Protefs (1927)
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1927 |
| Wodowanie |
24 października 1927 |
 Polemiko Naftiko
| |
| Wejście do służby |
31 sierpnia 1929 |
| Zatopiony |
29 grudnia 1940 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
68,6 m |
| Szerokość |
5,73 m |
| Zanurzenie |
4,18 m |
| Zanurzenie testowe |
85 m |
| Rodzaj kadłuba |
dwukadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1420 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 10 torped, 1 działo kal. 100 mm, 1 działko plot. kal. 40 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
8 × 550 mm |
| Załoga |
41 |
Protefs (Y-3) (gr.: Πρωτεύς) – grecki okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jednostka prototypowa swojego typu. Okręt został zwodowany 24 października 1927 roku we francuskiej stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes, a do służby w Marynarce Grecji wszedł w sierpniu 1929 roku. „Protefs” uczestniczył w wojnie grecko-włoskiej, podczas której 29 grudnia 1940 roku został zatopiony na Morzu Adriatyckim przez włoski torpedowiec „Antares”.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Jednostka została zamówiona przez rząd Grecji w 1925 roku[1]. Projekt okrętu, autorstwa inż. Jeana Simonota[1][2], był bardzo zbliżony do francuskiego typu Sirène i stanowił powiększoną wersję typu Katsonis[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, wszystkie wyrzutnie torped umieszczono w kadłubie sztywnym[2][3].
„Protefs”[a] zbudowany został w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes[3][4]. Stępkę okrętu położono w 1927 roku[1], został zwodowany 24 października 1927 roku[2][5][b], a do służby w Polemiko Naftiko przyjęto go 31 sierpnia 1929 roku[1][6]. Jednostka otrzymała nazwę nawiązującą do mitologicznego bóstwa morskiego – Proteusza oraz numer burtowy Y-3[1][7]. Koszt budowy okrętu wyniósł 119 000 £[4][7].
Dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]
„Protefs” był dużym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 68,6 metra, szerokość 5,73 metra i zanurzenie 4,18 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 750 ton, a w zanurzeniu 960 ton[2][3][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 1420 koni mechanicznych (KM)[2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1200 KM[2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9,5 węzła w zanurzeniu[2][3]. Zasięg wynosił 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][8][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 105 ton oleju napędowego[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 85 m[1].
Okręt wyposażony był w osiem wewnętrznych wyrzutni torped kalibru 550 mm: sześć na dziobie oraz dwie na rufie, z łącznym zapasem 10 torped[1][7][e]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 100 mm L/40 Schneider, umieszczone na obrotowej platformie na przedzie kiosku, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi oraz działko plot. kal. 40 mm L/39 Mark II[1][5].
Załoga okrętu składała się z 41 oficerów, podoficerów i marynarzy[2][3].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Podczas inwazji Włoch na Grecję, 29 grudnia 1940 roku „Protefs”, pod dowództwem kmdr. ppor. Hadjiconstantisa (Hatsikostantisa), 40 Mm na wschód od Brindisi (na pozycji 40°31′N 19°02′E/40,516667 19,033333) storpedował i zatopił duży włoski transportowiec „Sardegna” (11 452 BRT)[6][9]. Wkrótce po udanym ataku okręt został staranowany i zatopiony przez eskortujący statek torpedowiec „Antares”[6][9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W większości opracowań okręt nosi nazwę „Proteus”[2][3].
- ↑ Navypedia podaje, że wodowanie miało miejsce rok później, 24 października 1928 roku[1].
- ↑ O. Parkes podaje, że wyporność wynosiła 700/930 ton[4]; według F.E. McMurtriego wyporność wynosiła 718/960 ton[7], Navypedia podaje wyporność standardową 730 ton i normalną 790/960 ton[1].
- ↑ Według P.E. Fontenoya zasięg okrętu na powierzchni wynosił 3500 Mm przy 10 węzłach[3].
- ↑ O. Parkes oraz Jane’s Fighting Ships of World War II podają, że okręt przenosił 8 torped[4][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 405.
- ↑ a b c d e f g h i Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 185.
- ↑ a b c d Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 245.
- ↑ a b c Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 157.
- ↑ a b c Guðmundur Helgason: RHS Proteus (Y 3). uboat.net. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
- ↑ a b c d Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 241.
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 545.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: GLAFKOS submarines (1929-1930). Navypedia. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: RHS Proteus (Y 3). uboat.net. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, DECEMBER 1940 (Part 2 of 2) Sunday 15th - Tuesday 31st. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-10]. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
