Parasola conopilus
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Parasola conopilus |
| Nazwa systematyczna | |
| Parasola conopilus (Kauffman) A.H. Sm. Contr. Univ. Mich. Herb. 5: 43 (1941) | |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Parasola conopilus (Kauffman) A.H. Sm. – gatunek grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1926 r. Gary Kauffmann nadając mu nazwę Hypholoma canoceps. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1941 r. Alexander Hanchett Smith, przenosząc go do rodzaju Psathyrella[1].
- Agaricus aratus Berk. 1860
- Agaricus conopilus Fr. 1821
- Agaricus conopilus f. superbus (Jungh.) Cooke 1891
- Agaricus conopilus var. superbus (Jungh.) Cooke 1891
- Agaricus subatratus Batsch 1786
- Agaricus superbus Jungh. 1830
- Drosophila conopilus (Fr.) Quél. 1886
- Drosophila subatrata (Batsch) Quél. 1886
- Pilosace conopilus (Fr.) Kuntze 1898
- Psathyra conopilus (Fr.) P. Kumm. 1871
- Psathyra conopilus var. subatrata (Batsch) J.E. Lange 1936
- Psathyra conopilus var. superbus (Jungh.) Massee 1892
- Psathyra elata Massee 1892
- Psathyra subatrata (Batsch) Quél. 1880
- Psathyrella arata Sacc. (887
- Psathyrella conopilus (Fr.) A. Pearson & Dennis 1948
- Psathyrella conopilus var. subatrata (Batsch) Citérin & Bon 1995
- Psathyrella subatrata (Batsch) Gillet 1878
Franciszek Błoński w 1889 r. opisywał ten gatunek jako kołpaczek stożkowaty, Władysław Wojewoda w 2003 r. nadał mu nazwę kruchaweczka twardotrzonowa[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do utworzonego w 2001 r. nowego rodzaju Parasola obydwie polskie nazwy są już niespójne z nazwą naukową.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wysokość 2-5 cm. Kształt stożkowaty lub dzwonkowaty, u starszych okazów brzeg jest nieco podwinięty. Nigdy nie jest płaski. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ma czerwonobrązowy kolor i jest żłobkowany (prześwitujące blaszki), w stanie suchym bladoochrowy. Nie posiada osłony, charakterystyczne natomiast dla tego gatunku są długie włoski (o długości do 0,5 mm), widoczne jednak tylko przez lupę[4].
U młodych okazów jasnoszarobrązowe, u starszych ciemnobrązowe. Ostrza blaszek pokryte białymi rzęskami (widocznymi tylko przez lupę)[4].
Wysokość do 2 cm, grubość 2-5 mm, walcowaty, cienki, łamliwy. Powierzchnia gładka, biaława[4].
Białawy, smak i zapach niewyraźny[4].
Czarny. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 14-19 × 7-8,5 μm, pod wpływem KOH wybarwiają się na ciemnobrązowo[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej[5], również w Europie Środkowej jest dość pospolity[4]. W Polsce również jest dość pospolity, w piśmiennictwie naukowym podano wiele jego stanowisk na terenie kraju[3].
Rośnie na humusie i ściółce leśnej w lasach liściastych, szczególnie wzdłuż ścieżek, ale także w miejscach składowania drzewa[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof, grzyb jadalny[4]. Zawiera związki chemiczne o nazwie drozofilina. Z owocników wyizolowano drozofilinę C i E (związki poliacetylenowe), a z hodowli grzybni drozofilinę A (związek fenolowy) i drozofilinę B (dwuterpen). Związki te charakteryzującą się właściwościami antybiotycznymi oraz przeciwwirusowymi, aktywnymi także w stosunku do wirusa grypy PRg[6].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Morfologicznie gołym okiem trudno odróżnić Parasola conopilus od niektórych podobnych gatunków z rodzaju Parasola i niektórych kruchaweczek, łatwo jednak zrobić to przy pomocy badań mikroskopowych, gdyż Parasola conopilus charakteryzuje się wieloma odmiennymi szczegółami budowy cystyd i zarodników[5]. Już za pomocą lupy łatwo też zauważyć jej bardzo długie włoski, nie występujące u żadnego z podobnych gatunków[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-01-07]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b c MushroomEXpert. [dostęp 2013-03-04]. (ang.).
- ↑ Grażyna Końska, Halina Komorowska. Lecznicze działanie grzybów. Wszechświat. Czasopismo przyrodnicze, t 110, nr 7-9/2009