Sauna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wnętrze sauny
Grupa ludzi w łaźni rzymskiej

Sauna – pomieszczenie, w którym panuje wysoka temperatura i wysoka lub niska wilgotność (w zależności od rodzaju sauny), w którym spędza się od kilku do kilkunastu minut. Pobyt w saunie ma właściwości poprawiające krążenie. Po pobycie w saunie bierze się zwykle kąpiel w chłodnej wodzie. Sauna najpopularniejsza jest w Finlandii, Estonii, Łotwie, Litwie, a także w Rosji (bania), odgrywa w tych krajach ważną rolę społeczną. Sauny były budowane przez Słowian i ludy ugrofińskie (przodków m.in. dzisiejszych Finów i Estończyków) od niepamiętnych czasów.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rodzaje sauny[edytuj | edytuj kod]

Piec w saunie
Rodzaj sauny Temperatura powietrza Wilgotność względna Opis
Sauna sucha 60 – 110 °C 10 – 15% Zbudowana z drewna; wodę na kamienie wylewa się jedynie podczas seansów parowych. Elementem grzewczym jest piec na drewno lub elektryczny wyłożony specjalnymi kamieniami.
Sauna mokra 50 – 65 °C 20 – 40% Wilgotność podnosi się poprzez urządzenie zwiększające wilgotność, parownik itp.
Sauna parowa (łaźnia rzymska, sauna ziołowa) 45 – 55 °C 40% Temperatura i wilgotność powietrza regulowana automatycznie, do pieca używa się parownika (generatora pary), w pomieszczeniu ma panować wilgotność powiększona.
Łaźnia mokra 100% Zbudowana z materiałów ceramicznych lub tworzyw sztucznych.
Sauna na podczerwień (sauna infrared) n/d[a] Elementem grzewczym są promienniki podczerwieni.

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Saunowanie w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Polskie Towarzystwo Saunowe[edytuj | edytuj kod]

W Polsce od 10 maja 2014 działa Polskie Towarzystwo Saunowe (PTS)[14]. Organizacja ma swoją siedzibę w Katowicach[15]. Celem PTS jest działalność na rzecz "szeroko pojętego uświadamiania społeczeństwu oraz zarządcom ośrodków saunowych walorów zdrowotnych i rekreacyjnych płynących z zażywania kąpieli saunowych w sposób poprawny i zgodny z kulturą saunowania, niezależnie od wieku"[15]. Towarzystwo zajmuje się szkoleniem saunamistrzów[16], a także organizowaniem imprez integrujących miłośników saunowania[17].

Inne informacje[edytuj | edytuj kod]

Tampere, drugie co do wielkości miasto Finlandii, zostało oficjalnie ogłoszone „Światową Stolicą Sauny”[18][19].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Temperatura i wilgotność powietrza odgrywają drugorzędną rolę i mogą być one dowolne, ponieważ nagrzewanie ciała odbywa się poprzez promieniowanie podczerwone.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ponad tysiąc lat temu na terenach obecnej Polski znano łaźnie parowe, Nauka w Polsce [dostęp 2021-01-21] (pol.).
  2. Łaźnie i higiena u dawnych Słowian, Historia zapomniana i mniej znana, 15 grudnia 2015 [dostęp 2021-01-21] (pol.).
  3. Matveĭkov GP., Marushchak VV. [An evaluation of the effect of the sauna on the clinical, laboratory and psychological indices in rheumatoid arthritis]. „Terapevticheskiĭ arkhiv”. 12 (65), s. 48–51, 1993. PMID: 8146771. 
  4. Cox NJ., Oostendorp GM., Folgering HT., van Herwaarden CL. Sauna to transiently improve pulmonary function in patients with obstructive lung disease.. „Archives of physical medicine and rehabilitation”. 13 (70), s. 911–3, grudzień 1989. PMID: 2596966. 
  5. Kihara T., Biro S., Imamura M., Yoshifuku S., Takasaki K., Ikeda Y., Otuji Y., Minagoe S., Toyama Y., Tei C. Repeated sauna treatment improves vascular endothelial and cardiac function in patients with chronic heart failure.. „Journal of the American College of Cardiology”. 5 (39), s. 754–9, marzec 2002. PMID: 11869837. 
  6. Miyamoto H., Kai H., Nakaura H., Osada K., Mizuta Y., Matsumoto A., Imaizumi T. Safety and efficacy of repeated sauna bathing in patients with chronic systolic heart failure: a preliminary report.. „Journal of cardiac failure”. 6 (11), s. 432–6, sierpień 2005. DOI: 10.1016/j.cardfail.2005.03.004. PMID: 16105634. 
  7. GS. Scoon, W.G. Hopkins, S. Mayhew, J.D. Cotter. Effect of post-exercise sauna bathing on the endurance performance of competitive male runners.. „J Sci Med Sport”. 10 (4), s. 259-62, Aug 2007. DOI: 10.1016/j.jsams.2006.06.009. PMID: 16877041. 
  8. E. Gutierrez, R. Vazquez. Heat in the treatment of patients with anorexia nervosa.. „Eat Weight Disord”. 6 (1), s. 49-52, Mar 2001. PMID: 11300546. 
  9. T. Nurmikko, A. Hietaharju. Effect of exposure to sauna heat on neuropathic and rheumatoid pain.. „Pain”. 49 (1), s. 43-51, Apr 1992. PMID: 1375727. 
  10. a b c Press E. The health hazards of saunas and spas and how to minimize them.. „American journal of public health”. 8 (81), s. 1034–7, sierpień 1991. PMID: 1853995. 
  11. Nagiev IuK. [Duration-outcome relations in nonpharmacological treatment of chronic cardiac failure developed after acute myocardial infarction]. „Voprosy kurortologii, fizioterapii, i lechebnoĭ fizicheskoĭ kultury”. 3. s. 12–8. PMID: 12852008. 
  12. Michalsen A., Lüdtke R., Bühring M., Spahn G., Langhorst J., Dobos GJ. Thermal hydrotherapy improves quality of life and hemodynamic function in patients with chronic heart failure.. „American heart journal”. 4 (146), s. 728–33, październik 2003. DOI: 10.1016/S0002-8703(03)00314-4. PMID: 14564334. 
  13. Ylikahri R., Heikkonen E., Soukas A. The sauna and alcohol.. „Annals of clinical research”. 4 (20), s. 287–91, 1988. PMID: 3218903. 
  14. Marcin, Witamy na stronie Polskiego Towarzystwa Saunowego!, Polskie Towarzystwo Saunowe [dostęp 2020-09-09].
  15. a b Mariusz Górski, Statut, Polskie Towarzystwo Saunowe [dostęp 2020-09-09].
  16. Marcin, Certyfikacja Saunamistrzów, Polskie Towarzystwo Saunowe [dostęp 2020-09-09].
  17. Mariusz Górski, Obchody Polskiego Dnia Sauny 2019, Polskie Towarzystwo Saunowe [dostęp 2020-09-09].
  18. Fińskie miasto Tampere zostało honorową Światową Stolicą Sauny
  19. Miasto Tampere światową stolicą sauny

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Bernard C Kolster, Gisela Ebelt-Paprotny, Peter Appenroth, Ewa Wołoszyn: Poradnik fizjoterapeuty : badanie, techniki, leczenie, rehabilitacja. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2001. ISBN 83-04-04563-X.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]