Pelophylax

	Pelophylax
	Fitzinger, 1843
	; Żaba jeziorkowa (P. lessonae)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Podrząd	Neobatrachia
Rodzina	żabowate
Rodzaj	Pelophylax
	Typ nomenklatoryczny
	Rana esculenta Linneus, 1758 (= Rana esculenta var. lessonae Camerano, 1882)
Synonimy
	Palmirana Ritgen, 1828; Baliopygus Schultze, 1891;
	Palmirana Ritgen, 1828; Baliopygus Schultze, 1891;
Gatunki
	13 gatunków – zobacz opis w tekście
	13 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pelophylax – rodzaj płazów bezogonowych z rodziny żabowatych (Ranidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Północnej, Europie, na Bliskim Wschodzie i na wschód przez Rosję, Kaukaz i Afganistan do południowego Rosyjskiego Dalekiego Wschodu i Chińskiej Republiki Ludowej do Korei, Japonii, Tajwanu; w Erytrei; wprowadzone na Wyspy Kanaryjskie; izolowane populacje występują w regionie Asir w zachodniej Arabii Saudyjskiej oraz w oazach we wschodniej Arabii Saudyjskiej i Bahrajnie^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1843 roku austriacki zoolog Leopold Fitzinger w publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce gadów i płazów^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) żaba jeziorkowa (P. lessonae).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Palmirana: łac. palma ‘dłoń’^[5]; rana ‘żaba’^[6].
Pelophylax: gr. πηλος pēlos ‘glina, błoto’^[7]; φυλαξ phulax, φυλακος phulakos ‘stróż, strażnik, obserwator’, od φυλασσω phulassō ‘trzymać straż’^[8] .
Baliopygus: gr. βαλιος balios ‘cętkowany, nakrapiany’^[9]; -πυγος -pugos ‘-zady’, od πυγη pugē ‘zad, kuper, pośladki’^[10]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Rana ridibunda Pallas, 1771^[11].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[4]:

Pelophylax cretensis (Beerli, Hotz, Tunner, Heppich & Uzzell, 1994)
Pelophylax demarchii (Scortecci, 1929)
Pelophylax epeiroticus (Schneider, Sofianidou & Kyriakopoulou-Sklavounou, 1984)
Pelophylax fukienensis (Pope, 1929)
Pelophylax lessonae (Camerano, 1882) – żaba jeziorkowa^[12]
Pelophylax mongolius (Schmidt, 1925)
Pelophylax nigromaculatus (Hallowell, 1861)
Pelophylax perezi (López-Seoane 1885) – żaba pirenejska^[13]
Pelophylax plancyi (Lataste 1880)
Pelophylax porosus (Cope, 1868)
Pelophylax ridibundus (Pallas, 1771) – żaba śmieszka^[12]
Pelophylax saharicus (Boulenger, 1913)
Pelophylax shqipericus (Hotz, Uzzell, Günther, Tunner & Heppich, 1987)

Kleptony (hybrydogeniczne mieszańce)^[14]:

Pelophylax kl. esculentus – żaba wodna (P. lessonae × P. ridibundus)
Pelophylax kl. grafi (P. perezi × P. ridibundus)
Pelophylax kl. hispanicus (P. bergeri × P. ridibundus lub P. kl. esculentus – nie ma pewności)

Taksony nieprzypisane do żywej lub wymarłej populacji (nomina inquirenda)^[4]:

Hyla ranaeformis Laurenti, 1768
Hyla gibbosa Lacépède, 1788

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nomen nudum.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 31. (łac.).
↑ F. von Ritgen. Versuch einer natürlichen Eintheilung der Vögel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 14 (6), s. 278, 1828. (niem.).
↑ E. Schultze. Amphibia Europaea. „Jahresbericht und Abhandlungen des Naturwissenschaftlichen Vereins in Magdeburg”. 1890, s. 177, 1891. (niem.).
↑ ^a ^b ^c D. Frost: Pelophylax Fitzinger, 1843. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-13]. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 181.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 217.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 186.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 196.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 33.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 215.
↑ A. Dubois & A. Ohler. Frogs of the subgenus Pelophylax (Amphibia, Anura, genus Rana): a catalogue of available and valid scientific names, with comments on name bearing types, complete synonymies, proposed common names, and maps showing all type localities. „Zoologica Poloniae”. 39, s. 183, 1996. (ang.).
↑ ^a ^b W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 254, 269, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 66, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).
↑ G. Holsbeek, R. Jooris. Potential impact of genome exclusion by alien species in the hybridogenetic water frogs (Pelophylax esculentus complex). „Biol Invasions”. 12, s. 1–13, 2010. Springer Netherlands. DOI: 10.1007/s10530-009-9427-2. ISSN 1387-3547.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Nomen nudum.

[Fitzinger-1] L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 31. (łac.).

[Ritgen-3] F. von Ritgen. Versuch einer natürlichen Eintheilung der Vögel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 14 (6), s. 278, 1828. (niem.).

[Schultze-4] E. Schultze. Amphibia Europaea. „Jahresbericht und Abhandlungen des Naturwissenschaftlichen Vereins in Magdeburg”. 1890, s. 177, 1891. (niem.).

[Frost-5] D. Frost: Pelophylax Fitzinger, 1843. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-13]. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=221_181]-6] Jaeger 1959 ↓, s. 181.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=257_217]-7] Jaeger 1959 ↓, s. 217.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=226_186]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 186.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=236_196]-9] Jaeger 1959 ↓, s. 196.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=73_33]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 33.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=255_215]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 215.

[dub&ohl-12] A. Dubois & A. Ohler. Frogs of the subgenus Pelophylax (Amphibia, Anura, genus Rana): a catalogue of available and valid scientific names, with comments on name bearing types, complete synonymies, proposed common names, and maps showing all type localities. „Zoologica Poloniae”. 39, s. 183, 1996. (ang.).

[Juszczyk-13] W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 254, 269, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

[Keller&inni-14] E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 66, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

[Holsbeek10-15] G. Holsbeek, R. Jooris. Potential impact of genome exclusion by alien species in the hybridogenetic water frogs (Pelophylax esculentus complex). „Biol Invasions”. 12, s. 1–13, 2010. Springer Netherlands. DOI: 10.1007/s10530-009-9427-2. ISSN 1387-3547.

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]