Ohsabanan
| Ohsabanan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane podstawowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zarządca |
Ohs Bruks Järnvägs Museiförening | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Długość |
14,5 km | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rozstaw szyn |
600 mm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prędkość maksymalna |
20 km/h | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Historia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok otwarcia |
1910 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok zawieszenia ruchu |
1967 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ohsabanan – muzealna kolej wąskotorowa w Szwecji w gminie Värnamo, o rozstawie szyn 600 mm, dawna przemysłowa kolej leśna.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kolej przemysłowa (1907–1967)[edytuj | edytuj kod]
,_13.04.1920_Metallgesellschaft_Berlin,_1920_Schweden,_Papierfabrik_OHS_Bruk_f%C3%BCr_die_Bahn_nach_Bor.jpg)
Kolej Ohsabanan zbudowano w latach 1907–1910 jako kolej przemysłową na potrzeby zakładu papierniczego Ohs Bruk w Os (dawna pisownia: Ohs) w gminie Värnamo[1]. Tabor początkowo odkupiono z kolei HRRJ (Helsingborg – Råå – Ramlösa Järnväg), a w latach 20. dokupiono niemieckie lokomotywy kolei polowych HF[1]. Około 1950 roku na kolei wprowadzono spalinowóz i unowocześniono tabor wagonów do transportu siarki[1]. Kolej używano do transportu surowców i wyrobów gotowych do 1967 roku, potem jej zadania przejęły samochody[1]. Część taboru sprzedano, lecz kolej nie została rozebrana[1].
Reaktywacja jako kolej muzealna[edytuj | edytuj kod]
Wiosną 1970 roku powstało stowarzyszenie Ohs Bruks Järnvägs Museiförening, mające na celu ocalenie kolei Ohsabanan i podjęcie na niej ruchu muzealnego i turystycznego[1][2]. Jeszcze w tym samym roku przystąpiono do renowacji i oczyszczenia szlaku, ponowne otwarcie kolei w nowym charakterze odbyło się 25 lipca 1970 roku[1]. W kolejnych latach na kolej sprowadzono parowozy typu HF, takie jak używane oryginalnie, oraz zakupiony w Polsce parowóz Ty3-195, będący najsilniejszym parowozem tej kolei[3].
Kolej jeździ na oryginalnej trasie o długości 14,5 km z Ohs do Boru (stacja Bor Norra), gdzie skomunikowana jest z siecią kolei normalnotorowej. Na trasie znajduje się mała stacja Gimarp i przystanki: Ekebohult, Elgaryd, Gimarpsby, Hösjömo, Stensjön, Sjövägen[4]. Różnica poziomów wynosi od 168 m n.p.m. w Bor do 237 m n.p.m. koło Hösjömo, a maksymalne pochylenie 41‰[4]. Prędkość maksymalna na trasie wynosi 20 km/h[4].
Kolej kursuje w sezonie letnim, nie we wszystkie dni, przeważnie w weekendy (w 2024 roku: 14 dni w lipcu, 5 dni w sierpniu) oraz w wybrane weekendy poza sezonem[5]. W sierpniu organizowana jest też cykliczna impreza Dni Ohsabanan (Ohsabanans dagar), z uruchamianym całym taborem i pociągiem nocnym[3]. Główna stacja, warsztaty i lokomotywownia z obrotnicą znajdują się w Ohs, tam też jest kawiarnia i sklepik z pamiątkami[4]. Dostępne są także pociągi na zamówienie[6].
Tabor[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa | Układ osi | Zdjęcie | Producent, numer/rok | Uwagi, źródło |
|---|---|---|---|---|
| Parowozy | ||||
| Emfors | D (0-8-0T) | 
|
Sächsische Maschinenfabrik, 4183/1919 | typ HF, zakupiony w 1970 od zakładu w Emfors, sprawny po wymianie kotła w 2006[7]. |
| Tyska loket | D (0-8-0T) | Orenstein & Koppel, 8338/1917 | typ HF, nazwa oznacza „niemiecka lokomotywa”. Dawna 99 3310 kolei DR, nabyta w 1983[7] | |
| Polska loket | C (0-6-0) | 
|
MBA (O&K), 13584/1944 | nazwa oznacza „polska lokomotywa”. Dawna Ty3-195 kolei PKP z Białośliwia, zakupiona w 1975, sprawna po wymianie kotła w 2019[7] |
| Smedjebacken | B (0-4-0T) | Orenstein & Koppel, 11970/1929 | nabyta w 1977 od walcowni Smedjebacken[7] | |
| Spalinowozy (główne) | ||||
| Ohs | 1′B | Kalmar verkstad AB, 36/1937 | zbudowana na podwoziu parowozu, nabyta w 1948[8] | |
| Helsingborg | B | Diema, 2518/1962 | typ DS 14. Nabyta w 1979[8] | |
| Halmstad | B | [8] | ||
| Czarna (32) | C | VEB LKM, 250572/1974 | typ LKM V10C, zakupiona w 1995 w Polsce z Czarnej Białostockiej[8] | |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Lars-Erik Gustavsson, Ingemar Bengtsson: Historien om Ohsabanan. ohsabanan.se. (szw.).
- ↑ Bli medlem. ohsabanan.se. (szw.).
- ↑ a b M.M.. Skansen kolei leśnej Ohsbanan. „Świat Kolei”. Nr 3/1996, s. 8, 1996. Łódź: EMI-Press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b c d Om banan. ohsabanan.se. (szw.).
- ↑ 2024 traffic. ohsabanan.se. [dostęp 2024-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Companies, associations and individuals. ohsabanan.se. [dostęp 2024-06-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Lars-Erik Gustavsson: Ånglok. ohsabanan.se. [dostęp 2024-06-06]. (szw.).
- ↑ a b c d Motorlok. ohsabanan.se. [dostęp 2024-06-06]. (szw.).