Saguinus ursula

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Saguinus ursula
Hoffmannsegg, 1807[1]
Ilustracja
Saguinus ursula na dole
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Parvordo

małpy szerokonose

Rodzina

pazurkowcowate

Rodzaj

tamaryna

Podrodzaj

Saguinus

Gatunek

Saguinus ursula

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Saguinus ursula – gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych (Callitrichidae), o słabo poznanej biologii. Dawniej traktowany jako podgatunek tamaryny czarnej (Saguinus niger).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1807 roku niemiecki botanik i entomolog Johann Centurius Hoffmannsegg nadając mu nazwę Saguinus ursula[1]. Miejsce typowe to Belém w stanie Pará w Brazylii[11][12]. Friedrich Wilhelm Sieber zebrał kilkanaście okazów obu płci, młodych i dorosłych, na których swój opis oparł Hoffmannsegg[13]. Lektotyp wyznaczyli w 2013 roku brazylijscy teriolodzy Renato Gregorin i Mario de Vivo: jest to skóra i czaszka dorosłej samicy (sygnatura ZMB 288a) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie[14].

Utworzono kilka kombinacji nazw m.in.: Simia ursula, Midas ursula (ang. Midas group – grupa obejmująca gatunki S. midas, S. niger, S. ursula[15]), Jacchus ursulus, Hapale ursulus, Leontocebus ursulus, Cercopithecus ursulus i Mystax ursulus[16]. Dawniej Saguinus ursula traktowany był jako podgatunek S. niger, jednak z najnowszych badań wynikło (pobranie włosia od S. niger i S. ursulus na terenie rzeki Tocantins[17] i Xingu[15]), iż S. ursula jest odrębnym taksonem[11][17].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[11].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

S. ursula występuje w Brazylii na południe od Amazonki – od wschodnich brzegów rzeki Tocantins (stan Pará) do granicy amazońskiej dżungli z ekoregionem Cerrado i formacją roślinną caatinga (stan Maranhão)[11][16].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 21–26 cm, długość ogona 32–40 cm; masa ciała samic około 428 g, samców około 431 g[18]. Z wyglądu bardzo podobna do S. niger, jednak posiada więcej czerwonych i/lub pomarańczowych plam pomiędzy plecami a ogonem[16][17]. Posiada dość gęste włosie, szczególnie w okolicach dłoni i twarzy oraz palców[16].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Podobnie jak w przypadku innych pazurkowcowatych, Saguinus ursulus praktykuje monogamię[19]. Ponadto po urodzeniu się młodego opiekę nad nim sprawuje samiec[19].

Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2020 roku uznaje Saguinus ursulus za gatunek narażony na wyginięcie (VU – vulnerable); wcześniej nie był on klasyfikowany jako osobny gatunek[10]. Oba gatunki nie mogą się ze sobą krzyżować, ponieważ rzeka Tocantins spełnia swoją funkcję jako biologiczna bariera dla genów tych dwóch gatunków tamaryn[15].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Kombinacja nazw.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b J.C. Hoffmannsegg. Beschreibung vier affenartiger Thiere aus Brasilien. „Magazin für die neuesten Entdeckungen in der gesammten Naturkunde”. 1, s. 102, 1807. (niem.). 
  2. ↑ A. von Humboldt: Tableau synoptique des singes de l’Amérique. W: A. von Humboldt & A. Bonpland: Recueil d’observations de zoologie et d’anatomie comparée, faites dans l’Océan atlantique, dans l’intérieur du nouveau continent et dans la mer du sud pendant les années 1799, 1800, 1801, 1802 et 1803. T. 1. Paris: F. Schoell, 1812, s. 361. (fr. • łac.).
  3. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Tableau des Quadrumanes, Ou des Animaux composant le premier Ordre de la Classe des Mammifères. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 19, s. 121, 1812. Paris. (fr.). 
  4. ↑ A.G. Desmarest: Ouistiti, Jacchus et Midas, Geoff.; Saguinus, Cuv., Dum., Lacéped.; Hapale, Iilig.; Simia, Linn.. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. 2. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 242. (fr.).
  5. ↑ J.J.O. Voigt: Quadrumana. W: G. Cuvier & J.J.O. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 99. (niem.).
  6. ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 1: Die Affen und Fledenthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1840, s. 246. (niem.).
  7. ↑ Á. Cabrera. Catálogo metódico de las colecciones de mamíferos del Museo de Ciencias Naturales de Madrid. „Trabajos del Museo Nacional de Ciencias Naturales”. Serie zoológica. 11, s. 29, 1912. (hiszp.). 
  8. ↑ D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 1: Lemuroidea: Daubentonia to Indris. Anthropoidea: Seniocebus to Saimiri. New York: American Museum of Natural Histor, 1913, s. 54, seria: Monograph series (American Museum of Natural History), cz. 1. (ang.).
  9. ↑ R.I. Pocock. The Genera of Hapalidæ (Marmozets). „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 20 (117), s. 256, 1917. (ang.). 
  10. ↑ a b A.C. Mendes-Oliveira i inni, Saguinus ursulus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-09-12] (ang.).
  11. ↑ a b c d Family Callitrichidae (Tamarins and Marmosets), [w:] C.J. Burgin i inni, Ilustrated Checklist of the mammals of the world, Lynx, 2020, s. 182, ISBN 978-84-16728-34-3 [dostęp 2021-10-03].
  12. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Saguinus ursula Hoffmannsegg, 1807. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
  13. ↑ P. Hershkovitz: Living New World Monkeys (Platyrrhini). Cz. 1: With an Introduction to Primates (Platyrrhini: With an Introduction to Primates). Chicago: University of Chicago Press, 1977, s. 715. ISBN 0-226-32788-4. (ang.).
  14. ↑ R. Gregorin & M. de Vivo. Revalidation of Saguinus ursula Hoffmannsegg (Primates: Cebidae: Callitrichinae). „Zootaxa”. 3721 (2), s. 172–182, 2013. DOI: 10.11646/zootaxa.3721.2.4. (ang.). 
  15. ↑ a b c Marcelo Vallinoto i inni, Tocantins river as an effective barrier to gene flow in Saguinus niger populations, „Genetics and Molecular Biology”, 29 (2), 2006, s. 215–219 (ang.).
  16. ↑ a b c d Saguinus ursulus Hoffmannsegg, 1807. GBIF | Global Biodiversity Information Facility. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
  17. ↑ a b c Renato Gregorin, Mario de Vivo, Revalidation of Saguinus ursula Hoffmannsegg (Primates: Cebidae: Callitrichinae), „Zootaxa”, 3721 (2), 2013, s. 172–182 (ang.).
  18. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 117. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  19. ↑ a b Russell A. Mittermeier, Anthony B. Rylands, Don E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World – Volume 3. Lynxeds.com. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Saguinus_ursula&oldid=71942488”