Sadr

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sadr
γ Cygni
Ilustracja
Sadr (w centrum) na tle Mgławicy Motyl
(zdjęcie amatorskie)
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Łabędź

Rektascensja

20h 22m 13,702s[1]

Deklinacja

+40° 15′ 24,04″[1]

Paralaksa (π)

0,00178 ± 0,00027[1]

Odległość

1780 ± 270 ly
547 ± 83[2] pc

Wielkość obserwowana

2,23m[2]

Ruch własny (RA)

2,39 ± 0,23 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−0,91 ± 0,23 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−6,40 ± 0,30 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

nadolbrzym

Typ widmowy

F8 Ib[1]

Masa

14–16[3] M

Promień

183[3] R

Metaliczność [Fe/H]

0,18[2]

Wielkość absolutna

-6,46m[2]

Jasność

~60 000 L[3]

Temperatura

~5870 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

7906[2] pc

Mimośród

0,0791[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 37 Cyg
2MASS: J20221370+4015241
Bonner Durchmusterung: BD +39°4159
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 765
Boss General Catalogue: GC 28338
Katalog Henry’ego Drapera: HD 194093
Katalog Hipparcosa: HIP 100453
Katalog jasnych gwiazd: HR 7796
SAO Star Catalog: SAO 49528

Sadr (Gamma Cygni, γ Cyg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, odległa od Słońca o około 1780 lat świetlnych.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Łabędzia

Nazwa gwiazdy pochodzi od arabskiego wyrażenia arab. ‏صدر الدجاجة‎ ṣadr ad-Dajāja, czyli „pierś kury”, od starszej nazwy Łabędzia[4][3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła nazwę Sadr dla określenia tej gwiazdy[5].

Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]

Jest to druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze, położona w środku asteryzmu „Krzyża Północy”, jaki tworzą gwiazdy Łabędzia[3]. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,23m, zaś wielkość absolutna to −6,46m[2].

Sadr jest widoczny na tle Drogi Mlecznej, w jego pobliżu widoczne są mgławica Motyl i gromady ottwarte NGC 6910 oraz Messier 29[3].

Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]

Jest to nadolbrzym należący do typu widmowego F8. Jego temperatura to około 5870 K[3]. Odległość do tej gwiazdy jest znana z pomiarów sondy Hipparcos z dokładnością tylko ok. 15%[2], zatem wyznaczone parametry fizyczne są obarczone dużą niepewnością[3]. Sadr jest około 60 tysięcy razy jaśniejszy niż Słońce. Bezpośredni pomiar interferometryczny wskazuje, że ma promień 183 razy większy niż ono (większy niż promień orbity Ziemi), choć temperatura i jasność sugerują wartość 235 R. Masa tej gwiazdy to 14–16 mas Słońca, dostatecznie duża, żeby gwiazda zakończyła życie jako supernowa. Gwiazda przejawia nieznaczną zmienność, pulsując z okresem 74 dni[3].

Gamma Cygni ma optyczną towarzyszkę, gwiazdę podwójną Gamma Cygni BC o wielkości 9,6m[6][3], odległą o 147,1 sekundy kątowej[7]. Nie jest ona związana fizycznie z nadolbrzymem, za to ma własną, trzecią towarzyszkę – składnik D oddalony o 41″[3][7].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Sadr w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h Anderson E., Francis C.: HIP 100453. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-18]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l Jim Kaler: SADR (Gamma Cygni). STARS, 2012-12-30. [dostęp 2018-05-18]. (ang.).
  4. Cygnus, the Swan. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 197. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  5. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-28].
  6. CCDM J20222+4015BC w bazie SIMBAD (ang.)
  7. a b Mason et al.: WDS J20222+4015A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Sadr w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia