – pacyficzne wybrzeże południowego Chiapas (Meksyk) i Gwatemala.
  • modrowronka zielona C. (y.) yncas
    • C. yncas galeatus – subtropikalna strefa kolumbijskich stoków Andów.
    • C. yncas cyanodorsalis – centralna i wschodnia Kolumbia (subtropikalna strefa wschodnich stoków Andów) i północno-zachodnia Wenezuela (stan Zulia, południowa część Lary, na południe po stany Táchira i Barinas).
    • C. yncas guatimalensis – góry północnej Wenezueli (Falcón na wschód po Sucre i Anzoátegui).
    • C. yncas yncas – południowo-zachodnia Kolumbia (subtropikalna strefa dolin górnego biegu rzek Cauca, Patía i San Miguel) na południe przez wschodni Ekwador i Peru aż po centralną Boliwię (La Paz i Cochabamba).
    • C. yncas longirostris – suche tereny górnej doliny rzeki Marañón w północnym Peru.

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje modrowronkę zieloną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. W 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na około 880 tysięcy osobników[8]. Trend liczebności populacji oceniany jest jako wzrostowy[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Cyanocorax yncas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ R. Lesson, Travaux Inédits, „Revue zoologique”, 1839, s. 100-101 (fr.).
  3. ↑ a b c Cyanocorax yncas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Corvidae Leach, 1820 - krukowate - Crows and Jays (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-02-04].
  5. ↑ a b Krukowate. W: Ian Rowley: Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 453. ISBN 83-85152-34-2.
  6. ↑ a b Green Jays. Beauty Of Birds. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  7. ↑ N. Bouglouan: Green Jay. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-07)]. (ang.).
  8. ↑ a b c Green Jay, Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-13]. (ang.).
  9. ↑ Green Jay. Beauty Of Birds. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-13)]. (ang.).
  10. ↑ Tool use by Green Jays. „Wilson Bulletin”. 94 (4), s. 593–594, 1982. (ang.). 
  11. ↑ a b P. Boddaert: Table des planches enluminéez d'histoire naturelle de M. D'Aubenton: avec les denominations de M.M. de Buffon, Brisson, Edwards, Linnaeus et Latham, precedé d'une notice des principaux ouvrages zoologiques enluminés. Utrecht: 1783, s. 38. (fr.).
  12. ↑ F.M. Martinet, G.L.L. Buffon, E.-L. Daubenton, M. Daubenton: Planches enluminées d'histoire naturelle. T. 7. Paryż, 1765–1783, s. pl. 625. (fr.).
  13. ↑ J. Latham, A general synopsis of birds, t. 1 cz. 1, 1781, s. 391–392 (ang.).
  14. ↑ J.T. Zimmer. Studies of Peruvian birds. No. 65, The jays (Corvidae) and pipits (Motacillidae). „American Museum novitates”. 1649, s. 7, 1953. (ang.). 
  15. ↑ Cyanocorax, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
  16. ↑ yncas, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-04] (ang.).
  17. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-13]. (ang.).
  18. ↑ Green Jay (Cyanocorax yncas). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Modrowronka_zielona&oldid=70254733”