Przejdź do zawartości

Onchopristis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Onchopristis
Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach, 1917[1]
Okres istnienia: kreda wczesna i kreda późna
0/0
0/0
Ilustracja
Ząb rostralny przypisany do gatunku Onchopristis numidus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Rząd

piłokształtne

Rodzina

piłowate

Rodzaj

Onchopristis

Synonimy

Platyspondylus[2]

Gatunki[2]
  • Onchopristis dunklei,
  • Onchopristis numidus,
  • Onchopristis pharao

Onchopristisrodzaj wymarłych ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny piłowatych, znanych ze stanowisk w Afryce Północnej, Nowej Zelandii, Peru oraz ze Stanów Zjednoczonych; rodzaj Onchopristis występował na przełomie epok kreda wczesna i kreda późna.

Odkrycie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj Onchopristis po raz pierwszy został opisany w 1905 roku przez francuskiego paleontologa Émile Haug na podstawie zębów rostralnych pochodzących z Algierii, które zostały przypisane do gatunku Gigantichthys numidus[3]. W 1927 roku Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach badając skamieniałości ryb z Egiptu natrafił również na ten sam rodzaj zębów rostralnych i przypisał je do tego samego gatunku. Jednocześnie zmienił nazwę rodzajową z Gigantichthys na Onchopristis. C. Werner w 1989 roku zaproponował nową nazwę dla tego rodzaju – Sechmetia, która określana jest terminem nomen nudum – nazwa taka nie jest oficjalnie stosowana do celów nomenklatury zoologicznej[3].

Okres istnienia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Najstarsze skamieniałości ryb z rodzaju Onchopristis pochodzą z epoki kreda wczesna ze stanowisk zlokalizowanych w Stanach Zjednoczonych oraz Algierii i Libanie, datowanych odpowiednio na wiek apt (125–112 mln lat temu) oraz alb (112–100 mln lat temu)[3][4]. Gatunek O. numidus znany jest ze stanowisk położonych w Algierii, północnym Nigrze i Libii, datowanych na wiek cenoman (100–93,5 mln lat temu)[3]. Skamieniałości odkryte w Peru zostały przypisane do gatunku O. pharao i datowane są na wieki cenoman, turon i koniak (100–86 mln lat temu)[5]. W 1976 roku w Nowej Zelandii natrafiano na najmłodsze skamieniałości ryb z rodzaju Onchopristis, które zaliczone zostały do gatunku O. dunklei, istniejącego na przełomie kampanu i mastrychtu (83,5–65,5 mln lat temu)[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Ryby z rodzaju Onchopristis zostały w głównej mierze opisane na podstawie zębów rostralnych (zlokalizowanych na pile). Zęby rostralne charakteryzowały się podłużnym i lancetowatym kształtem o spiczastym zakończeniu[3][4]. Dorosłe osobniki mogły osiągać do 8 m długości ciała[2].

Paleobiologia

[edytuj | edytuj kod]

Ryby z rodzaju Onchopristis były drapieżnikami prowadzącymi przydenny tryb życia. Prawdopodobnie potrafiły wyczuwać i zabijać potencjalne ofiary za pomocą rostrum (tak samo jak współczesne ryby z rzędu piłokształtnych). Ślady kopalne sugerują, iż ryby mogły padać ofiarą drapieżnego dinozauraSpinozaur[2].

Kultura masowa

[edytuj | edytuj kod]

W kulturze masowej rodzaj Onchopristis pojawia się w serialu dokumentalnym Planet Dinosaur produkcji BBC. Rodzaj Onchopristis występuje w pierwszym odcinku pt. Lost World, który przedstawia życie na Ziemi 95 mln lat w okresie kreda w północnej Afryce[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. E. Stromer: Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman). 4: Die Säge des Pristiden Onchopristis numidus Haug sp. und über die Sägen der Sägehaie. Abhandlungen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Math.-naturwiss., s. 28.
  2. a b c d Onchopristis. Prehistoric-wildlife.com. [dostęp 2014-04-08]. (ang.).
  3. a b c d e P. M. Brito, D. B. Dutheil: Articulated cranium of Onchopristis numidus (Sclerorhynchidae, Elasmobranchii) from the Kem Kem Beds, Morocco. Terre-a-terre.fr. [dostęp 2014-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)]. (ang.).
  4. a b c W. Keyes. Records of the northern hemisphere Cretaceous Sawfish genus Onchopristis(order batoidea) from New Zealand. „New Zealand Journal of Geology and Geophysics”. 20, s. 263–272, 6 sierpnia 1976. 
  5. S. Klug, J. Kriwet: Presence of the extinct saw fish, Onchosaurus (Neoselachii, Sclerorhynchiformes)in the Late Cretaceous of Peru with a review of the genus. Academia.edu. [dostęp 2014-04-09]. (ang.).
  6. Lost World. Bbc.co.uk. [dostęp 2014-04-09]. (ang.).