Rezerwat przyrody Staniszewskie Błoto
54°21′54″N 18°01′36″E/54,365000 18,026667| rezerwat leśny, torfowiskowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
7 kwietnia 1962 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
130,41 ha |
Położenie na mapie gminy Kartuzy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kartuskiego  | |
| 54°21′54″N 18°01′36″E/54,365000 18,026667
| |
Rezerwat przyrody Staniszewskie Błoto (kaszb. Stajszewsczé Błoto) – leśno-torfowiskowy rezerwat przyrody na Pojezierzu Kaszubskim na obszarze Kaszubskiego Parku Krajobrazowego w kompleksie Lasów Mirachowskich. Został utworzony w 1962 roku na powierzchni 44,58 ha[1]; w 1989 roku powiększono go do 130,41 ha[2]. Obejmuje największe na Pojezierzu Kaszubskim, kopułowe torfowisko wysokie typu bałtyckiego. Złoże torfu osiąga tu miejscami ponad 10 metrów miąższości[3]. Najbliższe miejscowości to Mirachowo i Bącka Huta.
Rezerwat leży na terenie obszarów Natura 2000 – Lasy Mirachowskie PLB220008 oraz Staniszewskie Błoto PLH220027[3].
Torfowisko zostało uznane za obiekt ochrony już w 1916 roku[3].
Szata roślinna[edytuj | edytuj kod]
Jeszcze 100 lat temu Staniszewskie Błoto porośnięte było bezleśnymi mszarami, tworzonymi przez mchy torfowce. Na skutek prowadzonych melioracji – odwodnień, wykonanych i wielokrotnie odnawianych, aby prowadzić tu gospodarkę leśną (również po utworzeniu rezerwatu!), ten unikatowy krajobraz, przypominający nieco torfowiska Laponii, całkowicie zanikł. Wysychająca kopuła zarosła borami bagiennymi. Drzewostany te również stały się z czasem bardzo cennymi elementami przyrody Staniszewskiego Błota, jednak i one zaczęły ulegać degradacji, w miarę jak postępował spadek poziomu wody. Na wyspach mineralnych występują również lasy bukowo-dębowe. Roślinność jest w znacznym stopniu zmieniona wskutek nasadzenia świerka. Obecnie prowadzony jest program renaturyzacji torfowiska, polegający m.in. na piętrzeniu wody w rowach melioracyjnych poprzez budowę zastawek. Umożliwił on już ponowne zabagnienie centralnej części torfowiska, gdzie zachowały się resztki bezdrzewnych mszarów, oraz zarośnięcie torfowcami samych rowów. W rezerwacie występują chronione gatunki roślin: rosiczka okrągłolistna, widłak jałowcowaty, wrzosiec bagienny oraz (bardzo licznie) bagno zwyczajne. Walory rezerwatu wzbogaca występowanie kilku rzadkich gatunków mchów torfowców (Sphagnum wulfianum, S. tenellum, S. fuscum).
Porosty i grzyby wielkoowocnikowe[edytuj | edytuj kod]
Aż 20 stwierdzonych tu porostów zaliczanych jest do gatunków specjalnej troski – chronionych, rzadkich lub zagrożonych. Niektóre porosty rezerwatu są bardzo rzadkie nie tylko w skali regionalnej, ale i krajowej. Jednym z nich jest Absconditella pauxilla, znana jest w Polsce tylko ze Staniszewskiego Błota i pobliskiego rezerwatu Kurze Grzędy. Bardzo cennym gatunkiem związanym z torfowiskami wysokimi i dobrze zachowanymi bagiennymi borami sosnowymi jest także Cladonia stygia, utrzymująca się w rezerwacie od kilkudziesięciu lat. Ponadto występują 4 taksony uznawane za wskaźniki lasów o dużej ciągłości ekologicznej: Arthonia vinosa, Biatora turgidula i Fellhaneropsis myrtillicola. Choć grzyby wielkoowocnikowe nie były przedmiotem badań, warto tu wspomnieć o znalezieniu w 1997 roku podgrzybka pasożytniczego, umieszczonego na Czerwonej Liście Grzybów Polski.
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Fauna bezkręgowców, choć relatywnie uboga, charakteryzuje się obecnością rzadkich i zagrożonych gatunków, ograniczonych swoim występowaniem do torfowisk wysokich i przejściowych z torfowcami. Wśród owadów wodnych są to m.in. chruścik żółtonóg Hagenella clathrata oraz chrząszcze pływaczek brunatek Hydroporus gyllenhalii i pływaczek czarnogłów H. morio, tworzące tu bardzo liczne populacje, zaś wśród bezkręgowców lądowych pająk Diplocephalus dentatus, mrówka mszarnica Formica picea i chrząszcz z rodziny kusakowatych myśliczek lustrzany Stenus lustrator. Kuczman Palpomyia nigripes ma tu jedno z dwóch znanych stanowisk w Polsce. Niewielkie zróżnicowanie drzewostanów jest przyczyną ubóstwa fauny leśnej, jednak i tutaj odnotowano kilka ciekawszych taksonów, jak kornik bielojad olbrzymi Dendroctonus micans czy ptaki – lelek kozodój i włochatka. Do 1957 roku w rezerwacie znajdowało się tokowisko głuszców.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ M.P. z 1962 r. nr 30, poz. 135
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 17, poz. 119
- ↑ a b c Program Ochrony Przyrody na lata 2018-2027 NADLEŚNICTWO KARTUZY. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku, 2018-03-19. s. 53–54. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Herbich J., Ciechanowski M. (red.), Przyroda rezerwatów Kurze Grzędy i Staniszewskie Błoto na Pojezierzu Kaszubskim, Wyd.: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 2009, 472 ss.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rezerwat przyrody Staniszewskie Błoto. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-05-27].