Rupia (roślina)

Rupia
	; Rupia morska i Ruppia cirrhosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	rupiowate
Rodzaj	rupia
	Nazwa systematyczna
	Ruppia L.; Sp. Pl. 127. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Ruppia maritima L.)
Synonimy
	Bucafer Adans.; Buccaferrea P.Micheli ex Petagna; Dzieduszyckia Rehmann;
	Bucafer Adans.; Buccaferrea P.Micheli ex Petagna; Dzieduszyckia Rehmann;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Rupia (Ruppia L.) – jedyny rodzaj roślin z rodziny rupiowatych (Ruppiaceae). Obejmuje 8^[5]–11^[6] gatunków. Występują one na całym świecie^[4], przy czym jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest rupia morska R. maritima^[7]. Są to rośliny wodne rosnące w wodach zasolonych^[5].

Nazwa rodzajowa i rodziny utworzona została od nazwiska niemieckiego botanika – Heinricha Bernharda Ruppa (1688–1719)^[5].

Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele rodzaju rupia występują na wszystkich kontynentach. Jedynymi regionami niezasiedlonymi przez te rośliny są wyspy środkowego Atlantyku, Mongolia, Papua-Nowa Gwinea, wyspy południowo-środkowego Pacyfiku i Antarktyda kontynentalna^[4].

Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne, monopodialne^[2], z kłączem smukłym, zwykle rozgałęzionym. Pędy walcowate, zwężające się, wydłużone lub krótkie^[8]. Korzenie nieliczne, włókniste^[5].
Liście: Ulistnienie naprzemianległe, skrętoległe, ale często liście osadzone niemal naprzeciwlegle^[5]. Liście siedzące, wstęgowate, z pojedynczą ale wyraźną wiązką przewodzącą^[2], całobrzegie w dolnej części, drobnoząbkowane w górnej. Przylistki przylegające do nasady liścia i pochwy liściowej. Pochwy liściowe krótko uszkowate, pozbawione języczka^[8]^[5].
Kwiaty: Obupłciowe, małe, pozbawione okwiatu, zebrane w kilkukwiatowe kłosy wyrastające na szypułach. Pręciki dwa z siedzącymi główkami. Słupki cztery lub więcej, wolne, jednozalążkowe, siedzące. Znamiona słupków siedzące^[8].
Owoce: Niesymetryczne pestkowce. Nasiona pozbawione bielma^[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośliny wieloletnie lub jednoroczne, zasiedlające słonawe, brachiczne lub bardzo słone wody^[8], rzadziej słodkie^[5].

Kwiaty są zarówno zapylane pod powierzchnią wody jak i za pośrednictwem wiatru. Ziarna pyłku mają kształt litery V i splatają się w łańcuszki^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rupia Ruppia to jedyny rodzaj z rodziny rupiowatych Ruppiaceae w obrębie rzędu żabieńcowców Alismatales należących do kladu jednoliściennych. W obrębie rzędu stanowią grupę siostrzaną dla bałwanicowatych Cymodoceaceae, przy czym odrębność obu taksonów w randze rodziny bywa kwestionowana^[2].

Pozycja filogenetyczna rodziny w obrębie rzędu^[2]:

żabieńcowce

obrazkowate Araceae

kosatkowate Tofieldiaceae

	żabiściekowate Hydrocharitaceae

	łączniowate Butomaceae

żabieńcowate Alismataceae

bagnicowate Scheuchzeriaceae

onowodkowate Aponogetonaceae

świbkowate Juncaginaceae

Maundiaceae

posydoniowate Posidoniaceae

	rupiowate Ruppiaceae

	bałwanicowate Cymodoceaceae

	zosterowate Zosteraceae

	rdestnicowate Potamogetonaceae

Wykaz gatunków^[6]

Ruppia bicarpa Yu Ito & Muasya
Ruppia brevipedunculata Shuo Yu & Hartog
Ruppia cirrhosa (Petagna) Grande
Ruppia didyma Sw. ex Wikstr.
Ruppia drepanensis Tineo
Ruppia filifolia (Phil.) Skottsb.
Ruppia maritima L. – rupia morska
Ruppia megacarpa R.Mason
Ruppia polycarpa R.Mason
Ruppia sinensis Shuo Yu & Hartog
Ruppia tuberosa J.S.Davis & Toml.

Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Z wyjątkiem Ruppia didyma i Ruppia drepanensis wszystkie gatunki rupii są ujęte w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych ze statusem LC (mniejszej troski)^[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ Ruppia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-06-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 130. ISBN 978-1842466346.
↑ ^a ^b Ruppia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-23].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Youhao Guo, Robert R. Haynes i C. Barre Hellquist: Flora of China. Vol. 23: Ruppiaceae. [dostęp 2011-02-07].
↑ Rośliny kwiatowe. [T.] 2, Warszawa: "Muza", 1998, s. 350-351, ISBN 83-7079-779-2, OCLC 830208478 .
↑ IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. [dostęp 2011-02-07].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[3] Ruppia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-06-25]. (ang.).

[kew-4] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).

[maarten-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 130. ISBN 978-1842466346.

[powo-6] Ruppia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-23].

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 158, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-8] Youhao Guo, Robert R. Haynes i C. Barre Hellquist: Flora of China. Vol. 23: Ruppiaceae. [dostęp 2011-02-07].

[encyk-9] Rośliny kwiatowe. [T.] 2, Warszawa: "Muza", 1998, s. 350-351, ISBN 83-7079-779-2, OCLC 830208478 .

[10] IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. [dostęp 2011-02-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]