Osiedle Chemiczna (Hajnówka)

Chemiczna (Fabryka Chemiczna)
	Dzielnica
	; Jeden z budynków mieszkalnych wybudowanych w latach 20. XX w.
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	hajnowski
Miasto	Hajnówka
W granicach miasta	1 lipca 1952
Strefa numeracyjna	085
Kod pocztowy	17-200
Tablice rejestracyjne	BHA
	Położenie na mapie Hajnówki Chemiczna (Fabryka Chemiczna)
	Położenie na mapie Polski Chemiczna (Fabryka Chemiczna)
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Chemiczna (Fabryka Chemiczna)
	Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Chemiczna (Fabryka Chemiczna)
	52°44′58″N 23°34′48″E/52,749444 23,580000

Osiedle Chemiczna (Fabryka Chemiczna) – jedna z najstarszych dzielnic Hajnówki.

Ulice[edytuj | edytuj kod]

Białostocka, J.Filipczuka, Fabryka chemiczna, T. Sołoniewicz

Nawiązuje do wybudowanej tu przez Niemców w 1916 r. fabryki suchej destylacji drewna. Fabryka produkowała między innymi materiały wybuchowe na potrzeby frontu, dlatego też nadano jej nazwę Fabryka Chemiczna.

Historia powstania[edytuj | edytuj kod]

W latach I wojny światowej okupujący tereny Puszczy Białowieskiej, Niemcy wybudowali na terenie obecnej Hajnówki kilka osiedli baraków w których rozlokowani byli jeńcy wojenni (Francuzi i Rosjanie). Największe osiedle baraków znajdowało się przy wybudowanej Fabryce Chemicznej (obecnie ul. Białostocka). Po zakończeniu działań wojennych i opuszczeniu tych terenów przez Niemców i jeńców wojennych baraki zasiedlała ludność cywilna.

Przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]

Na osiedlu Chemiczna w następnych latach powstało kilka uliczek, przy których budowano prowizoryczne ziemianki i trocinianki. W latach 20–30. w okolicy Fabryki Chemicznej wybudowano kilka budynków biurowych i kilka dla pracowników fabryki. Do czasów dzisiejszych pozostał tylko jeden z baraków wybudowanych w 1915 r. Barak do dziś jest zamieszkały choć lokatorzy dokonali w nim drobne przeróbki. W baraku po remizie strażackiej utworzono świetlice związków zawodowych pracowników fabryki. Mieściła się tam biblioteka zespół teatralny i śpiewaczy.

Za II RP należała do gminy Łosinka w powiecie bielskim w województwo białostockim. 13 kwietnia 1929 weszła w skład nowo utworzonej gminy Hajnówka w tymże powiecie^[2], której 1 kwietnia 1930 nadano status gminy wiejskiej o miejskich uprawnieniach finansowych^[3]. Gmina Hajnówka przetrwała tylko ponad rok, bo już 30 czerwca 1930 zniesiono ją, a Chemiczna (zakłady chemiczne Grodzisk) powróciła do gminy Łosinka^[4].

16 października 1933 roku Placówka wraz z Fabryką Chemiczną utworzyły gromadę Placówka w gminie Łosinka^[5].

1 października 1934 po raz drugi utworzono gminę Hajnówka, w związku z czym Fabrykę Chemiczną ponownie odłączono od gminy Łosinka (którą zniesiono) i włączono do gminy Hajnówka^[6].

Po II wojnie światowej Placówka zachowała przynależność administracyjną. 1 lipca 1952 gromadę Placówkę (z Fabryką Chemiczną) zniesiono, włączając ją do miasta Hajnówki^[1].

Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

1945 – Na terenie Fabryki Chemicznej przylegającej do osiedla, wznowiło działalność przedszkole prowadzone przez siostry zakonne. Od roku 1949 było to przedszkole świeckie. Przedszkole istniało do 1978, kiedy to przeniesiono je do nowego budynku na dzielnicy Placówka.
1955 – Zbudowano Zakładowy Dom Kultury „Górnik”.

III Rzeczpospolita[edytuj | edytuj kod]

Budynek biurowy Fabryki Chemicznej z lat 20. XX w. W roku 2004 przekształcony na blok mieszkalny.

Po przekształceniu Fabryki Chemicznej w firmę prywatną (początek lat 90.) mieszkania lokatorskie sprzedano dotychczasowym mieszkańcom. W roku 2004 w dawnym budynku biurowym pochodzącym z lat 20. po modernizacji i dostosowaniu, utworzono mieszkania lokatorskie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Dz.U. z 1952 r. nr 16, poz. 97
↑ Dz.U. z 1929 r. nr 23, poz. 244
↑ Dz.U. z 1929 r. nr 65, poz. 503
↑ Dz.U. z 1930 r. nr 48, poz. 406
↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 50
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 70, poz. 675

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Witold Tatarczyk - "Dzieje Hajnówki do 1944 roku" ISBN 83-905048-2-0 Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna w Hajnówce, Towarzystwo Przyjaciół Hajnówki.Rok wydania: 2000
Witold Tatarczyk - "Dzieje Hajnówki 1944-2000" ISBN 83-905048-3-9 Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna w Hajnówce. Rok wydania: 2001
Borys Nikitiuk – "Z dziejów Hajnówki i jej okolic (1915-1939)" ISBN 83-914635-1-6 Wydawca: Starostwo Powiatowe w Hajnówce. Rok wydania: 2003
Gazeta Hajnowska ISSN 1427-051X Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna w Hajnówce. Rok wydania: 2001-2007

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia fabryki i osiedla

[znies-1] Dz.U. z 1952 r. nr 16, poz. 97

[2] Dz.U. z 1929 r. nr 23, poz. 244

[3] Dz.U. z 1929 r. nr 65, poz. 503

[4] Dz.U. z 1930 r. nr 48, poz. 406

[5] Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 50

[6] Dz.U. z 1934 r. nr 70, poz. 675

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Części miasta wg TERYT	Czworaki Dolne Dubiny Górne Judzianka Kolejki Leśne Kozi Przeskok Leśna Lipiny Majdan Mazury Paszki Placówka Podlasie Poryjewo Stara Judzianka Wydmuchowo
Inne	Centrum Chemiczna Fabryka Chemiczna Lipowa Międzytory Mikołaja Reja Millenium Parkowa Stefana Batorego Siwa Kolonia
Dawne części Hajnówki	Postołowo (1951–52) Sawiny Gród (1951–52) Skryplewo (1951–52)