Order Wiernej Służby

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Order Wiernej Służby
Ordinul Serviciul Credincios
Awers
Awers cywilnych insygniów I klasy
Baretka
Baretka orderu V klasy (pokojowa)
Baretka
Baretka orderu V klasy (wojenna)
Baretka
Baretka krzyża (pokojowa)
Baretka
Baretka krzyża (wojenna)
Baretka
Baretka medalu (pokojowa)
Baretka
Baretka medalu (wojenna)
Ustanowiono

król. – 28 kwietnia 1932
prez. – 31 marca 2000

Wycofano

19482000

Święto

28 kwietnia

Dewiza

SERVICIUL CREDINCIOS
(WIERNA SŁUŻBA)

Powyżej

Order Gwiazdy

Poniżej

Order Zasługi

Order Wiernej Służby[1], od 2000 Order Narodowy Wiernej Służby (rum. Ordinul „Serviciul Credincios”, Ordinul Național „Serviciul Credincios”) – order rumuński ustanowiony w 1932 przez króla Karola II[2], zniesiony w 1948[3] i restytuowany w 2000[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki orderu sięgają ustanowienia Medalu Wiernej Służby w kwietniu 1878, do którego jako stopień wyższy w 1906 dodano Krzyż Wiernej Służby. 28 kwietnia 1932 nowa ustawa orderowo-odznaczeniowa ustaliła trzyklasowy Order Wiernej Służby z podziałem na trzy klasy: Krzyż Wielki (Mare Cruce), Wielki Oficer (Mare Ofițer) i Komandor (Komandor), oraz limitem do 225 osób we wszystkich klasach). 18 lutego 1937 dodano jako klasę najwyższą orderu Łańcuch (Colan) ograniczony do ośmiu osób i jako klasę najniższą Oficera (Ofițer) nadawanego maksymalnie 300 osobom, wraz z trzystopniowym rozszerzeniem krzyża (maksymalnie 15 000 odznaczonych) i trójstopniowym medalem, którego pierwsze dwa stopnie ograniczono do 9000 nadań[3].

W grudniu 1938 dodano odmianę wojenną do wszystkich klas i stopni. Przejęcie dyktatorskiej władzy przez Ion Antonescu w 1940 ograniczyło nadania w trakcie wojny 1941–1945 z sowietami tylko do krzyża i medalu. Powojenne rumuńskie władze komunistyczne, po wygnaniu monarchy w 1947, zniosły wszystkie dotychczasowe odznaczenia[3] nową konstytucją Rumuńskiej Republiki Ludowej z 13 kwietnia 1948[5].

Przywrócony został nową ustawą orderowo-odznaczeniową z 31 marca 2000 (opublikowaną 7 kwietnia 2000)[6]. Obecnie nadawany jest na podstawie statutu z 29 czerwca 2000. Może być przyznany w trzech wersjach: cywilnej, wojskowej (z mieczami pomiędzy odznaką i zawieszką) i wojennej (z mieczami podłożonymi pod odznaką, ze wstęgą ze złoconymi brzegami). Prezydent Rumunii jest z urzędu Wielkim Mistrzem Orderu odznaczonym Krzyżem Wielkim specjalnego wykonania. Święto orderu obchodzone jest 28 kwietnia – dzień ustanowienia orderu po raz pierwszy. Jest drugim najwyższym odznaczeniem rumuńskim nadawanym w czasie pokoju (po Orderze Gwiazdy, a przed Orderem Zasługi) i trzecim w czasie wojny (wówczas najwyższym jest Order Michała Walecznego)[7].

Podział na klasy i limity dla obywateli Rumunii:

  • I klasa – Krzyż Wielki (Mare Cruce) – 120 cywilów, 30 wojskowych,
  • II klasa – Wielki Oficer (Mare Ofițer) – 240 cywilów, 60 wojskowych,
  • III klasa – Komandor (Comandor) – 480 cywilów, 120 wojskowych,
  • IV klasa – Oficer (Ofițer) – 1 200 cywilów, 300 wojskowych,
  • V klasa – Kawaler (Cavaler) – 2 400 cywilów, 600 wojskowych,

oraz połączone z orderem:

  • trzystopniowy Krzyż Wiernej Służby – 8 400 osób,
  • trzystopniowy Medal Wiernej Służby – 5 400 osób (dla dwóch wyższych stopni)[7].

Wygląd odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Obecnie odznaka orderowa to emaliowany na niebiesko krzyż Ruperta z laurowym wieńcem pomiędzy ramionami. Środkowy medalion na połączeniu ramion zawiera Herb Rumunii na awersie, a na rewersie inskrypcję z nazwą orderu SERVICIUL CREDINCIOS (WIERNA SŁUŻBA) otoczoną wieńcem dębowym. Zawieszką jest kolejny wieniec z liści dębu. Wersja wojskowa posiada pomiędzy zawieszką a odznaką dodatkowe dwa skrzyżowane miecze z ostrzami skierowanymi w górę, a wersja wojenna ma miecze ułożone pomiędzy ramionami krzyża. Wieńce, medaliony i miecze są pozłacane dla klas I–IV, a dla klasy V – srebrne.

Gwiazda orderowa – tylko dla posiadaczy I i II klasy – ma wygląd rombu ułożonego ze złotych (dla kl. I) lub srebrnych (dla kl. II) promieni, z odznaką orderu umieszczoną wewnątrz.

Wstęga orderowa (lub wstążka dla niższych klas i stopni) jest niebieska, z szerokim białym paskiem pośrodku dla orderu; z białym paskiem wzdłuż środka i białymi paskami wzdłuż krawędzi dla krzyża; wąskim białym paskiem wzdłuż środka i wąskimi białymi paskami wzdłuż krawędzi dla medalu. Na wstążce orderu IV klasy (szer. 40 mm), dla odróżnienia od V klasy, umieszcza się rozetkę o średn. 25 mm. Klasę II i III nosi się na szyi (komandoria, szer. 45 mm), a klasę I na wielkiej wstędze (przez ramię do boku, szer. 100 mm).

Dla kobiet wyróżnionych I i II klasą insygnia są takie same jak dla mężczyzn, dla odznaczonych IV, V klasą oraz krzyżem – pozioma kokardka ze wstążki (dług. 120 mm), a przy medalu nieco krótsza kokardka (dług. 100 mm.).

Krzyż ma wygląd orderu V klasy ale jest nieemaliowany i wykonany z pozłacanego srebra, srebra lub brązowionego tombaku, w zależności od stopnia. Wersja wojskowa ma miecze u szczytu krzyża, a wersja wojenna pomiędzy ramionami.

Medal jest okrągły, z Herbem Rumunii na awersie i inskrypcją SERVICIUL CREDINCIOS na rewersie. Wykonany jest z pozłacanego srebra, posrebrzanego tombaku lub brązowionego tombaku, w zależności od stopnia. Wersja wojskowa i wojenna mają miecze u szczytu medali, różnią się jedynie wstążką (wojenna ma złote brzegi).

Cywilną miniaturą jest, w zależności og klasy lub stopnia:

  • I kl. – rozetka (∅ 8 mm) na złotym galoniku (16 × 6 mm),
  • II kl. – rozetka (∅ 8 mm) na srebrnym galoniku (16 × 6 mm),
  • III kl. – rozetka (∅ 8 mm) na prostokącie ze wstążki (16 × 6 mm),
  • IV kl. – rozetka (∅ 10 mm),
  • V kl. – prostokąt ze wstążki (16 × 6 mm),
  • krzyż – trójkąt równoboczny w kolorach wstążki (o boku 16 mm) – jeden wzór dla wszystkich stopni,
  • medal – trójkąt równoboczny w kolorach wstążki (o boku 16 mm) – jeden wzór dla wszystkich stopni.

Wojskową miniaturą jest baretka w kolorach odpowiednich dla danej klasy lub stopnia:

  • dla orderu – o wym. 24 × 10 mm (I, II, III kl.) lub 20 × 10 mm (IV i V kl.),
  • dla krzyża – o wym. 18 × 10 mm (jeden wzór dla wszystkich stopni),
  • dla medalu – o wym. 18 × 10 mm (jeden wzór dla wszystkich stopni).

Na baretkach wyższych stopni orderu umieszcza się dodatkowe akcesoria:

  • I kl. – srebrna ośmiopromienna gwiazdka (∅ 8 mm),
  • II kl. – srebrny romb (7 × 5 mm),
  • III kl. – srebrny dysk (∅ 5 mm),
  • IV kl. – rozetka (∅ 10 mm).

Wersja wojenna baretki ma dodatkowe złote krawędzie oraz:

  • dla orderu – miecze srebrne (wg tekstu ustawy; na jej załączniku z wzorem graficznym miecze są złote)
  • dla krzyża i medalu – miecze złote.

Miecze mają długość 15 mm; są umieszczane bezpośrednio na baretce pod akcesoriami (jeśli takie są)[4].

Klasy
Nazwa
polska
Nazwa
rumuńska
Baretka
wojskowa
Baretka
wojenna
I klasa Krzyż Wielki Mare Cruce
II klasa Wielki Oficer Mare Ofițer
III klasa Komandor Comandor
IV klasa Oficer Ofițer
V klasa Kawaler Cavaler
Krzyż Crucea
Medal Medalia

Odznaczeni[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Wiernej Służby (Rumunia).
 Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Wiernej Służby (Rumunia).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: 1939, s. 503.
  2. Legea pentru Reorganizarea Ordinelor Naţionale Române promulgată prin Decretul Regal nr.1545 din 18 aprilie 1932 [w:] Colecțiune de legi și regulamente (rum.). Bukareszt: Eminescu, 1937, s. 24
  3. a b c Ordinul, crucea şi medalia naţională “Serviciul Credincios”. Scurt istoric. presidency.ro. [dostęp 2017-09-13]. (rum.).
  4. a b Legea nr.29/2000 privind sistemul naţional de decoraţii al României. presidency.ro, 2000-04-07. s. 56-67, 370-381. [dostęp 2017-09-13]. (rum.).
  5. Constituţia Republicii Populare Române din 1948 (Art. 44). cdep.ro, 1948-04-13. [dostęp 2017-09-13]. (rum.).
  6. Romania's National System of Decoration. [w:] Romanian Legislation, vol.64, 2003 [on-line]. presidency.ro. s. 311-525. [dostęp 2017-09-13]. (ang.).
  7. a b Ordonanţa de urgenţă a Guvernului nr.105/2000 privind reinstituirea Ordinului, Crucii şi Medaliei Naţionale "Serviciul Credincios". presidency.ro, 2000-07-10. [dostęp 2017-09-13]. (rum.).