Przejdź do zawartości

SS Great Eastern

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SS Great Eastern
Ilustracja
Bandera

 Wielka Brytania

Port macierzysty

Liverpool

Dane podstawowe
Typ

statek pasażerski

Materiał

stal

Historia
Data budowy

1854

Data wodowania

31 stycznia 1858

Data oddania do eksploatacji

1860

Data wycofania ze służby

1889

Dane techniczne
Liczba pasażerów

4000

Długość całkowita (L)

211 m

Szerokość (B)

25 m

Wysokość (H)

18 m

Pojemność

18 914 RT

Ożaglowanie
Liczba masztów

6

Napęd mechaniczny
Moc silnika

11 000 KM

Liczba śrub napędowych

1

Prędkość maks.

15 w.

„Great Eastern” od strony rufy, z przycumowanymi obok mniejszymi jednostkami

SS Great Eastern (wstępna nazwa Leviathan) – statek parowy zaprojektowany przez Isambarda Kingdoma Brunela, zwodowany w 1858 i oddany do eksploatacji po jego śmierci. Był wówczas największym na świecie parowcem[1].

Przekrój i plan pokładu SS Great Eastern

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Jego pojemność wynosiła 18 914 BRT, długość – 211 metrów, szerokość – 25 metrów, wysokość – 18 metrów (dla porównania wymiary wybudowanego pół wieku później, zatopionego przez górę lodową „Titanica”: długość – 269 metrów, szerokość – 29 metrów, wysokość kadłuba – 18 metrów).

SS Great Eastern posiadał podwójne stalowe poszycie oraz dwa pędniki – czterołopatkową śrubę napędową i dwa koła łopatkowe średnicy 17 m. Jako napęd pomocniczy posiadał także możliwość rozpięcia ożaglowania na sześciu masztach[2]. Umożliwiał przewiezienie w rejsie dookoła świata bez zawijania do portów 4000 pasażerów. Statek w trakcie eksploatacji trapiły liczne awarie. Jego pech rozpoczął się w dniu wodowania 3 listopada 1857 roku, kiedy nie zsunął się z pochylni do wody, przy czym zginęło w wypadku kilku robotników[2]. Wodowanie nastąpiło po wielu próbach po trzech miesiącach 31 stycznia 1858 roku[2]. Nigdy nie miał kompletu pasażerów co sprawiało problemy z uzyskaniem rentowności[3].

W pierwszy rejs wyruszył z Southampton do Nowego Jorku 16 czerwca 1860 roku, wioząc jedynie 35 pasażerów[4]. W USA spędził dwa miesiące, będąc udostępniany za biletami, po czym odbył rejs powrotny do Anglii[4]. W kolejnym rejsie rozpoczętym 10 września 1861 roku został uszkodzony przez silny sztorm na Atlantyku i musiał zawrócić, a spośród 400 pasażerów, wielu odniosło rany[4]. W sierpniu 1862 roku uszkodził dno na skale pod Nowym Jorkiem i musiał być tam remontowany przy użyciu kesonu[5].

Kłopoty ze znalezieniem dostatecznej liczby pasażerów sprawiły, że został przebudowany na kablowiec i posłużył w 1865 do ułożenia 4200 kilometrów kabla na dnie Atlantyku, a w 1870 położył kabel telegraficzny między Bombajem i Adenem. W roli kablowca miał więcej szczęścia, niż jako transatlantyk[6]. W 1867 roku jeszcze ponownie został użyty jako statek pasażerski z Nowego Jorku na wystawę światową do Paryża i z powrotem oraz ponownie do Francji; wówczas też jednym z pasażerów był pisarz Jules Verne[7]. Powrócił następnie do roli kablowca. Pocięty na złom w 1889[8].

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Rejs Great Eastern w 1867 posłużył pisarzowi Juliuszowi Verne’owi za inspirację do napisania książki Pływające miasto wydanej przez Pierre’a Jules’a Hetzela w cyklu Niezwykłe podróże. Great Eastern pojawia się w utworze Stinga Ballad of the Great Eastern z albumu The Last Ship wydanego w 2013 r.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. The SS Great Eastern’s Launch Ramp. www.historic-uk.com. [dostęp 2021-05-28].
  2. a b c Tymiński 2017 ↓, s. 4.
  3. Wolniewicz 1996 ↓, s. 11.
  4. a b c Tymiński 2017 ↓, s. 7.
  5. Tymiński 2017 ↓, s. 7–8.
  6. Wolniewicz 1996 ↓, s. 18.
  7. Tymiński 2017 ↓, s. 8.
  8. Wolniewicz 1996 ↓, s. 20.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Janusz Wolniewicz: Niezwykłe losy transatlantyków. Wyd. I. Ypsylon, 1996. ISBN 83-85135-82-0. (pol.).
  • Jan Tymiński. Największy statek XIX wieku. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2017. XXVII (141), 2017. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Okręty Wojenne.