Pēteris Vasks

Pēteris Vasks

Data i miejsce urodzenia	16 kwietnia 1946 Aizpute
Pochodzenie	łotewskie
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia
Strona internetowa

Pēteris Vasks (ur. 16 kwietnia 1946 w Aizpute) – łotewski kompozytor.

Życiorys

W latach 1964–1970 studiował u Vytautasa Šereiki w konserwatorium w Wilnie (kontrabas), następnie w latach 1973–1978 był uczniem w klasie kompozycji Valentina Utkinsa w konserwatorium w Rydze. Grał jako kontrabasista w orkiestrze Filharmonii Litewskiej (1966–1969), Łotewskiej Filharmonicznej Orkiestry Kameralnej (1969–1970) oraz orkiestrze symfonicznej radia i telewizji łotewskiej (1970–1974). W 1980 roku został wykładowcą kompozycji w konserwatorium w Rydze. Członek honorowy Łotewskiej Akademii Nauk (1994) oraz członek Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie.

Otrzymał nagrodę im. Herdera (1996) oraz wielką łotewską nagrodę muzyczną (1993, 1998 i 2000). Odznaczony łotewskim Orderem Trzech Gwiazd III klasy (2001) oraz estońskim Orderem Gwiazdy Białej III klasy (2005).

Twórczość

W swojej muzyce stosuje skale modalne i skale molowe, motywy z łotewskich melodii ludowych oraz powolne tempo narracji, nadające całości miękkie brzmienie i elegijność, podkreślaną niekiedy dodatkowo przez kontrasty temp i nastrojów oraz silną pulsację w miejsce szerokich płaszczyzn melodyczno-harmonicznych. Wykorzystuje z reguły tradycyjne metody kształtowania narracji, nadające jego dziełom rys zachowawczy i konserwatywny. Wpływ na twórczość Vasksa wywarł dorobek polskiej szkoły sonorystycznej, wykorzystywany w sferze kolorystycznej do podkreślenia harmonii i aury emocjonalnej. Jego kompozycje mają charakter programowy, kompozytor traktuje polaryzację ekspresji, przeciwstawienie skupienia medytacyjnego silnemu patosowi oraz neoromantyczne gesty muzyczne jako wyraz sprzeciwu wobec niszczenia przyrody i zaniku tradycyjnych wartości etycznych we współczesnym świecie.

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych)

Utwory orkiestrowe

• Rush Hour (1978)
• Cantabile na smyczki (1979)
• Vēstījums Botschaft na smyczki, perkusję i 2 fortepiany (1982)
• Musica dolorosa na smyczki (1983)
• Lauda (1986)
• Koncert na rożek angielski (1989)
• 3 symfonie (I „Balsis” 1990–1992, II 1998–1999, III 2005)
• Koncert wiolonczelowy (1993–1994)
• Musica adventus na smyczki (1995–1996)
• Tālā gaisma na skrzypce i orkiestrę smyczkową (1996–1997)
• Composition (2001)
• Viatore (2002)
• Musica appasionata (2002)
• Sala (2006)

Utwory kameralne

• 3 utwory na klarnet i fortepian (1973)
• Partita na wiolonczelę i fortepian (1974, zrewid. 2001)
• Chamber Music na smyczki i perkusję (1975)
• Moments musicaux na klarnet (1977)
• 2 kwintety dęte (I „Mūzika aizlidojušajiem putniem” 1977, II „Mūzika aizgājušam draugam”” 1982)
• 5 kwartetów smyczkowych (I 1977, II Vasaras dziedājumi 1984, III 1995, IV 1999, V 2004)
• Grāmata čellam na wiolonczelę (1978)
• 3 skatieni na 2 instrumenty (1979)
• Koncert na kotły i perkusję (1979–1986)
• Ainava ar putniem na flet (1980)
• Pieskārieni na obój (1982)
• Maza vasaras mūzika na skrzypce i fortepian (1985)
• Episodi e Canto perpetuo na trio fortepianowe (1985)
• Sonata na kontrabas solo (1986)
• Pavasara sonāte na sekstet smyczkowy (1987)
• Musique de soir na róg i organy (1988)
• Vientulības sonāte na gitarę (1990)
• Sonata na flet solo (1992)
• Kwartet fortepianowy (2001, zrewid. 2002)
• Bass Trip na kontrabas (2003)
• Canto di forza na 12 wiolonczel (2005)

Utwory fortepianowe

• Muzyka na 2 fortepiany (1974)
• In Memoriam na 2 lub 4 fortepiany (1977)
• Toccata na 2 fortepiany (1977)
• Maza nakts mūzika (1978)
• Baltā ainava (1980)
• Rudens mūzika (1981)
• Izdegušās zemes ainavas (1992)
• Spring Music, „quasi una sonata” (1995)

Utwory organowe

• Cantus ad pacem (1984)
• Musica seria (1988)
• Te Deum (1991)
• Viatore (2003)

Utwory wokalne

• Concerto vocale na chór (1978)
• kantata kameralna Latvija (1987)
• Dona nobis pacem na chór i orkiestrę smyczkową lub organy (1996)