Ramphastos

	Ramphastos
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – tukan tęczodzioby (R. sulfuratus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Nadrodzina	Ramphastoidea
Rodzina	tukanowate
Podrodzina	tukany
Rodzaj	Ramphastos
	Typ nomenklatoryczny
	Ramphastos erythrorhynchus J.F. Gmelin, 1788 (= Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Bucco Möhring, 1758; Tucaius Bonaparte, 1854; Burhynchus Cassin, 1867; Tucanus Cassin, 1867; Ramphodryas Cassin, 1867; Dinorhamphus F. Heine, Jr., 1890; Machlostomus F. Heine, Jr., 1890;
	Bucco Möhring, 1758; Tucaius Bonaparte, 1854; Burhynchus Cassin, 1867; Tucanus Cassin, 1867; Ramphodryas Cassin, 1867; Dinorhamphus F. Heine, Jr., 1890; Machlostomus F. Heine, Jr., 1890;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ramphastos – rodzaj ptaka z podrodziny tukanów (Ramphastinae) w rodzinie tukanowatych (Ramphastidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 42–61 cm; masa ciała 265–860 g^[9]. Rodzaj ten skupia największych przedstawicieli rodziny. Różnice międzygatunkowe w ich kolorystyce zaznaczone są głównie na szyi i piersi, dziobie oraz w okolicy oczu. Kolor kupra oraz piór okolic kloaki również zmienny, czerwony, żółty albo biały^[10].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ramphastos: Ulisses Aldrovandi w 1599 roku zapisał z błędem nazwę „Ramphastos” bazując na „Ramphestes” Gessnera z 1560 roku (gr. ῥαμφηστης rhamphēstēs „nosaty”, od ῥαμφη rhampē „dziób”), błędna nazwa została następnie przejęta przez Linneusza^[11].
Bucco: łac. bucca „policzek, zwłaszcza gdy jest nadęty” (nazwa Bucco pierwotnie stosowana była na określenie tukanów i pstrogłowów ze względu na ich pełne policzki)^[11]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
Tucaius: epitet gatunkowy Ramphastos tucai Lichtenstein, 1823^[a]; guar. Tukâ-í „mały tukan”, nazwa używana na określenie tukana lub arasari^[11]. Gatunek typowy: Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766.
Burhynchus: gr. βου- bou- „ogromny”, od βους bous „byk”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”^[11]. Gatunek typowy: Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830.
Tucanus: epitet gatunkowy Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758; guar. Tu-kán „silny młotnik”, nazwa używana na określenie tukana^[11]. Gatunek typowy: Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758.
Ramphodryas: gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”; δρυας druas, δρυαδος druados „driada, nimfa drzewna”, od δρυς drus, δρυος druos „drzewo”^[11]. Gatunek typowy: Ramphastos ariel Vigors, 1826.
Dinorhamphus: gr. δεινος deinos „potężny”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[11]. Nowa nazwa dla Tucanus Cassin, 1867 ze względu na puryzm.
Machlostomus: gr. μαχλος makhlos „lubieżny, rozwiązły”; στομα stoma, στοματος stomatos „usta”^[11]. Nowa nazwa dla Tucaius Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]:

Ramphastos toco Statius Müller, 1776 – tukan wielki
Ramphastos ambiguus Swainson, 1823 – tukan czarnodzioby
Ramphastos tucanus Linnaeus, 1758 – tukan czerwonodzioby
Ramphastos sulfuratus Lesson, 1830 – tukan tęczodzioby
Ramphastos brevis Meyer de Schauensee, 1945 – tukan górski
Ramphastos vitellinus M.H.C. Lichtenstein, 1823 – tukan żółtogardły
Ramphastos dicolorus Linnaeus, 1766 – tukan zielonodzioby

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Synonim R. dicolorus.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ramphastos, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 103. (łac.).
↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 1, 12. (niderl.).
↑ Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 119, 1854. (łac.).
↑ Cassin 1867 ↓, s. 102.
↑ Cassin 1867 ↓, s. 104.
↑ Cassin 1867 ↓, s. 106.
↑ ^a ^b F. Heine: Fam. Ramphastidae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 228. (łac.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Toucans (Ramphastidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.rampha1.01. [dostęp 2020-10-08]. (ang.).
↑ Daša Wernerová. Tukany i arasari. „Nowa Exota”. 3/2018. s. 31–32. ISSN 1214-8962.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ramphastinae Vigors, 1825 - tukany (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J. Cassin. A Study of the Ramphastidae. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 19, s. 100–124, 1867. (ang.).

[a-12] Synonim R. dicolorus.

[itis-1] Ramphastos, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 103. (łac.).

[Möhring-3] P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 1, 12. (niderl.).

[Bonaparte-4] Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 119, 1854. (łac.).

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/112/mode/1up_102]-5] Cassin 1867 ↓, s. 102.

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/114/mode/1up_104]-6] Cassin 1867 ↓, s. 104.

[CITEREFCassin1867[https://www.biodiversitylibrary.org/item/84741#page/116/mode/1up_106]-7] Cassin 1867 ↓, s. 106.

[Heine-8] F. Heine: Fam. Ramphastidae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 228. (łac.).

[Winkler&inni-9] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Toucans (Ramphastidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.rampha1.01. [dostęp 2020-10-08]. (ang.).

[ne-10] Daša Wernerová. Tukany i arasari. „Nowa Exota”. 3/2018. s. 31–32. ISSN 1214-8962.

[Jobling-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ramphastinae Vigors, 1825 - tukany (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[12]