Przejdź do zawartości

Pucharek owocowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pucharek owocowy
Ilustracja
Owocniki na żołędziu
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

tocznikowate

Rodzaj

pucharek

Gatunek

pucharek owocowy

Nazwa systematyczna
Hymenoscyphus fructigenus (Bull.) Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 673 (1821)

Pucharek owocowy (Hymenoscyphus fructigenus (Bull.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny tocznikowatych (Helotiaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenoscyphus, Helotiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1785r. Jean Baptiste François Bulliard nadając mu nazwę Peziza fructigena. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray[1].

Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich:

  • Ciboria fructigena (Bull.) Killerm. 1935
  • Helotium fructigenum (Bull.) Fuckel 1870[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocniki

Typu apotecjum, zbudowany z miseczki i trzonka. Miseczka o średnicy do 4 mm na trzonku o wysokości kilku mm. Powierzchnia górna gładka lub drobno chropowata, powierzchnia dolna jednolicie biaława do bardzo bladożółtej[3]. Miąższ białawy, półprzeźroczysty[4].

Cechy mikroskopowe

Worki 85–140 × 7–10 µm, 8-zarodnikowe, maczugowato-cylindryczne, z tępo stożkowatym wierzchołkiem, zwężające się ku podstawie. Wierzchołki w roztworze Lugola zabarwiające się na czerwono-brązowo, w KOH na niebiesko, w odczynniku Melzera nieamyloidalne. Askospory (12,5–) 13,5–17,0 × 3,5–4,5 (–5,0) µm, Q=3,38–4,08, wrzecionowato-elipsoidalne, nieco nierównoboczne, gładkie, szkliste, bez przegród lub z jedną, rzadko dwoma przegrodami. Parafizy o szerokości do 3 µm, szkliste, niektóre z zawartością złocistożółtych granulek, z tępymi wierzchołkami, proste do lekko wygiętych. Zewnętrzna warstwa owocnika zbudowana z pryzmatycznych komórek o wymiarach 18–34 × 4–12 (–23) µm i ścianach o grubości do 1,2 µm. Trzon zbudowany z cienkich, splecionych strzępek o szerokości 2–7 µm[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Podano stanowiska pucharka owocowego w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii. Najwięcej stanowisk podano w Europie, występuje tu na całym obszarze z wyjątkiem części południowo-wschodniej[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła kilkadziesiąt stanowisk[7]. Nowe stanowiska podano także w latach następnych[8], a najbardziej aktualne są w internetowym atlasie grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[9].

Grzyb saprotroficzny. Rozwija się na opadłych owocach dębów[7], rzadziej buków, grabów i leszczyny[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-10] (ang.).
  2. Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-10] (ang.).
  3. Michael Kuo, Hymenoscyphus fructigenus [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  4. a b Fruchtschalenbecherchen, Eichen-Fruchtschalenbecherchen, Gelbes Eichen-Becherchen [online], 123Pilzsuche [dostęp 2023-03-11] (niem.).
  5. Panagiotis Delivorias i inni, Some interesting species of Hymenoscyphus from Greece, „Mycologica Balcanica”, 105 (7), 2010, s. 105–110 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  6. Występowanie Hymenoscyphus fructigenus na świecie (mapa) [online], gbif.org (ang.).
  7. a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  8. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
  9. Aktualne stanowiska pucharka owocowego w Polsce [online], gbif.org (pol.).