Rizoktonioza

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rizoktonioza na korzeniu buraka cukrowego
Rizoktonioza siewek fasoli
Rizoktonioza na pędzie nadziemnym buraka cukrowego

Rizoktonioza – grupa grzybowych chorób roślin. Początkowo znany był tylko jeden wywołujący ją patogen – (Rhizoctonia solani), stąd nazwa choroby. Później okazało się, że oprócz niego chorobę tę czasami wywołują także inne gatunki grzybów[1].

Rhizoctonia solani pasożytuje na ponad 300 gatunkach roślin[2], m.in. na buraku cukrowym, kukurydzy, ziemniaku, rzepaku, zbożach, pomidorze, kapuście i in.[3] Niektóre z wywoływanych przez niego chorób mają własną nazwę, np. rizoktonioza ziemniaka, ostra plamistość oczkowa, brunatna zgnilizna korzeni. Pozostałe są opisywane ogólnie jako rizoktoniozy, np. rizoktonioza papryki, rizoktonioza fasoli itp.[4] Rizoktoniozy występujące na młodych roślinach są rodzajem zgorzeli siewek.

Rhizoctonia solani występuje w glebie, głównie w postaci przetrwalnikowych sklerocjów, dużo rzadziej w postaci grzybni. Źródłem zakażenia mogą być także porażone bulwy, korzenie czy nasiona. W glebie sklerocja mogą przetrwać przez wiele lat. Rozprzestrzeniany jest podczas zabiegów agrotechnicznych. Zaczyna się rozwijać pod wpływem substancji chemicznych wydzielanych przez rosnącą roślinę lub powstających przy rozkładzie organicznych resztek roślinnych. Może wniknąć do rośliny zarówno przez naturalne otwory i uszkodzenia naskórka, jak i przez zdrowy naskórek rozpuszczając za pomocą enzymów chroniącą go kutykulę[3]. Atakuje głównie podziemne części rośliny i przyziemne części pędu. Widoczne są na nich objawy w postaci brunatnych plam, często wgłębionych. Powoduje to osłabienie wzrostu siewek i obumieranie niektórych z nich. Uszkodzenie przez grzybnię wiązek przewodzących powoduje zaburzenia w transporcie wody, soli mineralnych i asymilatów skutkujące obumieraniem części roślin[2]. Szczególnie podatne na rizoktoniozę są młode i szybko rosnące rośliny[5].

Rizoktoniozy roślin uprawnych w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Ochrona[edytuj | edytuj kod]

Ochrona przed rizoktoniozami polega na:

  • używaniu podczas siewu czy sadzenia bulw i nasion wolnych od patogenu lub zaprawianych fungicydami,
  • zmianowaniu roślin,
  • dobór pod uprawę ze stanowisk z glebą przepuszczalną i szybko się nagrzewającą,
  • odkażanie termiczne lub chemiczne podłoża w szklarniach,
  • opryskiwanie roślin lub doglebowe stosowanie fungicydów zawierających chlorotalonil, tiofanat-metylu i iprodione,
  • na plantacjach ziemniaków skracanie okresu ich przebywania w ziemi przez sadzenie bulw podkiełkowanych i wykopki zaraz po dojrzeniu bulw[5][2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
  2. ↑ a b c Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Choroby roślin uprawnych, t. 2, Poznań: PWRiL, 2011, s. 400, 402, ISBN 978-83-09-01077-7.
  3. ↑ a b ''Rhizoctonia solani'' [online] [dostęp 2017-05-06].
  4. ↑ Gerard Meudec, Jean-Yves Prat, Denis Retournard, Choroby i szkodniki warzyw, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Delta W-Z”, ISBN 83-7175-543-0.
  5. ↑ a b Janusz Błaszkowki, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rizoktonioza&oldid=67920098”