Norman Pieniążek

Norman Jan Pieniążek

Data i miejsce urodzenia	17 października 1946 Skierniewice
doktor nauk przyrodniczych
Specjalność: mikrobiologia
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1973 – genetyka Uniwersytet Warszawski
Zakład Genetyki UW
Stanowisko	pracownik naukowy
Okres zatrudn.	1969–1973
Instytut Eksperymentalnej Medycyny Maxa Plancka
Stanowisko	staż
Okres zatrudn.	1973–1975
Wydziale Biologii Uniwersytetu w Sewilli
Stanowisko	profesor wizytujący i wykładowca
Okres zatrudn.	1985–1986

Norman Jan Pieniążek (ur. 17 października 1946 w Skierniewicach) – polski i amerykański genetyk, doktor nauk przyrodniczych, specjalista w zakresie diagnostyki molekularnej, emerytowany pracownik naukowy i wieloletni szef Laboratorium Referencyjnej i Rozwojowej Diagnostyki Molekularnej w Narodowym Centrum Chorób Zakaźnych (National Center for Infectious Diseases) amerykańskiego Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w Atlancie (Stany Zjednoczone).

Życiorys

Kariera naukowa

Urodził się jako syn małżeństwa biologów: Szczepana Pieniążka, profesora SGGW, późniejszego wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk, i Janiny z Praskich Pieniążkowej, fizjologa roślin. W latach 1964–1969 studiował na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Warszawskiego (UW), gdzie uzyskał magisterium z genetyki. Od 1969 był pracownikiem naukowym Zakładu Genetyki UW. Stopień doktora nauk przyrodniczych uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim w 1973 na podstawie dysertacji Analiza genetyczno-biochemiczna metabolizmu metioniny u Aspergillus nidulans.

W latach 1973–1975 odbył staż w Instytucie Eksperymentalnej Medycyny Maxa Plancka (Max-Planck-Institut für experimentelle Medizin) w Getyndze (Republika Federalna Niemiec). W latach 1985–1986 profesor wizytujący i wykładowca biologii molekularnej na Wydziale Biologii Uniwersytetu w Sewilli (Hiszpania), a w latach 1986–1989 profesor nadzwyczajny (Visiting Associate Professor) oraz wykładowca mikrobiologii w Katedrze Mikrobiologii, Immunologii i Parazytologii na Medycznym Uniwersytecie Stanowym Luizjany (Louisiana State University Medical Center) w Nowym Orleanie (Stany Zjednoczone).

Od 1989 jako badacz i pracownik Centers for Disease Control and Prevention zajmował się m.in. opracowywaniem nowych metod rozpoznawania chorób powodowanych przez pasożyty. Wygrał ogłoszony przez CDC konkurs na stworzenie laboratorium referencyjnej i rozwojowej diagnostyki molekularnej (Laboratory of Molecular Reference and Developmental Diagnostics) w Narodowym Centrum Chorób Zakaźnych (National Center for Infectious Diseases) CDC, po utworzeniu którego przez 24 lata pełnił funkcję jego szefa.

Wynalazca i współwłaściciel patentu wykrywania ludzkiego adenowirusa. Był konsultantem i doradcą CDC oraz amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) w sprawie masowych zakażeń pasożytem Cyclospora.

Od 1969 żonaty z Danutą z Nowakowskich, specjalistką w zakresie charakterystyk izolatów HIV z całego świata, również pracownikiem naukowym CDC.

Członkostwo w organizacjach naukowych

• Polskie Towarzystwo Parazytologiczne (członek honorowy)

Działalność opozycyjna w okresie PRL

Od lata 1983 do 1986 był członkiem redakcji podziemnego czasopisma „Niepodległość”, a po wyjeździe Jerzego Targalskiego w 1984 do Francji – członkiem Komitetu Wykonawczego Organizacji „Niepodległość” (1984–1986). Publikował pod pseudonimami „Józef Kaczorowski”, „Jan Malinowski”, „Józef K.” oraz innymi.

Publikacje

Artykuły naukowe (wybór)

• PCR as a confirmatory technique for laboratory diagnosis of malaria, [współaut.], „Journal of clinical microbiology”, 44, 2006
• Differentiating Dracunculus Medinensis from D. Insignis, by the Sequence Analysis of the 18S rRNA Gene, [współaut.], „Ann. Trop. Med. Parasitol.” 99, 2005
• Molecular Characterization of a Non-Babesia Divergens Organism Causing Zoonotic Babesiosis in Europe, [współaut.], „Emerg. Infect. Dis.”, 9, 2003
• Usefulness of PCR for Diagnosis of Imported Malaria in Poland, [współaut.], „Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis.”, 21, 2002
• Effect of mutations in Pneumocystis carinii dihydropteroate synthase gene on outcome of P carinii pneumonia in patients with HIV-1: a prospective study, [współaut.], „The Lancet”, 358, 2001
• Genetic variation in Pneumocystis carinii isolates from different geographic regions: implications for transmission, [współaut.], „Emerging infectious diseases”, 6, 2000
• New Cryptosporidium Genotypes in HIV-infected Persons, [współaut.], „Emerg. Infect. Dis.”, 5, 1999
• Re-evaluation of the Molecular Taxonomy of Human-associated Cyclospora: Is It a Mammalian Eimeria Species?, [współaut.], „Emerg. Infect. Dis.”, 3, 1997
• Laboratory Diagnosis of Cyclospora Infections, [współaut.], „Arch. Pathol. Lab. Med.”, 121, 1997
• Nosema ceranae n. sp.(Microspora, Nosematidae), morphological and molecular characterization of a microsporidian parasite of the Asian honey bee Apis cerana (Hymenoptera, Apidae), [współaut.], „European Journal of Protistology”, 32, 1996
• Diagnosis of Parasitic Infections: Immunologic and Molecular Methods, [współaut.], w: „Manual of Clinical Microbiology”, wyd. 6, ASM Press, Washington, DC, 1995
• HIV-1 Patients May Harbor Viruses of Different Phylogenetic Subtypes: Implication for the Evolution of the HIV/AIDS Pandemic, [współaut.], „Emerg. Infect. Dis.”, 1, 1995
• Development of a PCR Protocol for Sensitive Detection of Cryptosporidium Oocysts in Water Samples, [współaut.], „Appl. Env. Microbiol.”, 61, 1995
• Amplification and Sequencing of DNA from a 120-130 Million Year Old Weevil, [współaut.], „Nature”, 363, 1993
• Identification of Mixed HIV-1/HIV-2 Infections in Brazil by Polymerase Chain Reaction, [współaut.], „AIDS”, 5, 1991

Nagrody

• Nagroda Sekretarza Ministerstwa Zdrowia i Pomocy Humanitarnej Stanów Zjednoczonych (United States Department of Health and Human Services) za wybitne osiągnięcia naukowe (1997)
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2001)

Ciekawostki

Artykuł o sekwencjonowaniu DNA ponad 120-milionowoletniego owada zatopionego w bursztynie, współautorstwa Normana Pieniążka, trafił na okładkę czasopisma „Nature” w dniach premiery filmu Stevena Spielberga Park Jurajski.

Linki zewnętrzne

• Norman Pieniążek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-01-24] . (pol. • ang.)
• Strona internetowa rodziny Pieniążków (pol. • ang.)