Rusko (powiat świdnicki)
50°59′27″N 16°27′44″E/50,990833 16,462222| wieś | |
_%C5%9Bwietlica.jpg) Świetlica wiejska w Rusku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011[2]) |
380 |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
58-120[3] |
| SIMC |
0855820 |
Położenie na mapie gminy Strzegom  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |
| 50°59′27″N 16°27′44″E/50,990833 16,462222[1]
| |
_pomnik.jpg)
Rusko (niem. Rauske) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W 1193 roku nazywana Ruschi, potem zwana też Rawske. Miejscowość została wymieniona w zlatynizowanej formie Ruzke w łacińskim dokumencie wydanym w 1201 roku[4]. Kolejna wzmianka o miejscowości znajduje się w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie wieś zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Ruske”[5]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Rusk[6][7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W odkrywkowej kopalni kaolinitu odkryto cztery zespoły mikrolityczne, których wytwórcą był Homo erectus. Narzędzia te były odłupkami z retuszami zębatymi. Datowane są na ok. 500 tys. lat temu, są więc, tak jak podobne narzędzia z Trzebnicy, najstarszymi odkrytymi w Polsce[8]. Istniał tu najstarszy na Dolnym Śląsku wiatrak z 1580 r. Istniejący kościół wzmiankowano w 1239 roku. Zrekatolicyzowany po wojnie trzydziestoletniej w 1653 roku. Od 1756 roku istniała we wsi ewangelicka szkoła powszechna z dwoma nauczycielami. W 1895 roku wieś miała 53 domy mieszkalne i liczyła 587 mieszkańców. W 1933 roku wieś miała 71 domów mieszkalnych i liczyła 701 mieszkańców, w tym 511 ewangelików oraz 189 katolików. W latach 50. i 60. XX wieku we wsi zlokalizowany był obóz pracy przymusowej[9], w którym przetrzymywani byli więźniowie (m.in. polityczni) wykorzystywani do pracy przy wydobyciu gliny niezbędnej do produkcji materiałów ogniotrwałych w pobliskich zakładach ceramicznych w Jaroszowie; glinę lepszej jakości, białą, dostarczano stąd do Fabryki Porcelany "Krzysztof" w Wałbrzychu. W latach 60. XX wieku na terenie wsi odnaleziono ślady osadnictwa ludzkiego sprzed ok. 440-370 tys. lat[10].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[11]:
- kościół filialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, według tradycji wybudowany ok. 1190 r., wzmiankowany po raz pierwszy w 1239 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118594
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1116 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 58.
- ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 281.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ Jan Michał Burdukiewicz, Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy [online], 16 lutego 2020, s. 4 [dostęp 2020-12-05].
- ↑ "Gułag Rusko", Wratislaviae Amici
- ↑ Prehistoria ziem polskich
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 163. [dostęp 2012-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Colmar Grünhagen, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866 (niem.).
- Marek Czapiński, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Zerelik-Historia Śląska, Wrocław 2002, str.19
