Orlikowo
53°19′17″N 22°16′05″E/53,321389 22,268056| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-420[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BLM |
| SIMC |
0398356[5] |
Położenie na mapie gminy Jedwabne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego  | |
| 53°19′17″N 22°16′05″E/53,321389 22,268056[1]
| |
Orlikowo – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Jedwabne[6][5]
Orlikowo położone jest ok. 6 km na północny zachód od Jedwabnego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jakuba Apostoła w Jedwabnem[7].
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0398362 | Grupka | część wsi |
| 0398379 | Łopata | część wsi |
| 0398385 | Zakosacz | część wsi |
| 0398391 | Zaolszynie | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś z połowy XV wieku. W 1443 roku książę mazowiecki Władysław I darował braciom Janowi i Piotrowi z Mianowa 20 włók ziemi położonych nad strumieniem Orlikowo. Założona tam wieś została nazwana Orlikowem. Piotr z Mianowa zaczął używać nazwiska Orlikowski już około 1480 roku.
Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wiskim ziemi wiskiej województwa mazowieckiego[8].
W 1784 roku wieś była zaściankiem szlacheckim, zamieszkanym przez następujące rodziny:
- Mroczkowscy
- Ramotowscy
- Supieńscy
W czasach zaborów w granicach Imperium Rosyjskiego. W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie kolneńskim, w gminie Jedwabne.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 271 osób, 270 było wyznania rzymskokatolickiego a 1 mojżeszowego. Jednocześnie 270 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 1 żydowską. Były tu 52 budynki mieszkalne[9]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Jedwabnem. Podlegała pod Sąd Grodzki w Stawiskach i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Jedwabnem[10].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego[11]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy[12].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W Orlikowie, podobnie jak w Jedwabnem znajduje się cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej. W okresie pierwszej wojny światowej przez Jedwabne przebiegała linia frontu niemiecko-rosyjskiego i zabitych żołnierzy niemieckich, głównie Polaków z okolic Poznania, chowano na utworzonym cmentarzu wojskowym. Do dnia dzisiejszego zachowały się płyty nagrobne i monument z częściowo zatartymi nazwiskami pochowanych tam żołnierzy i oficerów armii niemieckiej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93578
- ↑ Wieś Orlikowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-12-10].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 872 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 45.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1201.
- ↑ Карманный атлас СССР. 11-е изд. – Ленинград: ГУГК при СНК СССР, 1940, karta 39
- ↑ Städte und Amtsbezirke im Bezirk Bialystok [Stand 31. 7. 1944] [online], territorial.de [dostęp 2020-04-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czesław Brodzicki „Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej na tle wydarzeń historycznych w tym regionie Polski (do 1529 roku)” Warszawa 1994 rok
- Franciszek Czaykowski „Regestr Diesezjów, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783 – 1784” z przypisami i wstępem Krzysztofa Chłapowskiego i Sławomira Górzyckiego Warszawa 2006 rok
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Cykl Gminy polskie – gmina Jedwabne – historia.. odyssei.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-16)].
- Orlikowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 587.
- Orlikowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 415.
