Polskie Siły Powietrzne we Francji
Polskie Siły Powietrzne we Francji (PSP) – trzeci, obok wojska i marynarki wojennej, rodzaj sił zbrojnych Wojska Polskiego we Francji tworzony z kadry lotniczej docierającej do Francji już w trakcie kampanii wrześniowej przez Rumunię, Węgry, Jugosławię, Grecję.
Historia PSP we Francji[edytuj | edytuj kod]
Organizacja polskich jednostek[edytuj | edytuj kod]
Po upadku Polski zaczęto tworzyć nowe jednostki we Francji. Na podstawie umowy lotniczej z Francją podpisanej 4 stycznia 1940 przystąpiono do sformowania 2 dywizjonów lotniczych wraz z personelem naziemnym, 2 eskadr współdziałania oraz bliżej niekreślonej ilości rezerwowych jednostek kadrowych. 10 stycznia pierwsza grupa lotników została skierowana do Bazy Lotniczej w Montpellier (grupę tę później nazywano Eskadrą Montpellier) i rozpoczęła szkolenie, które pierwotnie było zaplanowane na 3 do 4 miesięcy, jednak na skutek szybkich postępów u kursantów zostało zakończone po upływie miesiąca. Po zakończeniu szkolenia w dniu 26 marca, podczas uroczystej odprawy, piloci Eskadry zostali przydzieleni kluczami do francuskich dywizjonów celem odbycia praktyki frontowej[1].
Po ukończeniu kursu w Montpellier, następne grupy szkoliły się już w ośrodku Bron pod Lyonem. A należały do nich: Dywizjon I/145 (warszawski) – który jako jedyny ukończył proces formowania i wziął udział w walkach jako kompletna jednostka wyposażona w myśliwce Caudron CR.714 (przerobione na wojskowe samoloty sportowe, była to jedyna jednostka używająca tych samolotów), Dywizjon II/145 (krakowsko-poznański) – który do dnia zawieszenia broni nie ukończył procesu formowania i nie wziął udziału w walkach oraz Dywizjon III/145 (dębliński) nazywany później tzw. Dywizjonem Fińskim, gdyż był wstępnie przeznaczony do wsparcia brytyjsko-francuskiego korpusu ekspedycyjnego wspierającego wojska fińskie odpierające agresję ZSRR w 1940 – który również nie zdołał wziąć udziału w walkach ze względu na wcześniej podpisane radziecko-fińskie zawieszenie broni.
W dniu 1 marca odpłynął do francuskiej Afryki Północnej oddział składający się z mechaników, instruktorów oraz uczniów, którzy w Polsce przeszli jedynie częściowe przeszkolenie lotnicze, a w ośrodkach na terenie Afryki mieli zostać doszkoleni. Oddział ten został rozlokowany na 4 lotniskach: w Rabacie, Marakeszu, Blidzie i Maison Blanche. W Rabacie znajdowała się szkoła obserwatorów lotniczych i w niej ulokowano 2 polskie eskadry (37 pilotów i 17 mechaników). W ciągu 4 miesięcy szkolenia wylatano ok. 4000 lotów przy czasie łącznym ok. 2100 godz. W Marakeszu szkoliło się ponad 200 pilotów, którzy w Polsce ukończyli szkolenie wstępne. Po ukończeniu kursu zostali oni w większości zakwalifikowani na kurs wyższego pilotażu w Fezie. W Blidzie znajdowała się szkoła bombardowania i strzelania powietrznego, do której przydzielono 35 pilotów i 95 osób personelu naziemnego. Piloci, w większości instruktorzy polskich szkół lotniczych, po krótkim przeszkoleniu zostali przydzieleni do zadań instruktorskich. W parku lotniczym w Maison Blanche pracowało ok. 200 polskich mechaników lotniczych stanowiąc trzon wykwalifikowanego personelu bazy.
Ponadto w okresie od podpisania umowy lotniczej do dnia podpisania zawieszenia broni ponad 20 wyższych oficerów zostało przydzielonych na praktykę do francuskich sztabów lotniczych, a jeden ukończył Francuską Wyższą Szkołę Lotniczą.
Polscy piloci latali na wielu typach maszyn, m.in. Morane-Saulnier MS.406, Caudron CR.714, Curtiss P-36 Hawk.
Rozkazem Wodza Naczelnego z dnia 1 grudnia 1939 zostały awansowane do stopnia podporucznika lotnictwa i przyjęte do PSP wyszkolone jeszcze w kraju 4 pilotki: Wanda Modlibowska, Zofia Szczecińska-Turowicz, Stefania Wojtulanis i Anna Leska.
Spis jednostek PSP[edytuj | edytuj kod]
Samodzielne jednostki myśliwskie[edytuj | edytuj kod]
- Dywizjon I/145 „Warszawski"
- Dywizjon II/145 „Krakowsko-poznański"
- Dywizjon III/145 „Dębliński" (Fiński)
- Dywizjon IV
- Polski Myśliwski Dywizjon Ruchomy (PMDR)
Klucze Frontowe (KF)[edytuj | edytuj kod]
- Klucz Frontowy Nr 1 (Ła) przy GC III/2
- Klucz Frontowy Nr 2 (Pe) przy GC II/6
- Klucz Frontowy (Ce) przy GC II/6
- Klucz Frontowy Nr 3 (Su) przy GC III/6
- Klucz Frontowy (Ba) przy GC III/6
- Klucz Frontowy Nr 4 (Bu) przy GC III/1
- Klucz Frontowy Nr 5 (Br) przy GC I/2
- Klucz Frontowy Nr 6 (Go) przy GC II/7
- Klucz Frontowy (Jan) przy GC II/7
- Podwójny Klucz Frontowy Nr 7 "Wy" przy GC II/10
- Podwójny Klucz Frontowy Nr 8 "Ja" przy GC II/1
- Podwójny Klucz Frontowy Nr 10 (Ga) przy GC III/10
- Klucz Frontowy (Pa) przy GC II/8
- Podwójny Klucz Frontowy "Wi" przy GC II/9
Klucze Obrony Lokalnej (KOL) i Kominowe (KK)[edytuj | edytuj kod]
- Klucz Obrony Lokalnej Nr 9 "Ko" (ELD/Chateaudun)
- I Klucz Kominowy (Kr) w Etampes (ECD I/55)
- II Klucz Kominowy (Op) (ELD/Romorantin-Lanthenay)
- III Klucz Kominowy (Ku) (ECD/Nantes)
- IV Klucz Kominowy (He) (ELD/Chateauroux)
- V Klucz Kominowy (Kos) (ELD/Bourges)
- VI Klucz Kominowy (Sa) (ELD/Toulouse)
- VII Klucz Kominowy - 1 Eskadra (Koolhoven/Clermont)
- VIII Klucz Kominowy - 2 Eskadra (Koolhoven/Salon)
- IX Klucz Kominowy (Jan) (ELD/Angers)
- X Klucz Kominowy (Fa) (ELD/Cognac)
- XI Klucz Kominowy (Kow) (ELD/La Rochelle)
- Klucz Kominowy "Kol" w Rennes
Jednostki bombowe i współpracy[edytuj | edytuj kod]
- I Dywizjon Bombowy
- I Dywizjon Współpracy
- II Dywizjon Współpracy
- Grupa Szkół Lotniczych
- Dywizjon Szkolny
Podsumowanie działań jednostek PSP[edytuj | edytuj kod]
Wysiłek operacyjny jednostek PSP[edytuj | edytuj kod]
W okresie 27 marca - 20 kwietnia 1940
| Wysiłek operacyjny i bojowy | Straty w samolotach nieprzyjaciela zadane przez polskich pilotów | |||
| Rok 1940 | Razem | Rok 1940 | Razem | |
|---|---|---|---|---|
| liczba lotów | 714 | zniszczone | 519/10 | |
| samoloto-zadań | 1916 | prawdopodobnie zniszczone | 3 | |
| godzin lotów | 2238 | uszkodzone | 63/5 | |
| straty własne w samolotach | 44 | |||
Straty personelu latającego PSP[2][edytuj | edytuj kod]
| Rok 1940 | Razem |
|---|---|
| polegli | 11 |
| ranni | 2 |
| zaginieni | 8 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Izydor Koliński, Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo), Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. 9, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa, Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989, ISBN 83-11-07329-5..
- „Pilot Wojenny”. 2(14)/2001, s. 118 – 128, 03.2001. Warszawa: ECHO.
- Jerzy Bogdan Cynk, Polskie Siły Powietrzne w wojnie 1939-43, tom 1 i 2, AJ-Press, 2002.