Żabieńcowate
| ||
 Żabieniec babka wodna | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | jednoliścienne | |
| Rząd | żabieńcowce | |
| Rodzina | żabieńcowate | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Alismataceae Vent. Tabl. Règne Vég. 2: 157. 5 Mai 1799, nom. cons. | ||
| Mapa zasięgu | ||
| ||
.jpg)
Żabieńcowate (Alismataceae Vent.) – rodzina roślin wodnych lub błotnych należąca do jednoliściennych. Obejmuje 16[2]–17[3] rodzajów z ok. 115[3][1] gatunkami. Rozległy zasięg obejmuje obszary pod wpływem klimatu umiarkowanego oraz strefę międzyzwrotnikową[1], poza terenami pustynnymi[3]. Najwięcej gatunków występuje na kontynentach amerykańskich[4]. Tkanki roślin zawierają sok mleczny[1].
Liście limnocharisa żółtego Limnocharis flava są spożywane jako warzywo w Azji południowej. We wschodniej części tego kontynentu jadane są także kłącza strzałki wodnej Sagittaria sagittifolia. Indianie żywili się natomiast strzałką szerokolistną Sagittaria latifolia. Niektóre gatunki z rodzajów Echinodorus i Helanthium uprawiane są jako rośliny akwariowe, z kolei rośliny z rodzajów strzałka Sagittaria, żabieniec Alisma i Echinodorus uprawiane są jako ozdobne w stawach, głównie w strefie międzyzwrotnikowej[3].
Spis treści
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Niby-ogonkowe, równolegle unerwione z poprzecznymi wiązkami przewodzącymi.
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany rozgałęzione okółkowo. Kwiaty promieniste, złożone z dwu trójkrotnych, barwnych okółków okwiatu. Pręciki ułożone są na dnie kwiatowym spiralnie (jeżeli występują w większej ilości) lub tworzą pojedynczy okółek (jest ich wtedy 6). Słupków może być także wiele lub 6 tworzonych przez wolne owocolistki. U niektórych gatunków kwiaty są rozdzielnopłciowe.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Zgodnie z danymi APweb żabiściekowate należą do rzędu żabieńcowców i zajmują w jego drzewie filogenetycznym następującą pozycję[1]:
| żabieńcowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W systemie APG III rodzina żabieńcowatych została połączona z wyłączaną wcześniej (do systemu APG II z 2003 włącznie) rodziną limnocharysowatych (Limnocharitaceae). Wyodrębnianie tej rodziny zmieniało żabieńcowate w takson parafiletyczny[1].
- Wykaz rodzajów[5]
- Albidella Pichon – takson monotypowy z gatunkiem Albidella nymphaeifolia
- Alisma L. – żabieniec
- Astonia S.W.L.Jacobs – takson monotypowy z gatunkiem Astonia australiensis
- Baldellia Parl. – żabienica
- Burnatia Micheli – takson monotypowy z gatunkiem Burnatia enneandra
- Butomopsis Kunth – monotypowy rodzaj z 1 gatunkiem Butomopsis latifolia
- Caldesia Parl. – kaldezja
- Damasonium Mill.
- Echinodorus Rich. ex Engelm.
- Helanthium (Benth. & Hook.f.) Engelm. ex J.G.Sm.
- Hydrocleys Rich. – hydrokleja
- Limnocharis Bonpl.
- Limnophyton Miq.
- Luronium Raf. – elisma – takson monotypowy z gatunkiem elisma wodna (Luronium natans)
- Ranalisma Stapf
- Sagittaria L. – strzałka
- Wiesneria Micheli
- Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabieńcowce (Alismatales Dumort.), podrząd Alismatineae Engl., rodzina żabieńcowate (Alismataceae Vent.)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2019-05-03].
- ↑ List of Genera in ALISMATACEAE. W: Vascular plant families and genera [on-line]. mobot.org. [dostęp 2019-05-03].
- ↑ a b c d Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 122. ISBN 978-1842466346.
- ↑ Gurcharan Singh: Plant Systematics. Enfield: Science Publishers, 2004, s. 339-341. ISBN 1-57808-351-6.
- ↑ Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-01-31].
- ↑ Crescent Bloom: Alismataceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romualdo Gonzales-Fragoso, P. Alfonso Luisier, Pont Font y Quer, Jose Maria Ninot, Montserrat Aguasca, Xavier Font, Jaume Llistosella, Josep Mestres, Maite Sebastia: Historia naturalna. Botanika. Warszawa: Muza SA, 1994. ISBN 83-7079-174-3.
