Pomnik Poległych w Toruniu

Pomnik Poległych
Kriegerdenkmal
	; Pomnik poległych, w tle ówczesny Teatr Miejski
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Miejscowość	Thorn
Miejsce	Theaterplatz (ob.Plac Teatralny)
Typ pomnika	Wieża
Data odsłonięcia	22 marca 1880
Data likwidacji	18 stycznia 1920
	Położenie na mapie Torunia Pomnik Poległych
	Położenie na mapie Polski Pomnik Poległych
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Pomnik Poległych
	53°00′45″N 18°36′11″E/53,012500 18,603056

Pomnik poległych, w tle (od lewej) Kościół św. Szczepana, obecny Urząd Miasta i Hotel Polonia (Thorner Hof)

Pomnik Poległych (Pomnik Zwycięstwa, Kriegerdenkmal) – pomnik upamiętniający pruskich żołnierzy z powiatu toruńskiego, poległych w czasie wojen prusko-duńskiej, prusko-austriackiej i francusko-pruskiej. Pomnik znajdował się na bezimiennym wówczas placu (późniejszy Plac Teatralny^[1]) w Toruniu. Zburzony w 1920 roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

22 marca 1880 roku został położony kamień węgielny pod pomnik, czego dokonali przedstawiciele toruńskiego oddziału Związku Wojaków-Weteranów. Istniał do 1920 roku, kiedy po wyzwoleniu Torunia został rozebrany razem z innymi monumentami upamiętniającymi wojsko pruskie. Istniały plany, ostatecznie niezrealizowane, by na jego miejscu wznieść podobny w formie Obelisk Niepodległości Polski^[2].

Projekt i wymowa[edytuj | edytuj kod]

Autorem projektu pomnika był berliński architekt Johannes Otzen, wykonawcą – Ernest Schwarz. Monument w założeniach pomysłodawców miał upamiętniać pruskich żołnierzy pochodzących z powiatu toruńskiego, którzy zginęli w czasie wojen: prusko-duńskiej, prusko-austriackiej i francusko-pruskiej. Wzniesiony został z glazurowanej cegły, miał formę neogotyckiej, ostro zakończonej wieży dekorowanej ze wszystkich stron podobnie ukształtowanymi sterczynami oraz mozaikami. Te ostatnie, wykonane w Wenecji, przedstawiały udział 61 pułku piechoty w bitwie pod Dijon oraz śmierć dowodzącego toruńskim batalionem Landwehry ppor. Coelera pod Chateaux Villersexelles, nawiązując tym samym do udziału żołnierzy z Torunia w wojnie francusko-pruskiej. Całość wieńczył triumfujący pruski orzeł, pomnik od ulicy oddzielony był okrągłym pasem zieleni.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

A. Ziółkiewicz, A. Paczuski, Pomniki Torunia, Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Toruniu, Toruń 2002, ISBN 83-87768-85-5

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ WaldemarW. Pankowski WaldemarW., Album toruński, 2008 .
↑ Toruński Serwis Turystyczny

[1] WaldemarW. Pankowski WaldemarW., Album toruński, 2008 .

[2] Toruński Serwis Turystyczny

[1]

[2]

Pomniki osób	Mikołaja Kopernika (1853) Christopha Daniela Janitzena (1899) gen. Józefa Bema (1959) Samuela Bogumiła Lindego (1976) Ludwika Rydygiera (1978) Stanisława Moniuszki (1986) Stefana Łaszewskiego (1997) Józefa Piłsudskiego (2000) Jana Pawła II (2007) Ludwika Kolankowskiego (2001) Stefana Wincentego Frelichowskiego (2007) Władysława Raczkiewicza (2010) Jerzego Popiełuszki (2011) Józefa Hallera (2012) Henryka Sienkiewicza (2012) gen. Elżbiety Zawackiej (2014) Stefana Wyszyńskiego (2017)
Pomniki religijne	św. Józef (?) Madonna (1927/2007) Chrystus Król (1997) Matka Boża Oczekująca (2020)
Zespoły pomnikowe, obeliski i kamienie (niepełna lista)	Żołnierzy Bawarskich (1888) Chwalebne kamienie (1912) flisak (1914) Dzieci Polskie Matce Polski (1933) Ofiar Hitleryzmu (1958) Ofiar pracowników młyna (1967) Kotwica (1972) Artylerii Polskiej (1972) „De revolutionibus” (1973) Helios (1973) kolejarzy (1976) Policji Toruńskiej (1978) Artylerii Polskiej (1980) Lotników Toruńskich (1985) Ofiar członków grupy oporu (1987?) Ofiar Stalinizmu (1991) Dar Miasta Czadca (2000) Okręgu Pomorskiego ZWZ AK (2008) Ofiar Barbarki (2009) Pamięci jeńców brytyjskich (2009) Żołnierzy Wyklętych (2014) Ofiar Zbrodni Pomorskiej (2018) Ofiar obozów jenieckich (2019) Pomnik Wojsk Balonowych (1937/2020)
Pomniki nieistniejące (niepełna lista)	Kolumna Maryjna (1730-1817) Pomnik Poległych (1880-1920) Wilhelma I (1904-1919) Wojaka Pruskiego (wówczas w Podgórzu; 1908–1920) Ottona von Bismarcka (1901-1926) 63. Pułku Piechoty (1931-1939) Pomnik Armii Czerwonej (1946-1997) Tablica Juliana Nowickiego (1956-2012)