Rudolph Reti
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód |
Rudolph Reti, również Réti, serb. Рудолф Рети Rudolf Reti (ur. 27 listopada 1885 w Užicach, zm. 7 lutego 1957 w Montclair w stanie New Jersey[1][2][3]) – amerykański teoretyk muzyki, pianista i kompozytor pochodzenia serbskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Brat szachisty Richarda Rétiego[3]. Uczył się gry na fortepianie w wiedeńskiej Musikakademie i studiował muzykologię na Uniwersytecie Wiedeńskim[1][2], pobierał też prywatnie lekcje kompozycji u Arnolda Schönberga[2]. W 1910 roku uzyskał stopień doktora[3]. Działał na rzecz popularyzacji muzyki współczesnej zarówno jako wykonawca, jak i teoretyk, był jednym ze współzałożycieli Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (1922)[1][2]. Dokonał prawykonania wielu atonalnych utworów Schönberga, m.in. Drei Klavierstücke (1911)[2]. W latach 1930–1938 publikował krytyki muzyczne w wiedeńskim czasopiśmie „Das Echo”[2][3]. W 1938 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych[1][2][3]. Wykładał na Yale University[3]. Był redaktorem „Musical Digest” i działaczem American Musicological Society[2]. W 1943 roku poślubił kanadyjską pianistkę Jean Sahlmark, z którą w 1950 roku osiadł w Montclair w stanie New Jersey[1].
Opublikował prace teoretyczno-analityczne poświęcone twórczości Ludwiga van Beethovena i Roberta Schumanna: The Thematic Process in Music (1951) oraz Thematic Patterns in Sonatas of Beethoven (1967)[2]. Ponadto był autorem pracy teoretycznej Tonality, Atonality, Pantonality (1958)[1][2][3]. Wychodząc od poglądów Arnolda Schönberga sformułował pojęcie „komórki integrującej” (basic cell), odnoszące się do abstrakcyjnego zbioru kilku klas wysokości, wyodrębnianego jako fundament wielu różnych tematów melodycznych, ulegającego następnie różnym upostaciowieniom[2].
Skomponował m.in. utwory Symphonia mystica (1951), Triptychon na orkiestrę (1953) i Concertino na wiolonczelę i orkiestrę (1953), ponadto 2 koncerty fortepianowe, sonatę skrzypcową, utwory fortepianowe i wokalne oraz pieśni[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2967. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 370. ISBN 978-83-224-0837-7.
- ↑ a b c d e f g Dictionary of German Biography. T. Volume 8 Plett – Schmidseder. München: K.G. Saur, 2005, s. 266–267. ISBN 3-598-23298-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rudolph Reti – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project