Skarzyńscy herbu Bończa

Herby Skarzyńskich

Herb Bończa

Herb Bończa III, należąca do jednej z linii Skarzyńskich

Baronowski herb Skarzyński, należący do odnogi średniej Skarzyńskich

Skarzyńscy herbu Bończa, znani również jako Skarżyńscy – polski ród szlachecki wywodzący się z Mazowsza, występujący również na Podlasiu oraz w Wielkopolsce.

Rodzina ta wydała polskiej historii jednego senatora.

Historia

Skarzyńscy są rodziną mazowiecką wywodzącą się ze Skarzyna (zlokalizowanego w dawnej ziemi łomżyńskiej).

Pierwsza zapiska z nimi związana pochodzi z 1436 roku w Wiźnie.

Polski heraldyk, Bartosz Paprocki, w swoim herbarzu zawiera informację, że ze Skarzyńskich pochodził niejaki Łukasz – kanonik poznański, a także jego brat, Feliks Skarzyński – archidiakon dobrzyński, kanonik warszawski, kaznodzieja i spowiednik królowej Anny.

Niesiecki wspomina również o Stefanie Skarzyńskim, który urodził się na Podolu, miał on wstąpić do zakonu jezuitów, gdzie zmarł w roku 1675, administrował kolegium rawskim. Kolejny z tej rodziny Jerzy, zmarł w Pułtusku w 1611 roku.

Historyk Zbigniew Leszczyc wspomina, że pierwsza zapiska o tym rodzie pochodzi z 1436 roku w Wiźnie. Jedna z linii Skarzyńskich posiada w herbie czerwone pole zamiast niebieskiego. Inna gałąź tego rodu otrzymała we Francji tytuł baronów w 1813 roku, z tej okazji otrzymali również ulepszoną wersję herbu odpowiadającą nowemu statusowi (tzw. herb baronowski), tytuł baronowski tej rodziny został potwierdzony w Prusach w 1841 roku.

Hrabia Zdzisław Lubieniecki poślubił dnia 2 lipca 1896 roku Marię Skarzyńską.

Wraz z biegiem czasu oraz wpływy historyczne Skarzyńscy podzielili się na różne gałęzie.

Gałąź pierwsza

Pierwsza gałąź tego rodu miała liczne posiadłości ziemskie, przykładowo jej członkowie panowali na Gawłowie, Żukowie, Chodakowie, Drozdach i Konarowie. Aleksander Skarzyński zmarły w 1786 roku, właściciel tych dóbr, był starostą niegrodowym na Muchowie, cześnikiem brzezińskim i łowczym łomżyńskim.

Gawłów i Żuków to miejscowości szczególnie związane z tą rodziną, gdyż ich właścicielem był również Jerzy Skarzyński, zmarły w 1818 roku. Za życia pełnił liczne funkcje dygnitarskie, funkcjonował jako sędzia grodowy oraz podstarości grodowy sochaczewski w 1789 roku. Jerzy był także podkomorzym sochaczewskim w 1791 roku, prezesem sądu apelacyjnego księstwa warszawskiego w 1809 roku, senatorem-kasztelan Królestwa Polskiego (16 lipca 1817 roku). Niechlubnie zapisał się w historii jako marszałek spisku antypolskiego zwanego konfederacją targowicką z powiatu sochaczewskiego w 1792 roku.

Odnoga starsza

Odnoga starsza pierwszej gałęzi, otrzymała tytuł hrabiowski (wł. conte) papieski przyznany 8 stycznia 1884 roku.

Odnoga średnia

Odnoga średnia tej samej gałęzi otrzymała tytuł baronowski francuski prawem pierworodztwa z udostojeniem herbowym w dniu 16 marca 1814 roku. Tytuł ten został następnie przyznany w Królestwie Polskim 24 maja 1824 roku, a jego uznanie w Prusach nastąpiło 5 marca 1841 roku. Oznacza to, że dana odnoga posiadała tytuły baronowskie we Francji, Polsce oraz Prusach.

Znani członkowie

• Ambroży Skarżyński
• Dionizy Skarżyński
• Erazm Skarżyński
• Jerzy Skarżyński
• Kazimierz Skarżyński
• Wincenty Skarżyński
• Zygmunt Józef Skarżyński
• Kazimierz Skarżyński

Galeria

• 
  Portret barona Ambrożego Skarżyńskiego znajdujący się w prywatnej kolekcji rodziny Ciesla (XIX w.).
• 
  Portret Jerzego Skarżyńskiego z Orderem Św. Stanisława znajdujący się w Muzeum Narodowym w Poznaniu (XVIII w.)
• 
  Nagrobek generała Kazimierza Skarżyńskiego na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.
• 
  Portret Kazimierza Skarżyńskiego autorstwa Stefana Norblina (1935).

Zobacz też

• heraldyka polska
• ród herbowy
• lista polskich herbów szlacheckich

Bibliografia

• KasperK. Niesiecki KasperK., Herbarz polski. Powiększony dodatkami z poniżejszych autorów rękopismów, dowodów, urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, Jan NepomucenJ.N. Bobrowicz, t. VIII, Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 655 .
• HipolitH. Stupnicki HipolitH., Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów: ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów, t. II, Lwów: Zakład poligraficzny Pillerów, 1859, s. 283 .
• AdamA. Kosiński AdamA., Przewodnik heraldyczny, Kraków: Wł. L. Anczyc i Sp, 1877, s. 722 .
• ZbigniewZ. Leszczyc ZbigniewZ., Herby szlachty polskiej, t. I, Poznań: Antoni Fiedler, 1908, s. 236 .
• JerzyJ. Dunin-Borkowski JerzyJ., Almanach błękitny, Warszawa–Lwów: Wende i Ska; nakł. Księgarni H. Altenberga, 1908, s. 1147 .