Pál Járdányi
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci | |
Gatunki | |
Zawód |
Pál Járdányi (ur. 30 stycznia 1920 w Budapeszcie, zm. 27 lipca 1966 tamże[1][2]) – węgierski kompozytor i muzykolog.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W wieku 6 lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach, w wieku 10 na fortepianie[2]. W latach 1936–1940 studiował w Akademii Muzycznej w Budapeszcie grę na skrzypcach u Ede Zathureczkyego[2], a w latach 1938–1942 kompozycję u Zoltána Kodálya i Alberta Siklósa[1][2]. W 1943 roku uzyskał ponadto tytuł doktora filozofii na Uniwersytecie Budapeszteńskim na podstawie dysertacji A kidei magyarság világi zenéje[1][2]. W latach 1946–1959 był wykładowcą Akademii Muzycznej w Budapeszcie[1][2]. Działał też jako krytyk muzyczny[1][2]. Od 1948 roku był zatrudniony w Węgierskiej Akademii Nauk, od 1960 roku kierował jej wydziałem muzycznym[2]. Otrzymał nagrodę im. Erkela (1952 i 1953) oraz nagrodę im. Kossutha (1954)[1][2]. Opublikował pracę Magyar népdaltípusok (Budapeszt 1961)[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Styl Járdányia, ukształtowany pod wpływem twórczości Zoltána Kodálya i Béli Bartóka, cechuje się wyraźnymi elementami folklorystycznymi[2]. Po 1949 roku kompozytor podporządkował się narzuconym odgórnie wymogom socrealizmu, znacznie upraszczając swój język dźwiękowy[2]. W pracy muzykologicznej zajmował się typologią pieśni ludowych oraz wpływem uwarunkowań społecznych i geograficznych na formy i styl muzykowania ludowego[2].
Wybrane kompozycje
[edytuj | edytuj kod](na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- Sinfonietta na orkiestrę smyczkową (1940)
- Divertimento concertante (1949)
- poemat symfoniczny Tisza mentén (1951)
- Symfonia „Vörösmarty” (1953)
- Borsodi rapszódia (1953)
- Marsz symfoniczny (1953)
- Koncert na harfę i orkiestrę kameralną (1959)
- Vivente e moriente (1963)
- Concertino na skrzypce i orkiestrę smyczkową (1964)
- Székely rapszódia (1965)
Utwory kameralne
- Sonata na skrzypce i fortepian (1944)
- 2 kwartety smyczkowe (1947, 1954)
- Sonata na flet i fortepian (1952)
- Fantazja i wariacje na kwintet dęty (1955)
- Kwartet na 3 skrzypiec i wiolonczelę (1958)
- Trio smyczkowe (1959)
Utwory fortepianowe
- Rondo (1939)
- Sonata (1940)
- Sonata na 2 fortepiany (1942)
- Bolgár ritmusok na fortepian na 4 ręce (1946)
Utwory wokalne
- Missa brevis in modo gregoriano na chór a cappella z sopranem i basem solo (1940)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1719. ISBN 978-0-02-865528-4.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 427–428. ISBN 83-224-0453-0.
- ISNI: 0000000109859143
- VIAF: 71581736
- LCCN: n80106841
- GND: 130866784
- BnF: 13936978m
- SUDOC: 118805673
- SBN: PUVV479347
- NLA: 36049191
- NKC: kup20010000043895
- NTA: 074963201
- BIBSYS: 90517324
- CiNii: DA09043749
- Open Library: OL5282175A
- PLWABN: 9810579810505606
- NUKAT: n2003039101
- J9U: 987007282691905171
- LNB: 000275814
- LIH: LNB:BcY/;=Bf
- NSZL: 41775