Serwy (Romowie)

Serwy (rom. Servy, ros. Сэрвы, ukr. Cepви) – językowo-etnograficzna grupa Romów, zamieszkująca głównie Ukrainę oraz Rosję, a także pozostałe kraje byłego ZSRR.

Nazwa grupy może świadczyć o pochodzeniu przodków współczesnych Serwów z terenów dawnej Serbii, choć z drugiej strony może być ona związana z określeniem innej społeczności romskiej – Servika Roma, zamieszkującej dziś głównie Słowację. Nazwa Servika Roma również może wiązać się z toponimem Serbia, jednak niewykluczone, iż pochodzi ona od łac. servus („sługa”), co świadczy o służebnym charakterze tej populacji w czasach feudalizmu i dzięki tej analogii została ona przeniesiona na ukraińskich Serwów, którzy nie muszą być bezpośrednio związani ze słowackimi. Odrębność językowo-etnograficznej grupy Serwów uformowała się na Ukrainie w początku XVII wieku.

Tradycyjna kultura charakteryzuje się dużą ilością elementów zaczerpniętych od słowiańskiego otoczenia społecznego oraz praktykowaniem zawodów związanych z muzyką, handlem końmi, kowalstwem oraz wróżbiarstwem. W przeszłości członkowie tej grupy służyli również w kozackich wojskach. Pośród wierzących główne wyznanie stanowi prawosławie. Pomimo posiadania własnego dialektu romani (należącego do centralno-południowej gałęzi dialektów tego języka) obecnie znaczna część Serwów na co dzień posługuje się wyłącznie językiem rosyjskim. Ich kultura jest w znacznym stopniu zasymilowana, zaś członkowie grupy w porównaniu z większością pozostałych grup romskich charakteryzują się dużym stopniem integracji z resztą społeczeństwa, dużym odsetkiem osób wykształconych oraz szerokim spektrum wykonywanych zawodów.

Znane osoby

• Walentin Bagłajenko (Валентин Баглаенко) – śpiewak, aktor teatru i kina
• Michaił Erdenko (Михаил Эрденко) – skrzypek, kompozytor
• Nikołaj Erdenko (Николай Эрденко) – śpiewak, kierownik muzyczny teatru Romen (Ромэн), twórca zespołu Dżang (Джанг)
• Siergiej Erdenko (Сергей Эрденко) – skrzypek, jeden z założycieli zespołu Łojko (Лойко)
• Eugene Hütz (Євген Гудзь) – piosenkarz, gitarzysta i autor tekstów nowojorskiej grupy Gogol Bordello, DJ i aktor
• Jurij Iwanienko (Юрий Иваненко) – dyrektor chersońskiej filharmonii okręgowej, wydawca książek dla dzieci w języku romskim
• Aleksandr Kołpakow (Александр Колпаков) – gitarzysta-wirtuoz
• Wadim Kołpakow (Вадим Колпаков) – gitarzysta-wirtuoz
• Nikołaj Sliczenko (Николай Сличенко) – aktor teatru i kina, kierownik teatru Romen

Bibliografia

• Georgij S. Demeter (red.), Nadežda G. Demeter, Nikolaj Bessonov, Vladimir Kutenkov, Istoria cygan: novyj vzgl’ad, Voronež, Izdatel’stvo-poligrafičeskaja firma „Voronež”, 2000
• Romani Project Manchester, strona cyganologiczna Uniwersytetu Manchesterskiego (en)
• Rombase – Didactically edited information on Roma, strona cyganologiczna Uniwersytetu w Grazu (en)