Mysz dżunglowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mysz dżunglowa
Mus mayori
(O. Thomas, 1915)[1]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Murini

Rodzaj

mysz

Podrodzaj

Coelomys

Gatunek

mysz dżunglowa

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]

Systematyka w Wikispecies

Mysz dżunglowa[9] (Mus mayori) – gatunek gryzonia z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae). Słabo poznany ssak zamieszkujący endemicznie Sri Lankę; według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody jest narażony na wyginięcie.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1915 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule poświęconym wynikom naukowych badań ssaków, opublikowanym na łamach The journal of the Bombay Natural History Society; Thomas umieścił nowo opisany gatunek w rodzaju Coelomys[c], nadając mu binominalną nazwę Coelomys mayori[1]. Miejsce typowe to Pattipola, na wysokości 6210 ft (1893 m), wyżyny Prowincji Środkowej, Sri Lanka[2][10][11][12][13]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH Mammals 1914.12.1.7) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany 25 marca 1914 roku przez brytyjskiego oficera E.W. Mayora[14].

Mus mayori został w 1942 roku uznany przez Johna Ellermana za jedynego członka Coelomys[15], jednak analizy oparte o dane morfologiczne[16] i genetyczne[17] wykazały, że Coelomys stanowi większy klad, który obejmuje również M. crociduroides, M. pahari i M. vulcani[17][18], jednak przynależność M. mayori do Coelomys jest niepewna[11][12]. Populacje nizinne były wcześniej traktowane jako podgatunek pococki[2], ale późniejsze badania nie wykazały żadnych znaczących różnic w ubarwieniu i teksturze futra uzasadniających rozróżnienie między mayori a pococki[19][20]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[12].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Mus: łac. mus, muris ‘mysz’, od gr. μυς mus, μυoς muos ‘mysz’[21].
  • mayori: mjr. E.W. Mayor (daty urodzenia i śmierci nieznane), zebrał okaz typowy[22].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Mysz dżunglowa występuje w rozproszonych populacjach w środkowej i południowo-zachodniej Sri Lance (Prowincja Środkowa, Prowincja Północno-Zachodnia, Prowincja Południowa, Prowincja Zachodnia i Prowincja Uwa)[10][20][11][12][23][8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 98 mm, długość ogona 102 mm, długość ucha 17 mm, długość tylnej stopy 22,5–26 mm; brak szczegółowych danych dotyczących masy ciała[11][23]. Mysz dżunglowa jest wielkości małego szczura. Ogon jest smukły, łuskowaty, dwukolorowy, ciemny u góry i jaśniejszy u dołu i jest równy długości głowy i ciała[11][16]. Futro jest długie (około 10 mm) i obfite w kolce, włosy na grzbiecie są nakrapiane w kolorze brązowym z szarymi końcówkami, podczas gdy na brzuchu są szarawobrązowawe; kolce szarawobiałe z czarnymi końcówkami[1][11]. Głowa ciemniejsza. Uszy są średniej długości, praktycznie nagie i szarego koloru. Stopy koloru od brązowego do ciemnobrązowego z białymi palcami[1][19]. Samice mają pięć par gruczołów mlekowych[11]. Średnie wymiary czaszki: długość podstawowa 29,87 mm, długość rostrum 8,06 mm, długość interorbitalna 4,97 mm, długość otworu przysiecznego 5,38 mm i długość koron trzonowców 4,57 mm[16].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Myszy dżunglowe zamieszkują nizinne i górskie tropikalne i subtropikalne wiecznie zielone lasy, a także łąki na wysokościach od 165 m do 2310 m n.p.m.[11][8] Są zwierzętami lądowymi zamieszkującymi wilgotne runo leśne i trawiastą patanę[11][8]. Prowadzą nocny tryb życia, kopiąc nory pod ziemią[11][8].

Myszy dżunglowe żywią się nasionami, korzeniami roślin, owadami i jajami[11].

Okres rozrodczy i rozmnażanie słabo poznane; samice odławiano średnio z trzema młodymi[11].

W odchodach myszy dżunglowych stwierdzono roztocza (Echinolaelaps), kleszcze (Ornithodorus), wszy mysie (Polyplax serrata) oraz jaja nicieni[24].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów gatunek został zaliczony do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’)[8]. Myszy dżunglowe mimo rozproszonych populacji są szeroko rozpowszechnione i stosunkowo liczne[11][8]. Poważnymi zagrożeniami dla tego gatunku jest wylesianie oraz drapieżnictwo ze strony kotów domowych (Felis catus)[11]. Myszy dżunglowe nią są chronione żadnymi przepisami[8].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Młodszy homonim Mus musculus var. bicolor Tikhomirov & Korchagin, 1889 (= Mus musculus Linnaeus, 1758); miejsce typowe: Kottawa, na wysokości 250 ft (76 m), Prowincja Południowa, Sri Lanka[2]; holotyp: dorosła samica (sygnatura BMNH Mammals 1914.12.1.8) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany 12 kwietnia 1913 roku przez E.W. Mayora[3]; etymologia: łac. bicolor, bicoloris ‘dwukolorowy’, od bi- ‘dwu-’, od bis ‘dwukrotnie’; color, coloris ‘kolor’[4].
  2. ↑ Nowa nazwa dla Coelomys bicolor O. Thomas, 1915; etymologia: Reginald Innes Pocock (1863–1947), brytyjski zoolog[6][7].
  3. ↑ Obecnie (2023) podrodzaj w obrębie Mus.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e O. Thomas. Scientific Results of the Mammal Survey No. IX: A new Murine genus and species from Ceylon. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 23 (3), s. 415, 1914. (ang.). 
  2. ↑ a b c J.R. Ellerman & T.C.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 613. (ang.).
  3. ↑ 1914.12.1.8. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
  4. ↑ bicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-12-27] (ang.).
  5. ↑ O. Thomas. A second species of Coelomys from Ceylon. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 24 (1), s. 49, 1915. (ang.). 
  6. ↑ a b J.R. Ellerman. A Key to the Rodentia Inhabiting India, Ceylon, and Burma (Based on Collections in the British Museum) Part II. „Journal of Mammalogy”. 28 (4), s. 382, 1947. DOI: 10.2307/1375359. (ang.). 
  7. ↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 324.
  8. ↑ a b c d e f g h W.L.D.P.T.S. de A. Goonatilake, P.O. Nameer & S. Molur, Mus mayori, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, wersja 2023-1 [dostęp 2023-12-28] (ang.).
  9. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 274. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mus (Coelomys) mayori. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-28].
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 796. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  12. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 530. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  13. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Mus mayori O. Thomas, 1915. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-28]. (ang.).
  14. ↑ 1914.12.1.7. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
  15. ↑ J.R. Ellerman: The families and genera of living rodents. Cz. 2. London: British Museum, 1941, s. 234–235. (ang.).
  16. ↑ a b c Marshall 1977 ↓, s. 195.
  17. ↑ a b P. Chevret, P.D. Jenkins & F.M. Catzeflis. Evolutionary systematics of the Indian mouse Mus famulus Bonhote, 1898: molecular (DNA/DNA hybridization and 12S rRNA sequences) and morphological evidence. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 137 (3), s. 385–401, 2003. DOI: 10.1046/j.1096-3642.2003.00050.x. (ang.). 
  18. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-28]. (ang.).
  19. ↑ a b Marshall 1977 ↓, s. 192.
  20. ↑ a b C. & B. Srinivasulu: South Asian Mammals. New York: Springer, 2012, s. 187. ISBN 978-1-4614-3449-8. (ang.).
  21. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 435, 1904. (ang.). 
  22. ↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 267.
  23. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 341. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  24. ↑ P.B. Ratnaweera, M.R. Wijesinghe & P.V. Udagama-Randeniya. Parasitic Associations of the Endemic Mus mayori (Sri Lanka Spiny rat) in the Kanneliya Rainforest. „Annual Scientific Sessions of the Sri Lanka Association for the Advancement of Science”. 2 (6), s. 901–907, 2010. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mysz_dżunglowa&oldid=72677642”