NNS Aradu

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aradu
Ilustracja
„Aradu” w stoczni w Lagos w 2011
Klasa

fregata rakietowa

Projekt

MEKO 360H

Historia
Stocznia

Blohm + Voss, Hamburg Niemcy

Położenie stępki

1 grudnia 1978

Wodowanie

25 stycznia 1980

 Nigeryjska Marynarka Wojenna
Nazwa

Aradu

Wejście do służby

20 lutego 1982

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

3360 ts pełna

Długość

125,9 m

Szerokość

14,0 m

Zanurzenie

5,8 m

Napęd
w układzie CODOG: 2 turbiny gazowe i 2 silniki wysokoprężne, moc 50 880 shp + 10 420 KM, 2 śruby
Prędkość

30,5 węzła

Zasięg

6500 Mm przy 15 w

Uzbrojenie
• 8 pocisków pokr. Otomat
• 1×VIII wyrzutnia 8 pocisków przeciwlotniczych Aspide (24 pociski)
• 1 działo uniwersalne kalibru 127 mm
• 8 dział plot. 40 mm (4×II)
• zrzutnia bomb głębinowych
Wyrzutnie torpedowe

6×324 mm pop (2×III), 18 torped

Wyposażenie lotnicze
1 śmigłowiec Lynx
Załoga

195 (26 oficerów)

Multimedia w Wikimedia Commons

NNS Aradu – fregata rakietowa marynarki wojennej Nigerii, niemieckiego projektu MEKO 360H, w służbie od 1982 roku. Stanowi pojedynczy okręt, zbudowany w niemieckiej stoczni Blohm + Voss w Hamburgu. Nosi numer burtowy F 89. Jest okrętem flagowym Nigeryjskiej Marynarki Wojennej. Pozostaje w służbie, lecz aktualnie jest niesprawny (stan na 2021/22).

Wyporność pełna okrętu wynosi 3360 ton, a napędzają go turbiny gazowe, pozwalające na osiąganie prędkości ponad 30 węzłów, uzupełniane przez marszowe silniki wysokoprężne w układzie CODOG. Uzbrojenie główne stanowi działo uniwersalne kalibru 127 mm, osiem wyrzutni pocisków przeciwokrętowych Otomat i wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Aspide. Okręt przenosi jeden śmigłowiec.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

W latach 70 XX wieku zachodnioniemiecka stocznia Blohm + Voss opracowała jako prywatne przedsięwzięcie modułową rodzinę ekonomicznych uniwersalnych okrętów różnej wielkości MEKO z przeznaczeniem na eksport. Jej pierwszym przedstawicielem była fregata typu MEKO 360H, zamówiona 3 listopada 1977 roku przez marynarkę wojenną Nigerii[1]. Liczba 360 w oznaczeniu projektu pochodziła od przybliżonej wyporności w dziesiątkach ton. Zmodyfikowane okręty typu MEKO 360H2 zostały następnie zamówione przez Argentynę, po czym kolejni nabywcy wybierali już głównie mniejsze okręty[2].

Podawane są różne daty położenia stępki, gdyż 1 grudnia 1978 roku przystąpiono do budowy w Hamburgu pierwszej prefabrykowanej sekcji kadłuba, a 2 maja 1979 roku ułożono sekcje na pochylni[3]. Kadłub wodowano 25 stycznia 1980 roku[3]. Początkowo okręt budowano pod nazwą „Republica”, lecz 1 listopada 1980 roku nadano mu nazwę „Aradu”[3]. Nazwa oznacza w języku hausa: grzmot (ang. thunder)[4]. Budowę ukończono 4 września 1981 roku, a jej koszt wyniósł 84,5 mln dolarów USA[1]. Okręt otrzymał numer burtowy F 89[5].

Opis techniczny[edytuj | edytuj kod]

Architektura i kadłub[edytuj | edytuj kod]

Okręt ma gładkopokładowy kadłub, przy czym dolna kondygnacja nadbudówek na dziobie i rufie stanowi nadbudowę, ze ścianami stanowiącymi przedłużenie burt[6]. Burty mają na większości długości załamanie wzdłużne[6]. Na pokładzie dziobowym umieszczona jest wieża armaty uniwersalnej kalibru 127 mm, a dalej, na piętrze nadbudówki, dwie wieże armat przeciwlotniczych kalibru 40 mm obok siebie[6]. Całe śródokręcie zajmuje długa grupa nadbudówek, kończąca się hangarem dla śmigłowca, a pokład rufowy stanowi lądowisko, z otwartym po bokach i od rufy pokładem roboczym pod nim[6]. Przednia ściana nadbudówki dziobowej jest nachylona, zwieńczona szerokim przeszklonym pomostem nawigacyjnym[6]. Na dachu nadbudówki dziobowej znajduje się piramidowy maszt, z jajowatą dielektryczną osłoną radaru artyleryjskiego na szczycie i masztem palowym za nim[6]. Główny maszt na śródokręciu ma formę litery T w widoku z przodu[6]. Bezpośrednio za nim znajdują się dwa, umieszczone obok siebie, opływowe kominy, lekko rozchylone na boki, pośrodku długości okrętu[6]. Dalej w kierunku rufy, na dachu nadbudówki znajduje się kratownicowa podstawa dla radarów, a za nią wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych Aspide[6].

Pełna wyporność okrętu wynosi 3360 ts (ton angielskich)[a]. Zbliżone okręty argentyńskie (MEKO 360H2) mają przy takiej wyporności pełnej wyporność standardową 2900 ts[7]. Długość całkowita wynosi 125,9 m, a na linii wodnej 119 m[b]. Szerokość wynosi 15 m[1]. Zanurzenie maksymalne sięga 5,8 m[c].

Załoga okrętu wynosiła od 195 do 232 ludzi, w tym 26 oficerów[d].

Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]

Uzbrojenie rakietowe przede wszystkim stanowi osiem wyrzutni włoskich pocisków przeciwokrętowych Otomat Mk 1, o zasięgu do 80 km i głowicy o masie 210 kg[e]. Umieszczone są w pojedynczych prostopadłościennych kontenerach startowych, ustawionych ukośnie w kierunku dziobu, z tego cztery znajdują się na pokładzie nadbudówki przed kominem, a po dwie na pokładzie, na każdej z burt w tylnej części śródokręcia[6].

Przeciwlotnicze uzbrojenie rakietowe służy jedynie do bliskiej obrony i stanowi je kontenerowa włoska ośmioprowadnicowa wyrzutnia Selenia Albatros dla pocisków przeciwlotniczych krótkiego zasięgu Aspide, na dachu nadbudówki na rufie[5]. Zapas wynosi 24 pociski[5]. Pociski naprowadzane są półaktywnie radarowo, mogą służyć do zwalczania celów w odległości do 13 km, na wysokościach od 15 do 5000 m, a masa głowicy wynosi 30 kg[8].

Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowi automatyczne działo uniwersalne kalibru 127 mm OTO Melara o długości lufy 54 kalibry (L/54) w wieży na dziobie. Strzela pociskami o masie 32 kg, donośność do celów morskich wynosi 23 km, do celów powietrznych 7 km, szybkostrzelność 45 strz/min[8]. Zapas amunicji wynosi 460 nabojów[1]. Uzbrojenie to uzupełnia osiem automatycznych armat przeciwlotniczych kalibru 40 mm Breda/Bofors L/70 w czterech dwudziałowych wieżach, po bokach na pierwszym piętrze nadbudówki dziobowej i po bokach hangaru na rufie[5]. Strzelają pociskami o masie 0,96 kg, donośność do celów morskich wynosi 12,6 km, do celów powietrznych 4 km, szybkostrzelność 300 strz/min[8]. Ich zapas amunicji wynosi 10 752 nabojów[1].

Broń podwodną stanowi sześć wyrzutni torpedowych Plessey STWS-1B kalibru 324 mm przeciw okrętom podwodnym (dwie potrójne, umieszczone na pokładzie na śródokręciu), z zapasem 18 torped[9][f]. Wystrzeliwano z nich torpedy Whitehead A 244S, o zasięgu do 7 km[9]. Uzbrojenie to uzupełniała zrzutnia bomb głębinowych[5].

Okręt może przenosić do dwóch śmigłowców, przeznaczonych do walki z okrętami podwodnymi[1]. Faktycznie przenoszony był jeden śmigłowiec Westland Lynx Mk 89[1][5]. W 1997 roku śmigłowiec został zdjęty i wysłany do producenta na remont, nie ukończony z powodów finansowych do początku XXI wieku[10]. W 2007 roku śmigłowiec nie był używany, a na pokładzie lotniczym okręt miał zbudowaną małą pokładówkę[9].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

  • Radar dozoru ogólnego Plessey AWS 5 (na platformie za kominem, pracujący w paśmie E/F)[5]
  • radar kierowania ogniem Signaal WM25 (w jajowatej osłonie na maszcie piramidowym na dachu nadbudówki dziobowej)[5]
  • radar kierowania ogniem Signaal STIR (na platformie za kominem, pracujący w pasmach I/J/K, o zasięgu do 140 km dla celu o SPO 1 m²)[11]
  • radar nawigacyjny Racal Decca 1226 (pasmo I)[5]
  • sonar Atlas Elektronik EA80 (średniej częstotliwości, w kadłubie)[5]
  • system informacji bojowej Sevaco-BV[5]

Ze środków walki elektronicznej, okręt ma system rozpoznania Decca RDL-2 i przeciwdziałania (zakłócania) RCM-2 oraz dwie 20-lufowe wyrzutnie celów pozornych Breda 105 mm SCLAR (o zasięgu do 5 km)[9].

Napęd[edytuj | edytuj kod]

Napęd stanowi główną różnicę w stosunku do okrętów argentyńskich projektu MEKO 360H2, napędzanych turbinami gazowymi, i składa się z dwóch turbin gazowych i dwóch silników wysokoprężnych w układzie CODOG[8]. Turbiny gazowe są brytyjskie typu Rolls-Royce Olympus TM3B i rozwijają łączną moc ciągłą 50 880 hp (37 900 kW)[g]. Silniki wysokoprężne są typu MTU 20V 956 TB92 i rozwijają łączną moc 10 420 KM[h]. Turbiny albo silniki napędzają dwie pięciopłatowe śruby Kamewa o zmiennym skoku[3].

Prędkość maksymalna wynosi 30,5 węzła[9]. Zasięg przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów wynosi 6500 mil morskich[9]. Okręt zabiera 440 ts paliwa[1]. Autonomiczność wynosi 90 dni[1].

Służba[edytuj | edytuj kod]

Okręt przybył do Lagos w Nigerii 21 grudnia 1981 roku[1]. Do służby w Nigeryjskiej Marynarce Wojennej został wcielony 20 lutego 1982 roku[5]. Stał się następnie jej okrętem flagowym, zastępując fregatę „Obuma”[12]. „Aradu” był największym i najsilniejszym okrętem w historii marynarki Nigerii i jej jedynym okrętem rakietowym większym od kutrów rakietowych (stan na 2016)[13]. Brał udział w wizytach oficjalnych m.in. w Gabonie, Kongu, Zairze, Gwinei Równikowej i krajach Europy[14].

Pomimo jego nowoczesności, na służbie okrętu odbiły się negatywnie trudności finansowe marynarki Nigerii oraz słabe wyszkolenie ogółu jej marynarzy i personelu technicznego[1]. W 1987 roku „Aradu” wszedł na mieliznę na rzece Kongo, zderzył się z pirsem w Lagos i został uszkodzony w kolizji ze statkiem[1][10]. Między 1991 a lutym 1994 roku był remontowany w Wilmot Point w Lagos z pomocą producenta Blohm + Voss[5]. Podczas prób poremontowych na początku 1994 roku ponownie osiadł na mieliźnie[5]. W 1995 roku oceniano, że jego remont jest nieekonomiczny, ale na początku 1996 roku przywrócono mu zdolność do wyjścia w morze[5]. W 1997 roku wziął udział w misji wojskowej organizacji państw afrykańskich ECOMOG monitorującej wojnę domową w Liberii[14]. Uległ jednak wówczas awarii i przez kilka miesięcy stał w Monrovii, po czym w 1998 roku przeszedł na jednym silniku do Lagos na ponowny remont[5]. W 1999 roku przeszedł remont systemu przeciwlotniczego[5].

Na początku XXI wieku „Aradu” doprowadzony został do sprawności i w czerwcu 2005 roku uczestniczył w rewii floty w Portsmouth w Wielkiej Brytanii z okazji 200-lecia bitwy pod Trafalgarem[9][14]. W sierpniu 2007 roku wraz z okrętem patrolowym „Nwamba” odbył z kolei rejs transatlantycki do Brazylii, po raz drugi w historii nigeryjskiej marynarki od rejsu korwety „Dorina” 30 lat wcześniej, na obchody 200-lecia urodzin admirała Marquesa Lisboa organizowane w dniach 7-8 września w Rio de Janeiro[15][16]. Dowódcą „Aradu” był wówczas kmdr por. Johnson Omoniyi Olutoyin[16]. Po drodze 22 sierpnia 2007 roku okręty przekroczyły na pełnym morzu równik[16]. Uczestniczyły też wówczas w ćwiczeniach z Marynarką Brazylii[i].

W późniejszym okresie okręt ponownie utracił zdolność operacyjną i przebywał trwale w stoczni Marynarki, a na przełomie maja i czerwca 2014 roku dodatkowo został tam uszkodzony przez sztormy, które spowodowały przecieki wody grożące zatonięciem[14]. W 2017 roku marynarka ujawniła, że nie posiada 250 milionów dolarów wymaganych na remont okrętu[4]. Jego stan od kilku lat określany był wówczas jako „opłakany”[4].

W kwietniu 2021 roku marynarka Nigerii ogłosiła zamiar zastąpienia „Aradu” przez nową fregatę[17]. W grudniu tego roku jednak senat Nigerii zaapelował do prezydenta kraju o przejęcie okrętu spod administracji marynarki jako jednostki reprezentacyjnej i wyremontowanie go, co miałoby kosztować kilkakrotnie mniej niż nowa fregata[14]. 6 czerwca 2023 roku podpisano z turecką stocznią Dearsan umowę na remont i modernizację okrętu[18].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wyporność pełna 3360 ts według Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492, równa 3414 w tonach metrycznych według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582. Odmiennie Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286 podaje znacznie większą wyporność standardową 3600 ts i pełną 4200 ts, niespójną z podawanymi danymi zbliżonych okrętów argentyńskich (2900/3360) (s.11)
  2. ↑ Tak według Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286, natomiast Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492 podaje tylko minimalnie mniejszą długość całkowitą 125,6 m
  3. ↑ Zanurzenie 5,8 m według Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492, natomiast 4,3 m według Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286
  4. ↑ Załoga 195 osób (26 oficerów) według Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492, a 232 (26 oficerów) według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582. Inne publikacje podawały zakres 200–237 (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286)
  5. ↑ Tak według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582, natomiast Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286 podawał Otomat Mk 2
  6. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286 podaje oznaczenie STWS-13
  7. ↑ Dane według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582, natomiast Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286 podaje zaokrągloną moc 50 000 hp, a starszy Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 381 – 56 000 hp
  8. ↑ Dane według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582, natomiast Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286 i Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 381 podają zaokrągloną moc 10 000 bhp
  9. ↑ Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582 podaje, że „Aradu” uczestniczył w ćwiczeniach floty w Brazylii w styczniu 2007

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286
  2. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 8.
  3. ↑ a b c d Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 381.
  4. ↑ a b c Dennis Okosun: Why NNS Aradu might not sail soon. National Daily Newspaper, 15 czerwca 2017. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492
  6. ↑ a b c d e f g h i j Na podstawie rysunku i fotografii w Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 492
  7. ↑ Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 11.
  8. ↑ a b c d Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 13, 582.
  9. ↑ a b c d e f g Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 582
  10. ↑ a b Maciej Sobański. Marynarka Wojenna Nigerii. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2003. XIII (57), s. 76, 2003. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  11. ↑ Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 11, 492.
  12. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286-287.
  13. ↑ Na podstawie Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 286-288 i Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 581-590
  14. ↑ a b c d e Senate asks Presidency to takeover Navy’s largest ship [online], PM News Nigeria, 1 grudnia 2021 (ang.).
  15. ↑ Juliana Taiwo: Nigeria: Naval Warships Arrive Brazil. AllAfrica, 7 września 2007. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  16. ↑ a b c Juliana Taiwo: Nigeria: Navy Warships Cross Equator. AllAfrica, 24 sierpnia 2007. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ Nigerian Navy To Replace Flagship Warship, NNS Aradu [online], TVC News Nigeria, 22 kwietnia 2021 (ang.).
  18. ↑ Z życia flot. Nigeria. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2023. XXVIII. s. 2-4. Warszawa. ISSN 1426-529X. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
  • IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=NNS_Aradu&oldid=71555920”