Smiełyj (1902)

Smiełyj (Смелый)
	; „Smiełyj” w Port Artur.
Klasa	niszczyciel
Typ	Sokoł
	Historia
Stocznia	Zakłady Newskie(inne języki), Petersburg / Port Artur
Położenie stępki	1901 / 1901
Wodowanie	10 lutego 1902
	Rosyjska Carska MW
Nazwa	„Gorlica” → „Smiełyj” (od 1902)
Wejście do służby	wrzesień 1903
Wycofanie ze służby	czerwiec 1918
Los okrętu	złomowany 1922
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 220 ton; pełna: 240 t
Długość	57,91 metra
Szerokość	5,64 m
Zanurzenie	2,29 m
	Napęd
	2 maszyny parowe potrójnego rozprężania; 4 kotły Yarrow; moc 3800 KM; 2 śruby
Prędkość	26,5-27,5 węzła
Zasięg	450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów
	Uzbrojenie
	1 działo 75 mm; 3 działka kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe	2 x 381 mm (2 x I)
Załoga	51-58
	Multimedia w Wikimedia Commons

Smiełyj (Смелый) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 10 lutego 1902 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł we wrześniu 1903 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. W styczniu 1905 roku niszczyciel został internowany w niemieckim porcie Tsingtau. W trakcie I wojny światowej służył na Dalekim Wschodzie. Podczas wojny domowej został przejęty przez Japończyków, a następnie złomowany w 1922 roku.

Projekt i budowa

„Smiełyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”^[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców^[1].

Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich(inne języki) w Petersburgu, kładąc stępkę w 1901 roku^[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Gorlica” („Горлица”) 10 lutego 1902 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go we wrześniu 1903 roku, już pod nazwą „Smiełyj”^[1]^[a].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem^[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej(inne języki) kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra^[4]^[5]^[b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, a pełna 240 ton^[2]^[5]^[c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow^[1]^[2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła^[1]^[2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów^[1]^[d].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped^[1]^[4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm Canet L/48, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka kal. 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)^[1]^[6].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1]^[2].

Służba

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego^[7]^[8]. W nocy z 9 na 10 czerwca niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Skoryj”, „Strojnyj” i „Rieszytielnyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2. Dywizjonu pod Port Artur^[9]. W nocy z 15 na 16 grudnia 1904 roku „Smiełyj” wziął udział w obronie ostatniego pozostałego w Port Artur pancernika „Siewastopol”(inne języki) przed atakami japońskich torpedowców^[10]^[e]. W nocy z 1 na 2 stycznia 1905 roku okręt wymknął się z oblężonej twierdzy i dopłynął do Tsingtau, gdzie został internowany 4 stycznia^[5]^[11]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, okręt został zwrócony Rosji^[1]. W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm^[1]. Prócz tego okręt przystosowano do przenoszenia 10 min^[1]^[2]. Podczas I wojny światowej bazował we Władywostoku^[2]. W trakcie wojny domowej okręt został 30 czerwca 1918 roku przejęty we Władywostoku przez Japończyków, a następnie zdewastowany przez wycofujących się Białych w listopadzie 1922 roku^[1]. Przejęty przez Armię Czerwoną niszczyciel został złomowany w 1922 roku^[1]^[12].

Uwagi

↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1899 roku, a do służby wszedł w 1902 roku^[2].
↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów^[1].
↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton^[1].
↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton^[2].
↑ W walce uczestniczyły też bliźniacze niszczyciele „Storożewoj” i „Sierdityj”^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
↑ ^a ^b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
↑ ^a ^b ^c Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.
↑ ^a ^b Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 294.
↑ Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 308.
↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.

Bibliografia

T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.

[3] Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1899 roku, a do służby wszedł w 1902 roku^[2].

[7] Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów^[1].

[8] Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton^[1].

[9] Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton^[2].

[15] W walce uczestniczyły też bliźniacze niszczyciele „Storożewoj” i „Sierdityj”^[10].

[nav-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).

[con1905-206-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.

[con1905-205-4] Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.

[con1905-205_206-5] Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.

[ole247-6] Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.

[jack279-10] Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.

[ole15-11] Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.

[bra1905-331-12] T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.

[ole54-13] Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.

[dysk294-14] Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 294.

[dysk308-16] Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 308.

[goz573-17] J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.

[1]

[a]

[3]

[4]

[5]

[b]

[2]

[c]

[d]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[e]

[11]

[12]

Carska MW	„Sokoł” („Prytkij”) „Krieczet” („Pyłkij”) „Korszun” („Posłusznyj”) „Procznyj” (ex-„Jastrieb”) „Porażajuszczij” (ex-„Nyrok”) „Pronzitielnyj” (ex-„Bierkut”) „Prozorliwyj” (ex-„Gagara”) „Riezwyj” (ex-„Woron”) „Rietiwyj” (ex-„Filin”) „Rjanyj” (ex-„Sowa”) „Podwiżnyj” (ex-„Albatros”) „Strogij” (ex-„Lebied´”) „Smietliwyj” (ex-„Pielikan”) „Swiriepyj” (ex-„Pawlin”) „Striemitielnyj” (ex-„Fazan”) „Rieszytielnyj” (ex-„Kondor”) „Sierdityj” (ex-„Biekas”) „Smiełyj” (ex-„Gorlica”) „Storożewoj” (ex-„Gracz”) „Stierieguszczij” (ex-„Kulik”) „Raziaszczij” (ex-„Drozd”) „Rastoropnyj” (ex-„Diatieł”) „Silnyj” „Skoryj” „Strasznyj” „Strojnyj” „Statnyj”
Nippon Kaigun	„Yamabiko” (ex-„Akatsuki”) „Fumizuki”
Merivoimat	S1 S2 S3 S4 S5