Puzik
| Chamaea fasciata[1] | |||
| (Gambel, 1845) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Chamaea | ||
| Gatunek |
puzik | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Puzik[4] (Chamaea fasciata) – gatunek małego ptaka z rodziny ogoniatek (Paradoxornithidae). Zasiedla zachodnią część Ameryki Północnej (zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk). Jedyny przedstawiciel rodzaju Chamaea[4][5]. Nie jest zagrożony.
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się następujące podgatunki[5]:
- Ch. fasciata phaea – zachodni Oregon
- Ch. fasciata margra – południowo-centralny Oregon
- Ch. fasciata rufula – północno-zachodnia Kalifornia
- Ch. fasciata fasciata – zachodnio-centralna Kalifornia
- Ch. fasciata henshawi – południowa Kalifornia i północno-zachodni Meksyk
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Spotykany na wysokościach od poziomu morza do 2600 m n.p.m.[6] Zamieszkuje zarośla złożone z krzewów i niskich drzew (chaparral), nadbrzeżne zakrzewienia, parki i duże ogrody.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 14,9–15,7 cm, w tym ogona ok. 8,7 cm i dzioba 1,1 cm. Skrzydło mierzy ok. 5,8 cm[7]. Masa ciała wynosi 13–16 g. Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Zależnie od podgatunku, upierzenie od czerwonawobrązowego do szarego, jednak zawsze wierzch ciała ciemniejszy. Gardło i pierś mogą pokrywać mało widoczne pasy. Skrzydła krótkie i zaokrąglone. Ogon długi, często zadarty. Dziób ciemny, krótki, nieznacznie zakrzywiony. Nogi i stopy ciemnoszare.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Zbiera z kory i gałęzi, rzadziej liści, owady, ich larwy oraz pająki. Potrafi na krótko zawisnąć w powietrzu. W locie łapie ćmy i motyle. Rzadko schodzi na ziemię, na której porusza się krótkimi podskokami. Obie płcie bronią swojego terytorium i rzadko je opuszczają.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Gniazdo w kształcie kubeczka, zrobione z traw i kory, mieści się na wysokości 17–280 cm nad ziemią. Może być zbudowane na bylicy kalifornijskiej (Artemisia californica), Baccharis pilularis z rodziny astrowatych, jeżynie Rubus ursinus, Toxicodendron diversilobum z rodziny nanerczowatych, Adenostoma fasciculatum z rodziny różowatych, Rhamnus californica (szakłakowate), daglezji zielonej (Pseudotsuga menziesii), kropliku żółtym (Mimulus guttatus), orlicy pospolitej (Pteridium aquitinum), wyce (Vicia spp.), Lupinus arboreus (bobowate właściwe), leszczynie Corylus cornuta, dębach Quercus agrifolia i Quercus lobata, olszach (Alder spp.) oraz winorośli Vitis californica[8].
Jaja w liczbie 3–5 jasne, zielononiebieskie, o wymiarach około 1,7×1,3 cm (0,70×0,52 cala)[9]. Inkubacja trwa 15–16 dni, wysiadują oba ptaki z pary. Pisklęta opierzają się w pełni po 12–22 dniach od wyklucia. Zostają z rodzicami do nadejścia wiosny. Uzyskują możliwość rozrodu po 2 latach. Długość życia wynosi do 12 lat.
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje puzika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznawany jest za umiarkowanie spadkowy[3]. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 2,2 miliona osobników[3][10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chamaea fasciata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ W. Gambel. Description of new, and little known Birds, collected in Upper California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 2, s. 265–266, 1845. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Chamaea fasciata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2022-2 [dostęp 2023-10-08] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paradoxornithidae Horsfield & Moore,F, 1854 - ogoniatki - Parrotbills and allies (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-09].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Chamaea fasciata. BirdLife International. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
- ↑ Subfamily Chamaeanae. W: Spencer Fullerton Baird: Birds. Waszyngton: 1858, s. 370.
- ↑ G.R. Geupel, G. Ballard, M.K. Chase: Wrentit (Chamaea fasciata). The Coastal Scrub and Chaparral Bird Conservation Plan: a strategy for protecting and managing coastal scrub and chaparral habitats and associated birds in California, 2002. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-23)].
- ↑ S.F. Baird, T.M. Brewer & Robert Ridgway: A History of North American Birds. T. 1. Boston: 1875, s. 84–85.
- ↑ Wrentit Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nicole Bouglouan: Wrentit. Oiseaux-Birds, 2010.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).